«Με τον ήλιο τα βγάζω, με τον ήλιο τα βάζω, τι έχουν τα έρμα και ψοφάν», έλεγαν οι πιο παλιοί στον κάμπο και στα ορεινά της Θεσ- σαλίας, θέλοντας με πικρή αίσθηση χιούμορ να καταδείξουν, ότι αν κάτι το κάνεις στραβά, τότε μην περιμένεις να έχει και αποτελέσματα… (Σ.Σ. η παροιμία έχει και την έννοια να αναδείξει την ανικανότητα του τσο- πάνη, που δεν κατανοεί ότι όταν λιγοστεύει ο χρόνος βοσκής στα πρόβατα, καθώς απαιτεί- ται νύχτα με νύχτα και όχι ήλιο με ήλιο, αυτά θα είναι καχεκτικά και θα υποφέρουν από ασιτία).
Κάπως έτσι φτάσαμε στο σημείο να αναρωτιόμαστε γιατί ενώ δόθηκαν χρήματα από την πολιτεία και μάλιστα με τη διαδικασία του κατεπείγοντος μετά τη θεομηνία «Ιανός» εντούτοις δεν απέδωσαν όσα έγιναν ή δεν έγιναν από τα έργα αντιπλημμυρικής προστασίας και κυρίως δεν έχει ακόμη εμπεδωθεί το αίσθημα ασφάλειας στους πολίτες, όχι μόνο στα πεδινά χωριά, αλλά ακόμη και στην πόλη της Καρδίτσας.
Είναι χαρακτηριστικό πως το μεσημέρι της Τρίτης και ενώ η θεομηνία «Διομήδης» έφτανε στην κορύφωσή της, πολίτες της Καρδίτσας έσπευδαν να παρκάρουν τα ΙΧ τους πάνω σε πλατείες, φοβούμενοι, ότι θα «σπάσει» πάλι ο Καράμπαλης, ο Καλέντζης , ή ο Γαβριάς (ή και οι τρεις μαζί όπως συνέβη με τον Ιανό) και θα πλημμυρίσει ξανά η πόλη, ενώ καταστηματάρ- χες έκαναν τηλεφωνικές παραγγελίες για σακιά με άμμο, ενώ ήταν έτοιμοι να καλέσουν στο 199 για άντληση υδάτων.
Θα πρέπει να γίνει κατανοητό σε όλους μας πως έργα αντιπλημμυρικής θωράκισης δεν είναι οι καθαρισμοί ή η διεύρυνση της κοίτης των ποταμών μόνο, έργα που έκανε παλιά η ΜΟΜΑ ή οι Διευθύνσεις Εγγείων Βελτιώσεων (ΥΕΒ ή ΔΕΒ) που κακώς καταργήθηκαν και μαζί τους αχρηστεύθηκε και ξεπουλήθηκε ο μηχα- νολογικός εξοπλισμός τους. Τα έργα αντιπλημμυρι- κής προστασίας σε συνθήκες κλιματικής κρίσης απαιτούν μία ολιστική επιστημονική προσέγγιση σε πρώτη φάση με μελέτες εφαρμογής και στη συνέχεια να ξεκινούν τα έργα.
Μπαίνοντας μετά τον Ιανό στη λογική να προκηρυχτούν έργα με τη διαδικασία του κατεπείγοντος για να προλάβουμε την επόμενη θεομηνία, την οποία εκ του αποτελέσματος δεν προλάβαμε, καθώς μας ήρθε σε λιγό- τερο από 16 μήνες, ενώ κάποια από τα έργα παρα- μένουν ημιτελή. Είναι ενδεικτικό όπως ανέφερε στο «Μαγκαζίνο της Θεσσαλίας» την Παρασκευή το μεσημέρι ο πρόεδρος της ΕΟΑΣΚ Κώστας Τζέλλας, πως «στη γέφυρα του Καλέντζη σε Κοσκινά-Ψαθοχώρα, κατέβαιναν φρεσκοκομμένοι κορμοί δέντρων από καθαρισμούς που είχαν γίνει και πιθανότατα δεν είχε προλάβει να απομακρύνει η εργολαβία, ενώ φαίνεται ότι η εργολαβία είναι στη μέση, αφού από τη γέφυρα και προς τα κάτω δεν έχει προχωρήσει ο καθαρισμός της κοίτης με αποτέλεσμα τα νερά να «κολώνουν», να βρίσκουν αντίσταση και να επιστρέφουν προκα- λώντας πλημμύρες σε 15.000 στρέμματα στο δήμο Παλαμά.
Ο κ. Τζέλλας μάλιστα προχώρησε ακόμη περισσότερο και «ζήτησε να υπάρξει και εισαγγελική παρέμβαση, αφού φαίνεται πως σπαταλήθηκαν χρήματα που δόθηκαν για να αισθάνονται πιο ασφαλείς πολίτες και αγρότες, αλλά τελικά δεν έχει προχωρήσει η αντιπλημμυρική θωράκιση του Νομού».
Προφανώς λοιπόν απαιτείται μία πιο ορθολογική – ολιστική και επιστημονικά τεκμηριωμένη προσέγγιση στην έννοια της αντιπλημμυρική προστασίας. Τα νούμερα και ποσά που δαπανήθηκαν χωρίς να υπάρχει ολοκληρωμένος σχεδιαμός στα έργα που δημοπρατήθηκαν με τη διαδικασία του κατεπείγοντος, δεν επιλύουν το πρόβλημα.
Μία τέτοια ολιστική προσέγγιση θα πρέπει ασφαλώς να περιλαμβάνει και φράγματα και ζώνες ανάσχεσης στα ορεινά, ενίσχυση αναχωμάτων, ζώνες εκτόνωσης των πλημμυρικών φαινο- μένων (by pass) και παρακολούθηση της στάθμης των ποταμών με τηλεμετρία (σταθμοί μέτρησης του ύψους της στάθμης των ποταμών με ηλεκτρονικά φλοτέρ) και κυρίως συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων της Πολιτικής Προστασίας, των ΤΟΕΒ των δήμων, της περιφέρειας που έχει την κύρια αρμοδιότητα για την κατασκευή των αντι- πλημμυρικών έργων, αλλά και επιστημονικών φορέων που θα παρακολουθούν την εξέλιξη της κλιματικής κρίσης και θα προτείνουν έναν σχεδιασμό δυναμικό και όχι στατικό, έτσι ώστε να επικαιροποιούνται οι υδρολογικές μελέτες.
Από την πλευρά της πολιτείας αναφέρθηκε πως η μόνιμη λύση θα δοθεί με τη μεγάλη εργολαβία της ΤΕΡΝΑ, που δεν έχει ακόμη εγκατασταθεί, ωστόσο υπάρχουν πολλές ενστάσεις και επιφυλάξεις, πως δεν πρόκειται να επιλύσει το σύνολο των προβλημάτων που είναι πλέον σύνθετα στον κάμπο. Ο φορέας διαχείρισης των υδάτινων πόρων της Θεσσαλίας δεν πρέπει να είναι μία άτυπη επιτροπή που θα συνεδριάζει κυρίως το καλοκαίρι για να “μοιράζει τη φτώχεια” της έλλειψης των υδάτινων πόρων την διακεκαυμένη περίοδο των αρδεύσεων, μιας και μεγάλα και μεσαία φράγματα δεν έχουν ακόμη γίνει την τελευταία 30ετία στη Θεσσαλία. Το τελευταίο μεγάλο έργο είναι το φράγμα του Σμοκόβου που ολοκληρώθηκε στα τέλη της δεκαετίας του ‘90…
Έκτοτε δεν προχώρησε κανένα από τα αναγκαία έργα που θα προσφέρουν και αντι- πλημμυρική προστασία και νερό για άρδευση, σε έναν κάμπο που ερημοποιείται λόγω της κλιματικής κρίσης, και πολύτιμη υδροηλεκτρική ενέργεια. Ο φορέας διαχείρισης θα πρέπει να υλοποιεί μελέτες να εκπονεί οργανόγραμμα ιεράρχησης των έργων, με γνώμονα τη σχέση κόστους- οφέλους και όχι πόσες ψήφους θα εξασφαλίσει ο εκάστοτε δήμαρχος, περι- φερειάρχης, ή πολιτευτής, φτιάχνοντας μερικές «λάκκες» που τις «βαφτίζουμε» αρδευτικά έργα, ή μερικά χωμάτινα φράγματα μέσα στα ποτάμια για να αρδεύουν οι αγρότες, τα οποία όπως φάνηκε και με τον Ιανό, είχαν ξεχάσει να τα γκρεμίσουν κιόλας.
Έργα λοιπόν που έκανε παλιά η νομαρχία ή η περιφέρεια και πιο παλιά οι ΥΕΒ, όπως καθαρισμοί και διεύρυνση κοίτης ποταμών, πλέον δεν αποδίδουν για τον Καράμπαλη, τον Καλέντζη και Γαβριά, όπως αποδείχτηκε και στον «Ιανό» και παρά ολίγον και στο «Διο- μήδη». Θα πρέπει να πάρουμε τη ροή τους ανάποδα, όπως ο σολομός κολυμπά κόντρα στο ρεύμα, και να δούμε από πού πηγάζουν (από την Πορτίτσα ο Καράμπαλης, πλησίον της Απιδιάς ο Καλέτζης) κι εκεί να φτιάξουμε φράγματα, ορεινής υδρονομίας που θα θωρα- κίζουν το χειμώνα τον κάμπο και θα λειτουργούν ευεργετικά το καλοκαίρι.
Και φυσικά αναμένουμε να γίνουν πράξεις οι δεσμεύσεις για το φράγμα Μουζακίου ώστε να θωρακιστεί μια μεγάλη περιοχή από τις συχνές πλημμύρες του Παμίσου. Τα φαινόμενα πλέον είναι και πιο ακραία και πιο σύνθετα και απαιτείται ένας συνολικός σχεδιασμός και μία μελέτη που να συμπεριλαμβάνει τις νέες παραμέτρους της κλιματικής κρίσης, τα νέα υδρολογικά στοιχεία και φυσικά αυτή θα υποδεικνύει που απαιτούνται παρεμβάσεις. Διαφορετικά θα λειτουργούμε με τη λογική βάζουμε μία φαγάνα και μία τσάπα μέσα στο ποτάμι και ο χειριστής θα καθαρίζει κατά το δοκούν, ή θα διευρύνει την κοίτη, όπως αυτός νομίζει και μετά θα ψαχνόμαστε γιατί δεν απέδωσαν το αναμενόμενο τα έργα, ή όπως λέει ο λαός «τι έχουν τα έρμα και ψοφάν»…
Οι πολίτες της Καρδίτσας απαιτούν πλέον να επικρατήσει ο ορθολογισμός. Κανείς δεν τα ξέρει όλα, απαιτούνται συνέργειες με επιστήμονες και τεχνικούς διότι η επόμενη συμφορά, αν δεν λειτουργήσουμε ολι- στικά, δεν θα αργήσει και τότε ίσως να μη μας σώσει το χιόνι… «Ν.Α.»
