Η παρουσίαση της Εθνικής Στρατηγικής κατά της Βίας και Παραβατικότητας Ανηλίκων με ομιλία του Πρωθυπουργού

Παρουσίαση της Εθνικής Στρατηγικής για την Πρόληψη και την Αντιμετώπιση της Βίας και της Παραβατικότητας Ανηλίκων, στο Μέγαρο Μαξίμου, Δευτέρα 5 Μαΐου 2025. (ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ/EUROKINISSI)

Στο Μέγαρο Μαξίμου η παρουσίαση της Εθνικής Στρατηγικής κατά της Βίας και Παραβατικότητας Ανηλίκων και της εφαρμογής Kids Wallet κατά την οποία θα ακουστούν βιωματικές μαρτυρίες μαθητριών, θα χαιρετίσει ο υπουργός Επικρατείας Άκης Σκέρτσος, θα υπάρξουν τοποθετήσεις του υπουργού Ψηφιακής Πολιτικής Δημήτρη Παπαστεργίου και των συναρμόδιων υπουργών (που θα εξειδικεύσουν τα μέτρα στις 12:30) Παιδείας Σοφίας Ζαχαράκη, Προστασίας του Πολίτη Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, Δικαιοσύνης Γιώργου Φλωρίδη, Κοινωνικής Συνοχής Δόμνας Μιχαηλίδου, Αναπληρωτή Αθλητισμού Γιάννη Βρούτση, Υφυπουργού Υγείας Δημήτρη Βαρτζόπουλου και της Προέδρου της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων καθηγήτριας Εγκληματολογίας Βάσως Αρτινοπούλου.

Την παρουσίαση θα κλείσει με ομιλία του ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.

Οι προτάσεις της Επιτροπή με αριθμούς αφορούν 29 νέες πολιτικές εκ των οποίων οι πέντε οριζόντιες και 69 νέα μέτρα.

«Το όραμα είναι τα παιδιά να μεγαλώνουν σε μια κοινωνία απαλλαγμένη από φόβο» υπογράμμισε μεταξύ άλλων η επικεφαλής της ομάδας που τον τελευταίο χρόνο μελέτησε τρόπους αντιμετώπισης της Βίας και Παραβατικότητας Ανηλίκων, Βάσω Αρτινοπούλου.

Επεσήμανε πως «δεν είναι φυσιολογικό να ζεις με τη βία, η βία δεν πρέπει να είναι ο κανόνας αλλά η εξαίρεση» κάνοντας λόγο για αλλαγή οπτικής προκειμένου να ελθει η αντιμετώπιση του φαινομένου.
Σκέρτσος: Πολυπαραγοντικό φαινόμενο η παραβατικότητα ανηλίκων

Για ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο και πρόβλημα έκανε λόγο ο υπουργός Επικρατείας Άκης Σκέρτσος σχολιάζοντας την παραβατικότητα ανηλίκων, κατά την παρουσίαση της Εθνικής Στρατηγικής, μια στρατηγική που ακουμπά τις πολιτικές και τις δράσεις δέκα υπουργείων της κυβέρνησης.

“Για πρώτη φορά η Ελλάδα διαθέτει ένα συγκροτημένο κείμενο στρατηγικής που μας βοηθά να κατανοήσουμε, να ερμηνεύσουμε το πρόβλημα, να αποκωδικοποιήσουμε τις αιτίες και να σχεδιάσουμε καλύτερες πολιτικές” τόνισε ο κ. Σκέρτσος. “Η Ελλάδα, με βάση και την αξιολόγηση που έχει κάνει η Επιτροπή και η κυβέρνηση μας, έχει σχεδιάσει και υλοποιήσει από το 2019 138 πολιτικές που αφορούν όλες τις εκφάνσεις της βίας. Και μιλάμε για βία που αφορά την ενδοοικογενειακή βία, την ενδοσχολική βία, τη βία στην κοινότητα, δηλαδή την αθλητική, την εξτρεμιστική, τη ρατσιστική βία, αλλά και την ψηφιακή βία” πρόσθεσε. “Αυτή τυπολογία πλέον έχει γίνει. Μας βοηθά να προσεγγίσουμε καλύτερα και αποτελεσματικότερα το πρόβλημα και να δώσουμε πιο αποτελεσματικές και πειστικές απαντήσεις” κατέληξε.

Στην αρχή της ομιλίας του ο κ. Σκέρτσος τόνισε: “Πιαστήκαμε από το γεγονός ότι σε καθημερινή βάση ασχολούμαστε μέσα από τα δελτία ειδήσεων με πολλά περιστατικά που αφορούν τη βία και την παραβατικότητα ανηλίκων και σκεφτήκαμε ότι αντί να ερχόμαστε κατασταλτικά και εκ των υστέρων ως αντίδραση, να μιλήσουμε για το φαινόμενο ότι πρέπει να ασχοληθούμε πιο σοβαρά και να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα στη ρίζα του. Γι αυτό και έγινε αυτή η ανάθεση σε μια επιτροπή διακεκριμένων επιστημόνων από ένα ευρύτατο διεπιστημονικό πεδίο έρευνας μελέτης των φαινομένων αυτών και μελετήσαμε το τι γίνεται στο εξωτερικό. Είδαμε ότι υπάρχουν στρατηγικές για τη βία, υπάρχουν στρατηγικές για την παραβατικότητα. Δεν υπάρχει όμως μία ενιαία στρατηγική για τη βία και την παραβατικότητα ανηλίκων και αυτή είναι μια πρώτη καινοτομία αυτού του κειμένου που κρατάτε στα χέρια σας.

Το δεύτερο στοιχείο που διαπιστώσαμε είναι ότι παρ ότι μας απασχολεί πάρα πολύ ως φαινόμενο, ως ένα πρόβλημα που βρίσκουμε καθημερινά μέσα στα σπίτια μας, στα σχολεία, στις γειτονιές, στα μέσα μαζικής ενημέρωσης δεν υπάρχει επαρκής έρευνα για τα ζητήματα βίας και παραβατικότητας ανηλίκων. Υπάρχουν οι χρονοσειρές της Ελληνικής Αστυνομίας. Υπάρχει δηλαδή η καταγραφή των πιο βαριών περιστατικών που αφορούν τη βία και την παραβατικότητα ανηλίκων. Ωστόσο, οι πιο ήπιες μορφές βίας και παραβατικότητας, που δυστυχώς συναντώνται και στον φυσικό αλλά και στον ψηφιακό κόσμο, δεν έχουν μελετηθεί συστηματικά. Άρα, ένα δεύτερο βασικό συμπέρασμα είναι ότι χρειαζόμαστε περισσότερη μελέτη για να μπορέσουμε να δώσουμε ποιοτικότερες, αποτελεσματικότερες απαντήσεις στα προβλήματα αυτά που αφορούν την κοινωνία και την εκπαιδευτική κοινότητα.

Ένα τρίτο ερώτημα που απαντιέται είναι κατά πόσο η Ελλάδα αποτελεί μια δυστοπία βίας. Διαβάζουμε πηχυαίους τίτλους, ακούμε κάποια ρεπορτάζ πολλές φορές, τα οποία δημιουργούν έναν ηθικό και κοινωνικό πανικό. Η αλήθεια είναι και τα δεδομένα της Eurostat είναι ότι η Ελλάδα δεν αποτελεί μία δυστοπία βίας. Η Ελλάδα για την ακρίβεια, βρίσκεται κάπου στο μέσο όρο ως προς τις στατιστικές απεικονίσεις για τα φαινόμενα αυτά σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Δηλαδή εκεί που κινείται και η υπόλοιπη Ευρώπη. Υπάρχουν χώρες που αντιμετωπίζουν πολύ σημαντικότερα και σοβαρότερα προβλήματα ως προς τη βία και την παραβατικότητα ανηλίκων. Και η Ελλάδα σίγουρα δεν βρίσκεται μέσα σε αυτές.

Ωστόσο, τα δείγματα τα οποία έχουμε μελετήσει δείχνουν μια ποσοτική και ποιοτική αύξηση των φαινομένων αυτών και εκεί είναι που πρέπει να σταθούμε, για το πώς δηλαδή θα καταλάβουμε καλύτερα τι είναι αυτό που συμβαίνει και στο σχολείο και εκτός του σχολείου και μέσα στα σπίτια, στις οικογένειες και στον ψηφιακό κόσμο, που είναι μια αναδυόμενη πρόκληση που πρέπει να αντιμετωπίσουμε. Δηλαδή τα ζητήματα που αφορούν τον ψηφιακό εθισμό, τους κινδύνους που υπάρχουν γύρω από το να περνάμε πολύ χρόνο στο ψηφιακό κόσμο, σε οθόνες, σε ταμπλέτες, σε κινητά και πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τα ζητήματα αυτά. Και υπάρχουν πλέον συγκεκριμένες απαντήσεις που θα παρουσιαστούν”.
Α. Καραπιδάκη: Κομμάτι της καθημερινότητάς μας η ανήλικη παραβατικότητα

Η Ανθή Καραπιδάκη, μαθήτρια Λυκείου, μίλησε στην εκδήλωση για το πώς βιωματικά αντιμετωπίζει ζητήματα παραβατικότητας ανηλίκων στη σχολική κοινότητα με τις παρέες της.

“Παρ’ όλο που η πολιτεία δείχνει το ενδιαφέρον της και προσπαθεί να λάβει μέτρα για να μας βοηθήσει εμάς, θεωρώ ότι γενικότερα οι μεγάλοι έχουν μια διαφορετική αντίληψη του πώς πραγματικά εμείς βιώνουμε το φαινόμενο της ανήλικης παραβατικότητας. Και αυτό φάνηκε νομίζω και από τη σειρά του Netflix που βγήκε πρόσφατα γύρω από την οποία δημιουργήθηκε μια καταιγίδα αντιδράσεων από τους μεγάλους. Όλοι είχαν σοκαριστεί. Τους φαινόταν πάρα πολύ περίεργο ότι τα παιδιά ανταλλάσσουν τέτοιου είδους μηνύματα. Ότι τα παιδιά μπορούν να κάνουν κάποιον διαδικτυακό εκφοβισμό, να κοροϊδεύει το ένα το άλλο. Αλλά για μας τα παιδιά αυτό είναι κάτι το φυσιολογικό. Είναι ένα κομμάτι της καθημερινότητάς μας πλέον” τόνισε και πρόσθεσε:

“Και εγώ η ίδια βλέποντας τη σειρά δεν μου φάνηκε ότι έβλεπα κάτι το εξωπραγματικό, κάτι το μη ρεαλιστικό. Ίσα ίσα μου φάνηκε ότι έβλεπα μια ακριβή απόδοση του τι πραγματικά συμβαίνει και το πώς βιώνουμε εμείς την παραβατικότητα ως νέοι. Επίσης τις ειδήσεις που καθημερινά προβάλλονται περιστατικά ανήλικης παραβατικότητας. Οι μεγάλοι πάλι το θεωρούν κάτι το παράξενο. Προβληματίζονται, λένε γιατί κάποιο παιδί να θέλει να ανεβάσει ένα βίντεο που κοροϊδεύει, που χτυπάει τον συμμαθητή του; Αλλά εμείς ερχόμαστε καθημερινά σε επαφή με τέτοιου είδους βίντεο, οπότε είναι κάτι το οποίο το έχουμε συνηθίσει πλέον και αποτελεί μέρος της καθημερινότητάς μας. Γι αυτό θεωρώ ότι είναι πάρα πολύ σημαντικό εμείς ως παιδιά όχι μόνο να διατυπώνουμε τις απόψεις μας, αλλά να ακουγόμαστε και να συμμετέχουμε κιόλας στην διαμόρφωση αυτών των μέτρων που στην πραγματικότητα αφορούν εμάς και έχουν ως στόχο να προστατεύσουν εμάς.

Έτσι λοιπόν, θα ήθελα πρώτα να ξεκαθαρίσω ότι γενικά ακούω ότι η ανήλικη παραβατικότητα έχει να κάνει μόνο με την σωματική βία, ότι θα σπρώξει τον συμμαθητή μου άλλα η ανήλικη παραβατικότητα αφορά περισσότερο τη λεκτική βία, είτε κάποια παιδιά στο σχολείο που όχι τόσο συχνά στο σχολείο βέβαια, γιατί παρέχει ένα δίχτυ ασφαλείας στο σχολείο αλλά και έξω στα μέρη που συχνάζουμε, θα κοροϊδέψουν ένα παιδί ή θα πουν κάποια προσβλητικά σχόλια. Κάποια σχόλια σεξουαλικού περιεχομένου, θα περιθωριοποιήσουν ένα παιδί, θα το απομονώσουν από τις παρέες του ή και φυσικά και τώρα και τα τελευταία χρόνια, επειδή είμαστε και οι γενιές που έχουν μεγαλώσει με την τεχνολογία, έχει αυξηθεί πάρα πολύ και ο διαδικτυακός εκφοβισμός. Τα μηνύματα τα οποία στέλνουμε, τα οποία μπορεί να είναι προσβλητικά, γιατί νομίζω ότι ως παιδιά νιώθουμε ότι στο διαδίκτυο, επειδή κρυβόμαστε πίσω από το προφίλ μας, ότι κανένας δεν μπορεί να μας πειράξει. Οπότε εκεί είναι που ίσα ίσα δεν έχουμε και τόσους πολλούς φραγμούς και θα προσβάλλουμε κάποιον με μεγαλύτερη ελευθερία από ότι στην δια ζώσης επαφή.

Επίσης, υπάρχει αυτή η πεποίθηση ότι τα κορίτσια είναι πιο ώριμα σε αυτή την ηλικία. Τα κορίτσια δεν μπλέκονται σε τέτοιου είδους καυγάδες, αλλά κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Πάρα πολλά κορίτσια βλέπουμε στις ειδήσεις, στην καθημερινότητά μας, ασχολούνται και εμπλέκονται σε περιστατικά ανήλικης παραβατικότητας και βίας. Και τώρα, έχοντας υπάρξει, έχοντας ζήσει και όλο το Γυμνάσιο, αλλά τώρα έχοντας υπάρξει και στο Λύκειο, βλέπω ότι τα περιστατικά ανήλικης παραβατικότητας στο Γυμνάσιο είναι λίγο πιο συχνά, αλλά είναι και πιο “αθώα”.

Στο Λύκειο μπορεί να συμβεί ένα περιστατικό, αλλά να χρησιμοποιήσει πχ ένας με μαχαίρι και να επιτεθεί στο συμμαθητή του. Γι αυτό και θεωρώ ότι θα πρέπει να είναι ανοιχτός ο δίαυλος επικοινωνίας μεταξύ του κράτους και των παιδιών. Να υπάρχει συνεχής επικοινωνία μεταξύ των παιδιών και του κράτους, γιατί οι μορφές της ανήλικης παραβατικότητας, οι μορφές της ανήλικης βίας, αλλάζουν διαρκώς. Και εγώ τώρα μπορώ να σηκωθώ και να σας μιλήσω για το πώς βίωσα εγώ την ανήλικη παραβατικότητα, αλλά σε λίγα χρόνια τα παιδιά που τώρα είναι στο Γυμνάσιο θα την έχουν βιώσει διαφορετικά. Οπότε είναι πάρα πολύ σημαντικό να υπάρχει συνεχής επαφή μεταξύ του κράτους και των παιδιών για να καταλάβει το κράτος πώς ακριβώς εμείς το βιώνουμε και να λάβει μέτρα που πραγματικά θα μας προστατεύουν.

Εγώ είχα την τύχη, επειδή πάω και σε ιδιωτικό σχολείο, να μην βιώσω κάποιο περιστατικό ανήλικης παραβατικότητας, αλλά κυκλοφορώ σε μέρη, πηγαίνω στις πλατείες με τους φίλους μου και βλέπω ότι πολλά παιδιά έχουν αυτόν το φόβο να μην πάνε σε ένα πιο σκοτεινό δρόμο, να μην απομακρυνθούν πολύ από την παρέα τους, να μην πλησιάσουν μια μεγάλη παρέα παιδιών γιατί με κοιτάνε περίεργα. Μπορεί να μου επιτεθούν, μπορεί να με σχολιάσουν. Κι εγώ έτσι ένιωθα, αλλά μια φορά όταν κυκλοφορούσα και αυτό χάρηκα πάρα πολύ που το είδα γιατί ένιωσα τρομερή ασφάλεια: Κυκλοφορούσα με την παρέα μου σε μια πλατεία και με σταμάτησε η αστυνομία και μου ζήτησε την ταυτότητά μου. Έκανα έναν έλεγχο τακτικό και τυχαίο για να δουν και να μελετήσουν την ανήλικη παραβατικότητα και χάρηκα που το είδα αυτό και ένιωσα ασφάλεια και ένιωσα ότι το κράτος ενδιαφέρεται για εμάς τους νέους. Ενδιαφέρεται να λύσει αυτό το φαινόμενο.

Ωστόσο, φυσικά θα θέλαμε να δούμε και άλλα μέτρα. Θα θέλαμε, όπως είπε ο κ. Σκέρτσος, να δούμε πως μπορεί η οικογένεια με την επικοινωνία με το παιδί να συμβάλει στη μείωση του φαινομένου. Το σχολείο, η παιδεία, η εκπαίδευση και όλοι αυτοί οι παράγοντες μαζί να συνεργαστούν με τα παιδιά έτσι ώστε να σταματήσει να υπάρχει αυτό το φαινόμενο, να το μειώσουμε”.
Σ. Ζαχαράκη: Ενδυναμώνουμε τα παιδιά, ενισχύουμε τους εκπαιδευτικούς

“Εδώ και πάρα πολύ καιρό και με την λειτουργία και με την πολύ σημαντική συνεισφορά και των προκατόχων στο Υπουργείο Παιδείας, ξέρετε ότι υπάρχει η πλατφόρμα. Η πλατφόρμα μέχρι εχθές είχε καταγράψει περίπου 1267 αναφορές εντός της σχολικής πραγματικότητας για όλα αυτά τα συμβάντα ενδοσχολικής βίας πολλών μορφών. Επόμενο βήμα είναι σίγουρα να εκσυγχρονίσουμε την πλατφόρμα καταγραφής, να την κάνουμε λιγότερο γραφειοκρατική” τόνισε από πλευράς της η Υπουργός Παιδείας, Σοφία Ζαχαράκη.

“Μέσα στη στρατηγική αναφέρθηκε κάτι πολύ σημαντικό: “Το πως θα μπορέσουμε να βρεθούμε όλοι μαζί, γονείς, εκπαιδευτικοί και παιδιά μία μέρα για αρχή μέσα στον χρόνο, την 11η Δεκεμβρίου. Θα είναι όμως όλες οι υπόλοιπες μία ευκαιρία να συζητήσουμε για αυτό το κομμάτι της ενδυνάμωσης και των παιδιών, αλλά και της διευκόλυνσης των εκπαιδευτικών. Με ποιον τρόπο; Με την σίγουρα πιο ισχυρή παρουσία των συμβούλων εκπαίδευσης στο σχολείο για να καθοδηγήσουν τους εκπαιδευτικούς και εμείς πρέπει να φροντίσουμε να αυξήσουμε και τον αριθμό των συμβούλων στα σχολεία. Είναι σημαντικό. Ήδη υπάρχουν αρκετοί ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί άνω των 4600 στα σχολεία. Συνήθως όμως πρέπει να μοιράζονται στα σχολεία, να είναι μία φορά την εβδομάδα εκεί. Δεσμευόμαστε στο επόμενο σχολικό έτος να αυξήσουμε τον αριθμό ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών, έτσι ώστε να μπορούν να είναι περισσότερες, άνω της μίας ημέρας στα σχολεία” σημείωσε η υπουργός και πρόσθεσε:

Ακούσαμε κάτι πάρα πολύ καίριο πως θα μπορέσουμε να μειώσουμε τη σχολική διαρροή, η οποία παρεμπιπτόντως μετράται και εκτιμάται από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής. Θα κάνουμε μια εξειδικευμένη παρουσίαση γι αυτό και πώς θα κρατήσουμε περισσότερα παιδιά στο σχολείο. Η επαγγελματική εκπαίδευση και η κατάρτιση είναι σίγουρα ο δρόμος. Θα προσπαθήσουμε να καλλιεργήσουμε και αυτό το κομμάτι αμέσως μετά το Δημοτικό. Να μη χάσουμε κανένα παιδί και σίγουρα να βρει ένα καλύτερο θα έλεγα δρόμο προς αυτό.

Αν θα έπρεπε λοιπόν αυτή τη στιγμή να συνοψίσουμε, θα λέγαμε: “Ενδυναμώνουμε ακόμα περισσότερο τα παιδιά, ενισχύουμε τους εκπαιδευτικούς με την παρουσία συμβούλων εκπαίδευσης και περισσότερων ψυχολόγων, τους επιμορφώνουμε συνέχεια, όπως ήδη γίνεται με τα αρμόδια όργανα. Συγχρόνως συνδέουμε ακόμη περισσότερο την εκπαίδευση μετά το δημοτικό και με το επαγγελματικό κομμάτι για να μη χαθεί κανένα παιδί. Συγχρόνως όμως να νιώθουμε όλοι ότι υπάρχει αυτή η αγκαλιά που μας κάνει πιο δυνατούς. Και η στρατηγική αυτή, με τη συνεργασία όλων των υπουργείων και των φορέων, ελπίζουμε να φέρει αυτό το αποτέλεσμα“.

“Ευχαριστούμε πάρα πολύ όλη την ομάδα, τον Υπουργό, τον κύριο Σκέρτσο για αυτή την τρομερή δουλειά που έχει γίνει αυτόν τον καιρό. Γιατί για εμάς, στο κομμάτι της οικογένειας, μπορούμε να σκεφτούμε ότι δεν είναι κάτι το οποίο, μπορούμε να αντιμετωπίσουμε μόνο μέσα στην οικογένεια. είναι ένα ατομικό πρόβλημα, ένα πρόβλημα που δεν αντιμετωπίζουμε μόνο στην Ελλάδα” τόνισε η Υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Δόμνα Μιχαηλίδου.

“Οι γονείς είμαστε οι φυσικοί προστάτες των παιδιών μας και η οικογένεια είναι ο πρώτος και ο πιο καθοριστικός θεσμός προστασίας των ανηλίκων. Είναι το πρώτο πλαίσιο κοινωνικοποίησης του παιδιού και είναι ο χώρος που χαράσσονται οι αξίες. Διαμορφώνονται τα πρώτα συναισθήματα χαράς, της λύπης, της απογοήτευσης, του θυμού και συγκροτείται η προσωπικότητα του παιδιού. Αυτό που βλέπουμε, όταν μιλούμε συνεχώς και διαβάζουμε μελέτες από κοινωνικούς λειτουργούς, από παιδοψυχολόγους, από παιδοψυχίατρο, είναι ότι όταν η βία βρίσκει χώρο μέσα στην οικογένεια, όταν η βία ασκείται ή γίνεται αποδεκτή μέσα σε ένα σπίτι ή όταν οι συνθήκες διαβίωσης καταλήγουν να γίνονται ίδιες, κακοποιητικές ή παραλυτικές, γιατί και αυτό έχει πολύ μεγάλο αντίκτυπο. Μας λένε οι κοινωνικοί λειτουργοί για όλα τα μέλη της οικογένειας, όταν τα πρότυπα που καλλιεργούνται μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον ενσωματώνουν μορφές βίας, τότε τα παιδιά δεν μαθαίνουν να απορρίπτουν τη βία”.

Πηγή: ertnews