ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΦΩΤΗ
Η σεισμική δόνηση των 4,9 ρίχτερ με επίκεντρο τον ορεινό όγκο στις 31 Αυγούστου, πέρα από τις ζημιές που προκάλεσε στο Δήμο Αργιθέας, δημιούργησε και ανησυχία στις τάξεις του απλού κόσμου.
Δεν είναι και λίγες οι σεισμικές δονήσεις που έχουν γίνει τον τελευταίο χρόνο στο Νομό.
Η πραγματικότητα είναι πως ο Νομός Καρδίτσας είναι μια σεισμογενής περιοχή.
Στο 1ο αναπτυξιακό Συνέδριο Καρδίτσας, είχε παρουσιασθεί μία εξαιρετική μελέτη από τους καθηγητές του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, κ.κ. Δημήτριο Παναγιωτόπουλο και Κωνσταντίνο Β. Παπαζάχο για τη σεισμικότητα στο Νομό Καρδίτσας και γενικότερα στη Θεσσαλία.
Το μεγαλύτερο ρήγμα στους Σοφάδες
Τα συμπεράσματα που προέκυψαν από την μελέτη των δύο καθηγητών δείχνουν πως
στην ευρύτερη περιοχή της Καρδίτσας (λεκάνη της Θεσσαλίας) ασκούνται εφελκυστικές δυνάμεις με αποτέλεσμα ο φλοιός της Θεσσαλίας να επεκτείνεται (τεντώνεται) κατά τη διεύθυνση βορρά-νότου με ταχύτητα περίπου 1 εκατοστό το χρόνο.
Συνέπεια αυτής της παραμόρφωσης είναι η διάρρηξη του φλοιού και η δημιουργία δύο συστημάτων ρηγμάτων τα οποία έχουν διευθύνσεις ανατολής-δύσης. Το ένα σύστημα με τα μεγαλύτερα ρήγματα βρίσκεται κατά μήκος της νότιας Θεσσαλίας και το άλλο κατά μήκος του Πηνειού ποταμού.
Οι καθηγητές υπογραμμίζουν πως το μεγαλύτερο γνωστό ρήγμα της Θεσσαλίας είναι αυτό των Σοφάδων με μήκος περίπου 50 χιλιόμετρα, Σ’ αυτό γεννήθηκε ο σεισμός της 30ης Απριλίου 1954 ο οποίος είχε μέγεθος Μ=7.0 και προκάλεσε εκτεταμένες καταστροφές κυρίως στον νομό Καρδίτσας.
Από λεπτομερή μελέτη της σεισμικότητας που επηρεάζει την πόλη της Καρδίτσας, οι καθηγητές τονίζουν πως έχει προκύψει ότι οι σεισμοί με μεγέθη, 6, 6,5 και 7 ρίχτερ, έχουν μέση περίοδο επανάληψης 15, 35 και 83 χρόνια και οι πιθανότητες γέννησης ενός ισχυρού σεισμού μεγέθους 6,3 ρίχτερ ή μεγαλύτερου στην Καρδίτσα είναι 33% σε μία δεκαετία, 55% σε δύο δεκαετίες και πάνω από 90% σε έξι δεκατίες.
«Δεν αναμένεται σύντομα ισχυρός
σεισμός κοντά στην πόλη»
Οι δύο καθηγητές εκτιμούν πάντως πως δεν αναμένεται σύντομα ισχυρός σεισμός κοντά στην πόλη.
Ειδικότερα, υπογραμμίζουν πως« υπάρχουν δύο μέτρα σεισμικότητας, το μέτρο της χρονικά ανεξάρτητης σεισμικότητας (τυχαία κατανομή στο χρόνο) και το μέτρο της χρονικά εξαρτημένης σεισμικότητας (μεσοπρόθεσμη πρόγνωση). Τα δύο μέτρα είναι παραπλήσια για μεγάλες χρονικές περιόδους και διαφέρουν για μικρά χρονικά διαστήματα όταν το μέτρο της χρονικά εξαρτημένης σεισμικότητας είναι υψηλό (όταν αναμένεται ισχυρός σεισμός κατά τα επόμενα λίγα έτη). Όταν το μέτρο της χρονικά εξαρτημένης σεισμικότητας είναι μικρό (δεν περιμένουμε σύντομα ισχυρό σεισμό) τότε τα δύο μέτρα είναι παρόμοια τόσο για μικρά όσο και για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Από την εφαρμογή του αλγορίθμου του ΕργαστηρίουΓεωφυσικής του ΑΠΘ για την μεσοπρόθεσμη πρόγνωση των ισχυρών σεισμών στην Καρδίτσα δεν προκύπτει ότι αναμένεται σύντομα ισχυρός σεισμός κοντά στην πόλη».
Δύο κύρια δίκτυα
Οι δύο καθηγητές επισημαίνουν πως τα ρήγματα της Θεσσαλίας συγκροτούν δύο κύρια δίκτυα, αυτό της βόρειας Θεσσαλίας κατά μήκος του Πηνειού ποταμού και το άλλο με μεγαλύτερα ρήγματα κατά μήκος των νότιων παρυφών της Θεσσαλικής πεδιάδας. Η Καρδίτσα και οι γύρω περιοχές της υπέστησαν σοβαρές βλάβες από το σεισμό των Σοφάδων της 30ης Απριλίου 1954 που προήλθε από το ρήγμα που βρίσκεται νοτιοανατολικά της Καρδίτσας και είναι ο μεγαλύτερος (Μ=7.0) γνωστός σεισμός σε όλη τη Θεσσαλία. Προκάλεσε καταστροφές στο νομό Καρδίτσας (Σοφάδες, Πασχαλίτσα, Νέο Ικόνιο, Ασημοχώρι κλπ) και βλάβες σε γειτονικούς νομούς. Συνολικά καταστράφηκαν 6599 οικοδομήματα και σκοτώθηκαν 25 άνθρωποι.
Η σεισμική δράση στην Καρδίτσα αποτελεί μία από τις περιπτώσεις που δείχνουν ότι δεν αρκούν οι πληροφορίες για καταστρεπτικούς σεισμούς του ιστορικού παρελθόντος για την ακριβή εκτίμηση της σεισμικής επικινδυνότητας μιας περιοχής. Απαιτείται πρόσθετη γνώση που αφορά το ευρύτερο σεισμοτεκτονικό περιβάλλον και κυρίως ποσοτικός καθορισμός της σεισμικότητας και της σεισμικής επικινδυνότητας μιας θέσης (πόλης, κλπ) με τη χρησιμοποίηση ενόργανων αξιόπιστων επιστημονικών δεδομένων. Αν π.χ. βασιζόταν η εκτίμηση της σεισμικής επικινδυνότητας της περιοχής της Καρδίτσας μόνο στις γνωστές προηγούμενες σεισμικές καταστροφές και γινόταν η εκτίμηση αυτή πριν το 1954 θα είχε θεωρηθεί η περιοχή αυτή ασεισμική, γιατί δεν υπήρχε τότε κανένας γνωστός σημαντικά καταστρεπτικός σεισμός στην περιοχή καταλήγουν οι επιστήμονες.
