Η δεκάτη Μαΐου είναι μια ιστορικά σημαδιακή ημερομηνία.
Με χρονική διαφορά αιώνων,αλλά ταυτισμένη με δύο ιστορικά γεγονότα ξεχωριστά για το χώρο τωνΑγράφων.
1ον. Συνθήκη Ταμασίου (Ανάβρας10/5/1525)
Οι ανυπότακτοι Αγραφιώτες, υποχρέωσαν τον Σουλτάνο Σουλεϋμάν τον Μεγαλοπρεπή, δια του εκπροσώπου του να υπογράψουν τη «Συνθήκη του Ταμασίου» (σήμερα Ανάβρα) στις 10 Μαΐου του 1525. Ουσιαστικά η Συνθήκη καθόριζε το χώρο των Αγράφωνως αυτόνομη – ανεξάρτητη περιοχή(πληρώνοντας ετήσιο φόρο μόνον).
Αποτέλεσμα της Συνθήκης υπήρξε η«Χρυσή περίοδος» για τ’ Αγραφα καιΑγραφιώτες (16ος – 18ος αιώνες) μεκαλύτερους μάρτυρες τα θρησκευτικάμνημεία και έργα υποδομών (Πετρογέφυρα, Καλντερίμια, στράτες, αρχοντόσπιτα).
2ον. Κήρυξη Επανάστασηςστ’ Αγραφα: 10/5/1821Οι Αγραφιώτες, δεν υστέρησανστο κάλεσμα της Πατρίδας και οφιλικός Κώστας Βελής κήρυξετην Επανάσταση στο ΚερασοβοΑγράφων με μια Δωρική πρόσκληση στα όπλα και τον αγώνα.
Ο πρωτεργάτης Κ. Βελής, είχετραγικό τέλος αφού μετά τιςπρώτες επιτυχίες σε Ρεντίνα και
Δήμο Μενελαϊδος, συνελήφθηκαι αφού βασανίστηκε σκληράαποκεφαλίστηκε στην Κωνσταντινούπολη.
Η Ενωση Αγραφιώτικων Χωριώνέχει αναδείξει τα δυο ιστορικάγεγονότα, καθιέρωσε εκδηλώσεις και έκανε ευρύτερα γνωστάτα δυο ιστορικά κείμενα της φωτογραφίας.
