ΧΡΟΝΟΛΟΓΕΙΤΑΙ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥ 1740 ΚΑΙ 1754
Το πλούσιο εικονογραφικό πρόγραμμα του ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου Λεύκης το οποίο αποτελεί αναμφίβολα ένα πολύτιμο… έργο τέχνης “ξετυλίγεται” στο βιβλίο του συγγραφέα Αλέξανδρου Αναγνωστόπουλου με τίτλο: “ Ιερός Ναός του Αγίου Γεωργίου Λεύκης και το εικονογραφικό του πρόγραμμα”.
Το βιβλίο θα παρουσιαστεί στο κοινό σε ειδική εκδήλωση που θα πραγματοποιηθεί το ερχόμενο Σάββατο στις 7.30 μ.μ. στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων του Παλαμά. Για το βιβλίο θα μιλήσει και το αντικείμενο της μελέτης του θα μιλήσει ο ίδιος ο συγγραφέας ενώ την εκδήλωση θα πλαισιώσει η χορωδία βυζαντινής μουσικής της Ιεράς Μητρόπολης Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων.
Την επόμενη ημέρα-Κυριακή 22 Σεπτεμβρίου- το πρωί στον ναό θα γίνει η Θεία Λειτουργία ιερουργούντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη κ.κ. Τιμόθεου ακι θα ακολουθήσει ξενάγηση από τον συγγραφέα.
Ο ναός και οι τοιχογραφίες
Στο κέντρο του δημοτικού διαμερίσματος Λεύκης και στα νοτιοδυτικκά του νεότερου ομώνυμου ενοριακού ναού βρίσκεται κτισμένος ο ιερός ναός του Αγίου Γεωργίου.
Σύμφωνα με την πέτρινη αποτοιχισμένη επιγραφή ο ναός κτίστηκε το 1740 από τον Αθανάσιο Βλατένι, σε θέση όπου η παράδοση και μία άλλη πέτρινη επιγραφή αναφέρει ότι προϋπήρχε παλαιότερος ναός που η χρονολόγησή του ανάγεται στο 1340.
Αρχιτεκτονικά ο ναός είναι ρυθμού τρίκλιτης βασιλικής με υπερυψωμένο φωταγωγό και προστώο κατά μήκος της βόρειας πλευράς του και με υπερυψωμένο ευρύχωρο νάρθηκα – γυναικωνίτη στη δυτική πλευρά. Ο ναός είναι κτισμένος σε χαμηλότερο επίπεδο από το έδαφος, με χαμηλότερο σημείο του το δάπεδο του κυρίως ναού.
Στον κατάγραφο με τοιχογραφίες ναό του Αγίου Γεωργίου διατηρείται ένα σημαντικό ζωγραφικό σύνολο των μέσων του 18ου αιώνα, που ανήκει καλλιτεχνικά στο ζωγραφικό εργαστήριο της Αγιάς. Ειδικότερα, στο εικονογραφικό πρόγραμμα στο χώρο του ιερού Βήματος, αναπτύσσονται θέματα δογματικού και ευχαριστιακού χαρακτήρα που σχετίζονται με την λειτουργική πράξη. Στον κυρίως ναό αναπτύσσονται σκηνές που αναφέρονται στο Δωδεκάορτο, στα Πάθη, στα γεγονότα μετά την Ανάσταση, στα Θαύματα και στη Διδασκαλία του Χριστού, σκηνές που σχετίζονται με τον βίο της Θεοτόκου και προεικονίσεις από την Παλαιά Διαθήκη, σκηνές με θαύματα αρχαγγέλων και μαρτύρια αγίων, ενώ στην κατώτερη ζώνη το εικονογραφικό πρόγραμμα συμπληρώνεται με την απεικόνιση ολόσωμων αγίων και στηθαίων μορφών ιεραρχών και μαρτύρων. Η απουσία τρούλου επέβαλε την απεικόνιση των προφητών στα εσωρράχια των τοξοστοιχιών. Στον νάρθηκα το εικονογραφικό πρόγραμμα διατάσσεται σε τρεις ζώνες και περιέχει σκηνές από την Παλαιά Διαθήκη, όπως η Δημιουργία του κόσμου, η παρακοή και η έξοδος από τον Παράδεισο, σκηνές αφιερωμένες σε εξέχοντες αγίους της Εκκλησίας, όπως οι άγιοι Παχώμιος και άγγελος Κυρίου, Εφραίμ ο Σύρος, Ζωσιμάς και Μαρία η Αιγυπτία και η Δευτέρα Παρουσία.
Ο βίος του αγίου Γεωργίου
Στην ανώτερη ζώνη του νοτίου κλίτους σώζονται δέκα σκηνές από τον εικονογραφικό κύκλο του βίου του αγίου Γεωργίου. Ειδικότερα, στον ανατολικό τοίχο εικονίζεται ο άγιος Γεώργιος ενώπιον του αυτοκράτορος Διοκλητιανού, ο άγιος Γεώργιος λογχισθείς υπό των στρατιωτών και η φυλάκιση του αγίου. Ο κύκλος με σκηνές του βίου του αγίου Γεωργίου συνεχίζεται στο νότιο τοίχο όπου εικονίζονται ο άγιος Γεώργιος να περιστρέφεται δεμένος στον τροχό, η ξέση του σώματος, ο ξυλοδαρμός, ο άγιος Γεώργιος ενώπιον του αυτοκράτορος Διοκλητιανού και του Μαγνέτιου πίνει το δηλητήριο, η συντριβή των ειδώλων και η αποτομή του αγίου. Ο εικονογραφικός κύκλος του αγίου Γεωργίου στηρίζεται σε κείμενα που τα αρχαιότερα φθάνουν στον 5ο αιώνα, ενώ οι σκηνές εμπλουτίζονται σύμφωνα με το συναξάρι του τον 11ο αιώνα και παρουσιάζονται ολοκληρωμένες με την δρακοκτονία τον 14ο αιώνα. Ιδιαίτερη διάδοση γνωρίζει ο κύκλος του βίου του αγίου Γεωργίου κατά τον 16ο και 17ο αιώνα τόσο στον αριθμό των μνημείων όπου απεικονίζεται, όσο και στον αριθμό των σκηνών που συνθέτουν τον βιογραφικό του κύκλο και εμπνέονται από το συναξάριο.
Λίγα λόγια για τον συγγραφέα
Ο κ. Αλέξανδρος Αναγνωστόπουλος είναι πτυχιούχος της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ, κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης και Διδάκτορας Βυζαντινής Τέχνης. Εκπονεί δεύτερο διδακτορικό στο Τμήμα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα επικεντρώνονται κυρίως στη Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή εικονογραφία και στην εκκλησιαστική ξυλογλυπτική. Έχει λάβει μέρος σε επιστημονικά συνέδρια Βυζαντινής Τέχνης, Νεοελληνικής Εκκλησιαστικής Τέχνης και Φυσικού Περιβάλλοντος με ανακοινώσεις και έχει δημοσιεύσει άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά.
Αξίζει να αναφερθεί ότι η έκδοση δεν θα είχε δει το φως της δημοσιότητας χωρίς την οικονομική επιχορήγηση των κ. Κωνσταντίνου Απ. Παληκαρά και κ. Κωνσταντίνου Ακρ. Τσιάρα.
