Η Ελλάδα μέσω του σχεδίου Ανάκαμψης αναζητείνα ανέβει στο τρένο της 4ης ΒιομηχανικήςΕπανάστασης, όταν δεν έχει καν προσεγγίσει τηναποβάθρα για την 3η … Η δεύτερη συντελέστηκε στηδεκαετία του ’50 με επιτυχία, παρά το γεγονός ότι ηχώρα «έβγαινε από τις στάχτες» του Β ΠαγκοσμίουΠολέμου και του Εμφύλιου.
Ένα φιλόδοξο και ρεαλιστικό σχέδιο αναπτύχθηκε τη δεκαετία του ’50, όταν προχώρησε ο εξηλεκτρισμός της χώρας και από πλευράς ΔΕΗ έγιναν τα μεγάλα υδροηλεκτρικά έργα, που έδωσαν αφενός μεν φθηνή ενέργεια στο σύστημα, εξισορρόπησαν με τα φορτία αιχμής την παραγωγή από τα λιγνιτικά θερμοηλεκτρικά εργοστάσια και κυρίως έδωσαν, όπου κατασκευάστηκαν, φθηνό νερό για άρδευση στους αγρότες που κι αυτοί με τη σειρά τους πέρα από τους βιομήχανους συνετέλεσαν στο μικρό οικονομικό θαύμα της χώρας, στις δεκαετίες του’60 και του ’70.
Αυτή η πορεία ανακόπηκε από την πρώτη μεγάληπετρελαϊκή κρίση στα τέλη της δεκαετίας του ’70.Τώρα η χώρα και όλη η Ευρώπη βιώνει μία νέαενεργειακή κρίση, η οποία απειλεί όχι μόνο μεενεργειακή φτώχεια, αλλά και με φρενάρισμα τηνπορεία ανάκαμψης της οικονομίας μετά τη δεκαετήλιτότητα των μνημονίων, αφού καθιστά μηανταγωνιστικές τις εξαγωγικές μας επιχειρήσεις πουεδράζονται κυρίως στον κλάδο των τροφίμων.
Για τη Θεσσαλία στα τέλη της δεκαετίας του ’50 ,ολοκληρώθηκε το μοναδικό μεγάλο υδροηλεκτρικόαρδευτικό έργο, το φράγμα Ταυρωπού που οραματίστηκε ο Πλαστήρας και ολοκλήρωσε οΚαραμανλής. Χωρίς αυτό είναι περιττό να λεχθεί ότιδεν θα είχαμε τη Θεσσαλία με αυτή τη δυναμική πουαπέκτησε τα τελευταία 60 χρόνια. Από μόνο του όμωςαυτό το έργο δεν είναι αρκετό να υπηρετήσειπεριφερειακούς και εθνικούς στόχους για τηνδιατηρησιμότητα της οικονομικής ανάπτυξης. Στηδεκαετία του ’90 προστέθηκε και το μεσαίας κλίμακαςφράγμα του Σμοκόβου και πλέον αναζητείται ένασχέδιο που θα ικανοποιεί και τις σύγχρονες επιταγέςγια την αντιπλημμυρική θωράκιση του κάμπου και την παραγωγή φθηνής «πράσινης» ενέργειας που είναι τοζητούμενο των τελευταίων μηνών, καθώς οιλογαριασμοί ρεύματος «καίνε» νοικοκυριά, επιχειρήσεις και αγρότες.
Το σχεδόν ολοκληρωμένο φράγμα τηςΜεσοχώρας, έχει κατασκευαστεί από το 2001 και ενώαπομένουν κάποιες απαλλοτριώσεις στουςκατοίκους του κατακλυζόμενου οικισμού του χωριού, δεν έχει ακόμη λειτουργήσει αποστερώντας μέχριπρότινος ετησίως 30 εκατομμύρια ευρώ που θαεξοικονομούνταν από την παραγωγή ενέργειας, πλέον 80 εκατομμύρια ευρώ ετησίως με τιςσημερινές τιμές της γιγαβατώρας. Συνολικά η ΔΕΗκαι η εθνική οικονομία έχουν χάσει πάνω από 600 εκατομμύρια ευρώ από τη μη λειτουργία του τα τελευταία 20 χρόνια, ενώ έχουν δαπανηθεί και περίπου 400 εκατομμύρια ευρώ με σημερινές τιμές για την κατασκευή του.
Σύνολο ζημίας πάνω από 1 δις ευρώ, εξαιτίας τηςαδράνειας του πολιτικού μας συστήματος να φέρειεις πέρας ένα εθνικό στόχο, την αποδέσμευση τηςχώρας από το εισαγόμενο φυσικό αέριο, είτε από τηΡωσία και το Αζερμπαϊτζάν, είτε εσχάτως από το υγροποιημένο LNG που θα φτάνει με καράβια από τιςΗΠΑ στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης.
Κάτι ανάλογο ισχύει και με το φράγμα της Συκιάς,που είναι της ιδίας δυναμικής με αυτό της Μεσοχώραςαλλά και το κυρίως έργο που θα μεταφέρει τηνπερίσσεια των χειμερινών νερών του Αχελώου -αυτώνπου πλημμυρίζουν το χειμώνα τον κάμπο τηςΑιτωλοακαρνανίας και στη συνέχεια χύνονται στη θάλασσα-στο θεσσαλικό κάμπο, προκειμένου ναμπορούν να ποτίζουν οι αγρότες τις καλλιέργειές τους.
Να σημειώσουμε ότι στα μέσα της δεκαετίας του’50, ‘όταν οι κάτοικοι των ορεινών χωριών τουοροπεδίου της Νεβρόπολης όπου στη συνέχειασχηματίστηκε η λίμνη Πλαστήρα, αντιδρούσαν για τηνκατασκευή του έργου και το ποσό των απαλλοτριώσεων, ο αείμνηστος τότε πρωθυπουργόςΚωνσταντίνος Καραμανλής τους είχε επισκεφθεί μεελικόπτερο και έκοψε άπαξ το «γόρδιο δεσμό» με αποφασιστικότητα, προσφέροντας γενναίες για την εποχή αποζημιώσεις, θεωρώντας ότι η ωφέλεια απότην ταχύτερη εκτέλεση του έργου θα ήτανπολλαπλάσια.
Προφανώς κάτι ανάλογο ισχύει και με τους κατοίκους της Μεσοχώρας, ενώ να θυμίσουμε πως καιτην περίοδο κατασκευής του φράγματος Σμοκόβουείχαν υπάρξει αντιδράσεις από τους κατοίκους της Κτημένης και της Λουτροπηγής, οι οποίες κάμφθηκαν όταν ορίστηκαν αποζημιώσεις μεγαλύτερες από τιςτρέχουσες τιμές της εφορίας…
Συμπερασματικά απαιτείται πολιτική βούληση καινέα εθνική στόχευση, ώστε η χώρα πέρα από τηνείσοδό της στην τέταρτη βιομηχανική επανάσταση τηςπληροφορίας, της γνώσης και της τεχνολογίας, ναφροντίσει και για την ενεργειακή και διατροφική τηςαυτάρκεια, που ήταν τα ζητούμενα της δεύτερης καιτης τρίτης και πλέον προβάλλουν μετά την πανδημίαως νέα δεδομένα στην παγκόσμια σφαίρα.
Απαιτείται ένα νέο ΕΣΕΚ (εθνικό σχέδιο για τηνενέργεια και το Κλίμα) που θα διορθώνει τις αστοχίεςτων δύο προηγούμενων του Σταθάκη και τουΧατζηδάκη και θα βάζει στο παιχνίδι της παραγωγήςηλεκτρικής ενέργειας τα υδροηλεκτρικά για τα οποίαυπάρχει μόλις 35% αξιοποίηση, αντί του εισαγόμενουπανάκριβου πλέον και για τα επόμενα τουλάχιστοδύο-τρία χρόνια σύμφωνα με έκθεση της Κομισιόν, φυσικού αερίου.
Ένα τέτοιο σχέδιο θα θέτει ως προτεραιότητα τηνολοκλήρωση ή την κατασκευή σημαντικών έργωνπολλαπλής σκοπιμότητας για τη Θεσσαλία, όπως ταδύο φράγματα κατά μήκος του Αχελώου (Μεσοχώραςκαι Συκιάς), τα φράγματα Μουζακίου και ΣκοπιάςΦαρσάλων και το υδροηλεκτρικό στο Πευκόφυτο.
Αυτά τα έργα θα δώσουν απαντήσεις και για τηνκαταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας, ώστε ηελληνική κοινωνία να μην επιστρέψει στα προ τηςδεκαετίας του ‘50 δεδομένα και η εθνική και τοπική οικονομία να αναπτυχθούν…
Διαφορετικά επιτρέφουμε ολοταχώς στη δεκαετίατων πολέμων, των εμφυλίων και του εθνικού μίσους.
Γιάννης Κολλάτος
