Η Ελλάδα όντας στο σκληρό πυρήνα του ευρώ και μη διαθέτοντας δικό της νόμισμα, ώστε μέσω της υποτίμησης να αντισταθμίσει το οικονομικό πλήγμα από την πανδημία, οφείλει και πρέπει να προσελκύσει επενδύσεις και να αυξήσει τις εξαγωγές της. Να σημειωθεί ότι οι ετήσιες εξαγωγές της Ελλάδας μόλις υπερβαίνουν τα 20 δις ευρώ, όταν στην Πορτογαλία με λίγο μικρότερο πληθυσμό από αυτόν της Ελλάδας , ξεπερνούν τα 80 δις ευρώ ετησίως.
Η «μονοκαλλιέργεια» του τουρισμού και η διόγκωση των υπηρεσιών, ανέδειξαν τα προβλήματα που είχε το παραγωγικό της μοντέλο και προ των μνημονίων που είχε το «τριπλό έλλειμμα» (έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών, δημοσιονομικό και δημόσιο χρέος) .
Και , καθώς φάνηκε στη νέα οικονομία μετά την πανδημία, αυτοί οι τομείς (που δίνουν το μοντέλο μιας μεταπρατικής οικονομίας) είναι και ευάλωτοι και μη διατηρήσιμοι.
Τα 32 δις ευρώ που έρχονται από το ταμείο αλληλοβοήθειας της ΕΕ, είναι ευκαιρία να αποτελέσουν το έναυσμα για να χτίσει μία νέα ανταγωνιστικότητα ο πρωτογενής τομέας της Ελλάδας. Έργα για τη μείωση του κόστους παραγωγής, όπως αρδευτικά στο θεσσαλικό κάμπο που «καρκινοβατούν» επί δεκαετίες, προγράμματα για αναδιάρθρωση των καλλιεργειών, ώστε από τους τζίρους των 200 και 300 ευρώ ο στρέμμα να ξεπεράσουμε τα 600 ευρώ, όταν στην Ολλανδία είναι στα 1800 ευρώ το στρέμμα και στο Ισραήλ τα 2000 ευρώ το στρέμμα.
Η αλήθεια είναι πως σε αυτό που ονομάζουμε πραγματική οικονομία, όλες οι κυβερνήσεις στα χρόνια των μνημονίων, προκειμένου να μη θίξουν μισθούς του δημοσίου και συντάξεις και αδυνατώντας να νοικοκυρέψουν σε βάθος το δημόσιο, επέβαλαν φόρους στην πραγματική παραγωγή, δηλαδή τη μεταποίηση και τον αγροτικό τομέα, που τους έφεραν σε μειονεκτική θέση σε σχέση με το διεθνή ανταγωνισμό.
Η Ελλάδα είναι η χώρα της ευρωζώνης με το μεγαλύτερο ειδικό φόρο κατανάλωσης για ενέργεια, φυσικό αέριο και υγρά καύσιμα και επί της ουσίας ο επιχειρηματικός κόσμος στερείται χρηματοδοτικών εργαλείων , δηλαδή τραπεζικό δανεισμό για επενδύσεις, εδώ και μία δεκαετία. Επίσης είναι η χώρα με τις πιο δυσβάστακτες εργοδοτικές εισφορές (με τη χαμηλότερη ανταγωνιστικότητα στον τομέα αυτό στις χώρες του ΟΟΣΑ).
Στον αγροτικό τομέα τα στοιχεία είναι εξίσου δραματικά εις βάρος της Ελλάδας, σε σχέση με τον ευρωπαϊκό ανταγωνισμό. Στην Ευρώπη του στενού πυρήνα του ευρώ, οι αγρότες της χώρας μας έχουν τη μεγαλύτερη εξάρτηση στο εισόδημά τους μαζί με εκείνους της Πορτογαλίας από τις επιδοτήσεις της ΚΑΠ. Πάνω από το 50% του εισοδήματος του Έλληνα αγρότη και κτηνοτρόφου προέρχεται από επιδοτήσεις, ένα 45% από την αγορά και μόλις ένα ποσοστό 5% συμβάλλει το κράτος στη διαμόρφωση του αγροτικού εισοδήματος.
Αντίθετα σε χώρες του Ευρωπαϊκού Βορρά όπως η Γερμανία και η Σουηδία, στο εισόδημα του αγρότη οι επιδοτήσεις συμμετέχουν με μόλις 20%, ενώ σε ένα μεγάλο μέρος πάνω από το 50% υπάρχει κρατική ενίσχυση, χωρίς να νοθεύει ωστόσο τον ανταγωνισμό, όπως είναι συλλογικά αρδευτικά δίκτυα επιδότηση αγροτικού πετρελαίου και ρεύματος, αγροτική πίστη με χαμηλό επιτόκιο, αγροτική ασφάλιση κ.α.
Ο πρωθυπουργός είπε ότι «τα 32 δις ευρώ αυτά που στην ουσία αποτελούν ένα «νέο σχέδιο Μάρσαλ» δεν θα τα διαχειριστούμε ως νεόπλουτοι».
Η έμφαση προφανώς πρέπει να δοθεί στο να αποκτήσει ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα το παραγωγικό μοντέλο της χώρας
Κάτι τέτοιο ωστόσο απαιτεί σχέδιο, εμβάθυνση έτσι ώστε κάθε ευρώ που θα δαπανηθεί να πιάσει τόπο, να έχει μεγάλο πολλαπλασιαστή στην απασχόληση.
Ενδεικτικά θα πρέπει να αναφερθεί ότι το μεγαλύτερο πολλαπλασιαστή στην απασχόληση τον έχει η προβατοτροφία και είναι 15, ενώ τα διατροφικά φυτά (σιτάρι, καλαμπόκι, φρούτα , λαχανικά) είναι στο 7 με 8 και τα βιομηχανικά φυτά (βαμβάκι, ηλίανθος , ελαιοκράμβη) στο 3.
Συμπερασματικά η απασχόληση μετά το δίμηνο lock down λόγω της πανδημίας δεν θα έπρεπε να στηρίζεται μόνο στην επιδότηση των επιχειρήσεων, αλλά και στην επιδότηση ακόμη και με αποθεματοποίηση και των αγροτικών προϊόντων που αποτελούν την πρώτη ύλη για τη βιομηχανία μας. Αν διασώσουμε τα εργοστάσια παραγωγής τροφίμων, αλλά χάσουμε τα αγροτικά προϊόντα που τα τροφοδοτούν, ασφαλώς θα έχουμε κάνει μία «τρύπα στο νερό», γιατί το συγκριτικό πλεονέκτημα και ο λόγος ύπαρξης αυτών των εργοστασίων είναι η πρώτη ύλη που μεταποιούν.
Η πανδημία μπορεί να αποτελέσει μία ευκαιρία για να ανασυντάξουμε το παραγωγικό μοντέλο της χώρας. Η κατασκευή για παράδειγμα συλλογικών αρδευτικών δικτύων και φραγμάτων στη Θεσσαλία, ώστε να μειωθεί το υπέρογκο κόστος άρδευσης για το ανατολικό τμήμα της Θεσσαλικής πεδιάδας, Η ερημοποίησή της αν δεν δρομολογηθούν αυτά έργα είναι θέμα λίγων χρόνων. Ήδη το υδατικό έλλειμμα από την υπεράντληση του υπόγειου υδροφορέα υπερβαίνει ατ 3 δις κυβικά μέτρα.
Αξίζει να τονιστεί πως λόγω της εγκατάλειψης και της υποβάθμισης γόνιμων γαιών, ήδη ξένα και εγχώρια funds εξαγοράζουν παραγωγικές γαίες που υποβαθμίζονται σε όλη τη χώρα, προς 1500 ευρώ το στρέμμα ή τις νοικιάζουν προς 200 ευρώ ετησίως για να τις μετατρέψουν σε πάρκα φωτοβολταϊκών.
Η χώρα είναι επίσης εξαρτημένη σε εισαγωγές αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων και αυτό έχει αντανάκλαση σε όλους τους τομείς της οικονομίας,. Πάρτε για παράδειγμα τον τουρισμό. Πέρυσι οι 34 εκατομμύρια επισκέπτες κατανάλωσαν πάνω από το 60% των γαλακτοκομικών, από εισαγωγές γάλακτος και πάνω από το 90% του κόκκινου κρέατος από εισαγωγές από χώρες κυρίως του ευρωπαϊκού Βορρά, ενώ στα νησιά κατανάλωσαν κυρίως λαχανικά από τα θερμοκήπια της Αττάλειας στη Νοτιοανατολική Τουρκία.
Είναι σαφές ότι η παραγωγή και η μεταποίηση αγροδιατροφικών προϊόντων θα έπρεπε να αποτελεί προτεραιότητα της σημερινής κυβέρνησης. Εν γένει ο αγροτικός τομέας, οφείλει στην πράξη και όχι στα λόγια να στηριχτεί γιατί σε αυτόν και πάλι θα πατήσει η οικονομική ανάκαμψη της χώρας…
Από τα 32 δις ευρώ, πάντως μόνο 1,7 δις θα κατευθυνθούν στον αγροδιατροφικό τομέα , παρά το γεγονός ότι για τη χώρα αποτελεί συγκριτικό πλεονέκτημα, λόγω της υψηλής προστιθέμενης αξίας που έχει η μεσογειακή διατροφή, ή των ισχυρισμών υγείας που θα έπρεπε να τη συνοδεύουν. Η χώρα ε΄χει 2500 ενδημικά φυτά, λόγω της ιδιαίτερης γεωγραφικής της θέσης και μία σπάνια χλωρίδα και πανίδα, έχει ισχυρισμούς κουλτούρας διατροφής χιλετηρίδων και όλα αυτά τα απεμπολεί για να γίνει «μπαταρία» των χωρών του ευρωπαϊκού βιομηχανικού Βορρά ώστε να εξαγοράζουν πράσινη ενέργεια στο χρηματιστήριο των ρύπων. Επενδύσεις δεν είναι να μετατρέψουμε τη γη που μπορεί να παράγει πλούτο σε πάρκα φωτοβολταϊκών και ανεμογεννητριών, επειδή δεν είχαμε πολιτικές στήριξης του πρωτογενούς τομέα και απαξιώσαμε την αγροτική παραγωγή καθιστώντας τη ασύμφορη, όταν το νούμερο ένα πρόβλημα τα προσεχή χρόνια στον πλανήτη θα είναι πως θα θρέψει 8 δις ανθρώπους.
Με κατανάλωση λοιπόν και εισαγωγικό εμπόριο και με τουρισμό μόνο μην περιμένετε θαύματα στην οικονομία, όταν και αν ξεμπερδέψουμε με τις επιπτώσεις της πανδημίας. Θέλει εκ βάθρων αναδιάρθρωση του παραγωγικού μοντέλου της χώρας πολιτικές για την απασχόληση και στοχευμένα για την ανταγωνιστικότητα, ξεκινώντας από τη βάση της παραγωγικής πυραμίδας που είναι ο πρωτογενής τομέας.
¨Όχι άλλες επιδοτήσεις για αεργία και αναστολή εργασίας επιχειρήσεων, αλλά για πραγματικές δουλειές. Είναι λυπηρό ότι φέτος λόγω της πανδημίας και του «σφραγίσματος των συνόρων» δεν είχαμε εργατικά χέρια και έμεινε ασυγκόμιστη παραγωγή σπαραγγιών στη Βόρεια Ελλάδα, ή κερασιών. Τα κοινωνικά επιδόματα που γέμισαν με αέργους νέους τις καφετέριες ή με «θεσιθήρες» δεν οδηγούν παρά στη διάλυση εκ των έσω…
Η Πόλη έπεσε το 1453 γιατί 100.000 νέοι είχαν πάει να γίνουν καλόγεροι για να αποφύγουν τον πόλεμο και μέσα στα τείχη της είχαν απομείνει μόλις 3,000 στρατιώτες. Το ίδιο συμβαίνει σήμερα στην Ελληνική ύπαιθρο που άδειασε από νέους (πήγαν στις πόλεις στο κυνήγι επιδομάτων και 8μηνης απασχόλησης στους δήμους) και όσοι έμειναν στα χωριά δεν στηρίζονται με πολιτικές ώστε να παράγουν πλούτο από την ελληνική γη , ενώ στην ύπαιθρο βρίσκει κανείς μόνο αλλοδαπούς εργάτες γης… Ακόμη και τα αρωματικά μας φυτά στην Πίνδο τα εμπορεύονται Αλβανοί με λαθροσυλλογή..
Τα 32 δις ευρώ είναι η τελευταία ευκαιρία για να ανασυντάξουμε το παραγωγικό μας μοντέλο το οποίο θα πρέπει να στοχεύει στο να γίνουμε εκτός από γκαρσόνια και «μπακάληδες» της Ευρώπης…
Να μην τους πουλάμε δηλαδή μόνο ήλιο, θάλασσα και ελληνικούς μύθους με αρχαιολογικά ευρήματα, αλλά και τα τρόφιμα που καταναλώνουν που τα συνοδεύουν ούτως ή άλλως μύθοι αιώνων…
Του Γιάννη Κολλάτου
