Βρίσκεται στο ΝΔ τμήμα της πόλης, κοντά στη διασταύρωση των οδών Δ. Λάππα & Σαρανταπόρου, στα όρια της άλλοτε συνοικίας «Καρατζά μαχαλά». Ο Λόγος για την οικία Γεροντόπουλου, το μοναδικό στην Καρδίτσα σωζόμενο διώροφο κτήριο από την εποχή της τουρκοκρατίας.
Στις αρχές του 20ου αιώνα σώζονταν περίπου 10 οικίες πλούσιων Οθωμανών (κονάκια) σε διάφορες συνοικίες της πόλης. Ήταν διώροφες ή τριώροφες, με περιτοιχισμένες αυλές, αθέατες στο εσωτερικό και ξεχώριζαν από τις πολυάριθμες ισόγειες οικίες των φτωχών και μεσαίων στρωμάτων. Η τοιχοποιία τους από ξύλινο σκελετό και ωμές πλίνθους, ενισχυμένη με οριζόντιες ξυλοδεσιές και επιχρισμένη και στις δύο όψεις, εδραζόταν σε λίθινο θεμέλιο. Τα εσωτερικά χωρίσματα και το ταβάνι ήταν από τσατμά.
Το κονάκι που σώζεται κτίστηκε το 1861, σύμφωνα με λιθανάγλυφο στο υπέρθυρο, στο οποίο εικονίζεται τζαμί με μιναρέ. Ανήκε στον Οθωμανό κτηματία Χασάν Χουλιάρα. Το 1890 αγοράστηκε από Οθωμανή αντί 130 περίπου οθωμανικών λιρών και το 1899 από την οικογένεια του σημερινού ιδιοκτήτη. Έχει χαρακτηριστική τοξωτή είσοδο, αξονικά τοποθετημένη στην ανατολική πρόσοψη και εξώστη.
Δεν αποκλείεται ο ενιαίος χώρος κατά μήκος της ανατολικής πλευράς του ορόφου να ήταν αρχικά ανοιχτός, σχηματίζοντας χαγιάτι. Στα νότια σωζόταν μέχρι πρόσφατα πρόσκτισμα με σαχνισί, τοιχογραφημένο εξωτερικά με παραστάσεις αγρίων ζώων. Το κονάκι διέθετε 10 βοηθητικούς χώρους (ντάμια, αχυρώνες, μαγειρείο), χτισμένους σε μια έκταση 15 στρεμμάτων, η οποία χρησίμευε ως καπνότοπος, εικόνα πολύ συνηθισμένη για την αραιοκατοικημένη οθωμανική Καρδίτσα.
Στο τυφλό ισόγειο υπήρχαν αποθηκευτικοί χώροι και φαρδύς διάδρομος με σκάλα που οδηγούσε στα τρία μεγάλα δωμάτια του ορόφου. Παρά τη φθορά του χρόνου και τις επεμβάσεις που δέχτηκε σε διάφορες εποχές (ανοίγματα στο ισόγειο, προσθήκη δυτικά, εσωτερικά χωρίσματα κ.λπ.), το κτήριο εξακολουθεί να αποπνέει την αίσθηση του οθωμανικού παρελθόντος.
Γράφει η ΦΕΝΙΑ ΛΕΚΚΑ
Διδάκτωρ Ιστορίας – Υπεύθυνη Μουσείου Πόλης Καρδίτσας
