Η ευλογιά των αιγοπροβάτων η οποία πλήττει τη Θεσσαλία έχει εξελιχθεί σε μια από τις σοβαρότερες κρίσεις που αντιμετωπίζει η κτηνοτροφία τις τελευταίες δεκαετίες , προκαλώντας αγωνία και οικονομική πίεση στους κτηνοτρόφους και τους αγρότες.
Ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Κώστας Τσιάρας μιλά στον «Νέο Αγώνα» για το σχέδιο της κυβέρνησης απέναντι στη νόσο, τις αποζημιώσεις και τη στήριξη των κτηνοτρόφων. Παράλληλα, τοποθετείται για τις αντιδράσεις που προκάλεσε η παρεμβαση στον Άρειο Πάγο, τις αντιπαραθέσεις για το ζήτημα του εμβολιασμού και τη στάση του Περιφερειάρχη Θεσσαλίας. Ακόμη, αναφέρεται στις εξελίξεις στον ΟΠΕΚΕΠΕ, διαβεβαιώνοντας τους αγρότες πως σταδιακά η ροή των πληρωμών εξομαλύνεται.
Κύριε Υπουργέ, με δεδομένη τη σοβαρή εξάπλωση της Ευλογιάς των αιγοπροβάτων στην περιοχή της Θεσσαλίας τι συγκεκριμένα μέτρα έχει λάβει η κυβέρνηση για να περιορίσει άμεσα τη διασπορά της νόσου, να διασφαλίσει τη βιοασφάλεια στις κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις και να εξασφαλίσει ότι οι κτηνοτρόφοι που πλήττονται θα αποζημιωθούν δίκαια;
Από την πρώτη στιγμή που η ευλογιά των αιγοπροβάτων επανεμφανίστηκε τον Αύγουστο του 2024, κινητοποιηθήκαμε άμεσα. Εφαρμόσαμε το Εθνικό Σχέδιο Αντιμετώπισης και τον ευρωπαϊκό κανονισμό 2020/687, με βασικό στόχο να περιορίσουμε τη νόσο και να προστατεύσουμε το ζωικό κεφάλαιο και το εισόδημα των κτηνοτρόφων μας. Κάθε μέρα είμαστε στο πεδίο, μαζί με τις ΔΑΟΚ, την Ελληνική Αστυνομία, τα στελέχη των Κτηνιατρικών Υπηρεσιών του Υ.Π.Α.ΑΤ, και όλους τους εμπλεκόμενους φορείς για να διασφαλίσουμε την εφαρμογή των μέτρων και να δίνουμε λύσεις εκεί όπου υπάρχουν προβλήματα.
Παράλληλα, θεσπίσαμε την υψηλότερη αποζημίωση στην Ευρωπαϊκή Ένωση για τα θανατοθέντα ζώα, ενώ καλύπτονται επιπλέον τα έξοδα απολύμανσης, καθώς και η καταστροφή μολυσμένων ζωοτροφών και εξοπλισμού. Ήδη έχουν διατεθεί 30 εκατομμύρια ευρώ στις Περιφέρειες και επιπλέον 22 εκατομμύρια από το Υπουργείο Οικονομικών, ώστε οι αποζημιώσεις να καταβληθούν γρήγορα και δίκαια.
Επιπλέον, 44.726.678 εκατ. ευρώ διατέθηκαν σε 39.820 δικαιούχους για ζωοτροφές μέσω του καθεστώτος de minimis, στηρίζοντας όσους επιβαρύνθηκαν από τον υποχρεωτικό εγκλεισμό των ζώων και το αυξημένο κόστος παραγωγής. Θεσπίσαμε αναστολή φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων για τους πληγέντες, ενώ για τους κτηνίατρους που βρίσκονται καθημερινά στην πρώτη γραμμή νομοθετήσαμε και πλέον λαμβάνουν επίδομα επικίνδυνης και ανθυγιεινής εργασίας.
Επιπλέον, επενδύουμε στη βιοασφάλεια και στους ανθρώπους της παραγωγής. Για πρώτη φορά στην Ελλάδα υλοποιούμε στη Θεσσαλία ένα νέο πρόγραμμα επιδοτούμενης κατάρτισης και απασχόλησης σε συνεργασία της ΔΥΠΑ με τον ΕΛΓΟ «Δήμητρα». Νέοι θα εκπαιδευτούν και θα εργαστούν με 100% κάλυψη μισθού, ενισχύοντας την προστασία των μονάδων και αποκτώντας πολύτιμη εμπειρία.
Επιπλέον, με την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου της 23ης Οκτωβρίου 2025 (Α’ 183) κάναμε ακόμη ένα αποφασιστικό βήμα. Θεσπίσαμε ένα ολοκληρωμένο πακέτο στήριξης για την άμεση βοήθεια των παραγωγών και την αποτελεσματική διαχείριση της κρίσης. Προβλέπονται αποζημιώσεις για τα θανατωθέντα ζώα, αφορολόγητες και ακατάσχετες ενισχύσεις, ταχείες διαδικασίες για προμήθειες και ελέγχους με τη συνδρομή στρατιωτικών και ιδιωτών κτηνιάτρων, ενώ παράλληλα έχουμε δρομολογήσει έκτακτες προσλήψεις προσωπικού και άμεσες προκαταβολές των ενισχύσεων που προβλέπονται. Οι δήμοι, επίσης, αναλαμβάνουν τη λειτουργία χώρων υγειονομικής ταφής νεκρών ζώων, για την ασφαλή διαχείριση κάθε περιστατικού.
Όλα αυτά αποτελούν ένα σχέδιο ευθύνης και αλληλεγγύης. Στόχος μας είναι να μην μείνει κανένας έντιμος παραγωγός μόνος του, να αποζημιωθεί γρήγορα, δίκαια και να βγούμε από αυτή την κρίση πιο οργανωμένοι και πιο δυνατοί.
Πώς σχολιάζετε τις καταγγελίες ότι η παράδοση φακέλου για την ευλογιά των αιγοπροβάτων στον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου στοχοποιεί πολιτικά και αγροτο-συνδικαλιστικά στελέχη, και κατά συνέπεια πλήττει την ελευθερία και το ρόλο του κράτους δικαίου;
Η ευθύνη μου ως Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης είναι η προστασία της υγείας του ζωικού κεφαλαίου, μια κορυφαία προτεραιότητα για όλους τους κτηνοτρόφους, που δεν μπορεί να τίθεται σε κίνδυνο από παραλείψεις ή παραβατικές συμπεριφορές και οφείλω να λάβω κάθε μετρό ως προς αυτή την κατεύθυνση.
Πράγματι, την Παρασκευή, κατά την επίσκεψή μου στον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, ζήτησα τη διερεύνηση της υπόθεσης της Ευλογιάς των αιγοπροβάτων στο πλαίσιο του άρθρου 285 του Ποινικού Κώδικα καθώς η εφαρμογή των μέτρων βιοασφάλειας δυσχεραίνεται από φαινόμενα όπως η μη δήλωση νεκρών ζώων για υγειονομική ταφή, οι παράνομες μετακινήσεις κοπαδιών, η διακίνηση προς χρήση μη εγκεκριμένων εμβολίων και η εμπέδωση της αίσθησης της ατιμωρησίας μέσω δηλώσεων που καλύπτουν έμμεσα την παραβίαση των κανόνων βιοασφάλειας.
Όταν σημειώνονται συλλήψεις για παράνομες εισαγωγές εμβολίων ή αγοραπωλησίες και μετακινήσεις ζώων σε περιοχές υπό περιορισμό, ενώ παράλληλα εντοπίζονται νεκρά ζώα στον Πηνειό ποταμό ή σε μονάδες χωρίς να έχουν ενημερωθεί οι υγειονομικές αρχές, γίνεται σαφές ότι πρόκειται για συστηματικά φαινόμενα, υποδεικνύοντας πως τα προβλεπόμενα μέτρα δεν εφαρμόζονται με την απαιτούμενη αυστηρότητα και ότι η προστασία του ζωικού κεφαλαίου τίθεται σε σοβαρό κίνδυνο.
Δύο ημέρες μετά την κατάθεσή μου στον Άρειο Πάγο, η Εθνική Επιτροπή Διαχείρισης Ελέγχου της Ευλογιάς (ΕΕΕΔΕΕ), που συστάθηκε στις 27 Οκτωβρίου 2025, στα πρότυπα της επιτροπής εμπειρογνωμόνων για τον κορωνοϊό, κατήγγειλε εκτεταμένες παρανομίες και παραβιάσεις των εθνικών μέτρων βιοασφάλειας.
Θέλω να είμαι ειλικρινής πως από την πρώτη ημέρα ανάληψης των καθηκόντων μου, διατηρώ σταθερό και ουσιαστικό διάλογο με όλους τους θεσμικούς φορείς του πρωτογενούς τομέα. Η συνεργασία μας είναι διαρκής και ειλικρινής, ιδιαίτερα σε δύσκολες περιόδους όπως η τρέχουσα κρίση με την ευλογιά. Δυστυχώς, σε τέτοιες στιγμές, δεν λείπουν εκείνοι που προσπαθούν να εκμεταλλευτούν την αγωνία των ανθρώπων του μόχθου για ίδιον όφελος ή για πολιτικές σκοπιμότητες. Θέλω να είμαι ξεκάθαρος: η προστασία της δημόσιας υγείας και η στήριξη των παραγωγών δεν μπορεί να γίνουν αντικείμενο μικροπολιτικής αντιπαράθεσης, αλλά αποτελούν κοινή ευθύνη όλων μας.
Δεν θα επιτρέψουμε να κυριαρχήσει ένας αχρείαστος λαϊκισμός, που απλώς «χαϊδεύει αυτιά» σε απελπισμένους ανθρώπους. Οι κτηνοτρόφοι που έχασαν ή φοβούνται ότι θα χάσουν τα ζώα τους βρίσκονται πράγματι σε δύσκολη θέση, και το αναγνωρίζουμε πλήρως. Όμως η λύση δεν μπορεί να είναι ούτε πρόχειρη ούτε συναισθηματική· πρέπει να στηρίζεται στην επιστήμη, την αξιοπιστία και τη νομιμότητα. Εμείς επιλέγουμε τον δρόμο της ευθύνης. Έναν δρόμο δύσκολο και συχνά επώδυνο, αλλά τον μόνο δρόμο που οδηγεί στην απαλλαγή από τη νόσο και εγγυάται την πραγματική στήριξη στους ανθρώπους του πρωτογενούς τομέα και την προστασία του συλλογικού συμφέροντος.
Ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας, κ. Δημήτρης Κουρέτας, υποστηρίζει πως η στρατηγική που ακολουθεί το Υπουργείο για την αντιμετώπιση της ευλογιάς έχει αποτύχει, δηλώνει πως υπάρχει διαθέσιμο εμβόλιο και ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να ζητήσει την έγκριση χρήσης του από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κάτι που, όπως λέει, δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα. Θα ήθελα να σας ρωτήσω ευθέως: υπάρχει ή όχι διαθέσιμο εμβόλιο;
Τις τελευταίες ημέρες παρακολουθώ με έκπληξη μια συντονισμένη ρητορική γύρω από δήθεν «άρνηση» του ΥΠΑΑΤ να εφαρμόσει εμβόλιο κατά της ευλογιάς των αιγοπροβάτων. Ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας κ. Κουρετάς, όπως και στελέχη διαφόρων παρατάξεων, επιχειρούν να αποδώσουν ευθύνες εκεί όπου δεν υφίστανται, παραβλέποντας πλήρως την επιστημονική πραγματικότητα.
Εντυπωσιακό είναι ότι ενώ τον Αύγουστο ο κ. Κουρετάς υπογράμμιζε ότι «η ευλογιά αντιμετωπίζεται μόνο με την Επιστήμη», τονίζοντας τον κρίσιμο ρόλο των τεστ σάλιου ως το μοναδικό, αξιόπιστο, επιστημονικό μέτρο για να «σπάσει ο φαύλος κύκλος της ευλογιάς», τώρα φαίνεται να επικεντρώνεται στον εμβολιασμό. Μάλιστα, παραπέμπει σε παραδείγματα άλλων ζωονοσολογικών εμβολιασμών, όπως για την οζώδη δερματίτιδα στα βοοειδή, που όμως δεν συνδέονται με την πραγματικότητα της ευλογιάς των αιγοπροβάτων.
Σας καλώ να αναρωτηθείτε: ποιος είναι, τελικά, υπεύθυνος να προτείνει τον εμβολιασμό ενός ζώου; Ο Υπουργός, ο Περιφερειάρχης ή ο επιστήμονας κτηνίατρος; Προφανώς, ούτε εγώ ούτε ο κ. Κουρετάς είμαστε κτηνίατροι.
Ποιος κρίνει αν τα εμβόλια είναι ασφαλή και αποτελεσματικά; Ο Υπουργός, ο Περιφερειάρχης ή οι επιστήμονες κτηνίατροι μαζί με τις ελληνικές ρυθμιστικές αρχές, όπως η Γενική Διεύθυνση Κτηνιατρικής του ΥΠΑΑΤ και ο ΕΟΦ;
Ως Υπουργός, έχω λάβει τις εισηγήσεις της Γενικής Διεύθυνσης Κτηνιατρικής, τα επίσημα έγγραφα του ΕΟΦ και τις επιστολές των δύο κτηνιατρικών σχολών της χώρας, σύμφωνα με τις οποίες δεν υπάρχει εγκεκριμένο εμβόλιο για την ευλογιά ούτε στην Ελλάδα ούτε στην Ευρώπη. Καμία ευρωπαϊκή χώρα δεν έχει εφαρμόσει εμβολιασμό, ενώ στις χώρες που προχώρησαν σε εμβολιασμό, όπως η Τουρκία και η Ινδία, η ευλογιά παραμένουν ενδημική και τίθενται σημαντικοί περιορισμοί στην εξαγωγή των προϊόντων τους.
Η Εθνική Επιτροπή Διαχείρισης Ελέγχου της Ευλογιάς, που συγκροτήθηκε στις 27 Οκτωβρίου με τη συμμετοχή κορυφαίων πανεπιστημιακών, αξιολογεί σε συνεχή βάση τα επιστημονικά δεδομένα και εισηγείται τα κατάλληλα μέτρα για την επικαιροποίηση του εθνικού σχεδίου δράσης κατά της νόσου.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, όπου εφαρμόστηκαν εμβολιασμοί, η λοίμωξη παρέμεινε ενδημική, με θανάτους, εξάπλωση της νόσου και μείωση παραγωγικότητας, ενώ κανένα από αυτά τα κράτη δεν εξάγει προϊόντα υψηλής ποιότητας, όπως η φέτα. Η μοναδική αποτελεσματική στρατηγική παραμένει η αυστηρή τήρηση των μέτρων βιοασφάλειας σε όλη την αλυσίδα παραγωγής. Η ΕΕΕΔΕΕ προτείνει στοχευμένα και αυστηρά μέτρα που επιβραβεύουν τους συνεπείς παραγωγούς, με τον εμβολιασμό να εξετάζεται μόνο ως ύστατη λύση υπό αυστηρές προϋποθέσεις.
Η Επιστήμη έχει τον λόγο και την ευθύνη. Οφείλουμε όλοι —Πολιτεία, Περιφέρειες και παραγωγοί— να την ακολουθήσουμε με σοβαρότητα, χωρίς εντυπώσεις και πολιτικούς πειραματισμούς πάνω σε μια τόσο κρίσιμη ζωονόσο.
Δυστυχώς, εκείνοι που επιλέγουν, αντί να στηριχθούν στα δεδομένα που έχουν παρουσιαστεί από τους αρμόδιους επιστήμονες, να μετατρέπουν ένα σοβαρό επιστημονικό ζήτημα σε πεδίο πολιτικής αντιπαράθεσης, υιοθετούν μια στάση περισσότερο επικοινωνιακή παρά ουσιαστική. Μια στάση η οποία, στην παρούσα φάση, δεν υπηρετεί το δημόσιο συμφέρον, αλλά τροφοδοτεί μια παραπλανητική εικόνα που βλάπτει την αξιοπιστία των θεσμών και την ενότητα των παραγωγών απέναντι σε μια κοινή απειλή.
Μετά το σκάνδαλο και τις καθυστερήσεις στον ΟΠΕΚΕΠΕ, πώς απαντάτε στις ανησυχίες των αγροτών; Μπορούν να εμπιστευτούν ότι οι πληρωμές θα γίνονται πλέον έγκαιρα και με διαφάνεια από το Υ.Π.Α.ΑΤ;
Κατανοώ πλήρως τις ανησυχίες των αγροτών ύστερα από τις καθυστερήσεις και τις δυσκολίες που προκάλεσαν αυτές στην οικονομική ενίσχυση των παραγωγών του πρωτογενή τομέα. Θέλω να τους διαβεβαιώσω πως σταδιακά η ροή πληρωμών εξομαλύνεται. Ήδη πραγματοποιήσαμε την περασμένη Δευτέρα καταβολή 54,3 εκατομμυρίων ευρώ σε 42.522 δικαιούχους για ζωοτροφές και ζημιές από Daniel.
Παράλληλα, προγραμματίζουμε μέχρι τέλους του έτους, να πιστωθούν πάνω από 950 εκατομμύρια ευρώ στους λογαριασμούς των δικαιούχων παραγωγών. Από αυτά, τα 178 εκατομμύρια θα αφορούν στο Μέτρο 23, 550 600 εκατομμύρια στη βασική ενίσχυση και 170 180 εκατομμύρια στις αποζημιώσεις του ΕΛΓΑ. Πρόκειται για μια πολύ σημαντική ένεση ρευστότητας που θα στηρίξει ουσιαστικά τους παραγωγούς σε μια δύσκολη συγκυρία.
Ας είμαστε ειλικρινείς: η χρονιά ήταν ιδιαίτερα απαιτητική, καθώς προχωράμε στην οριστική εξυγίανση του ΟΠΕΚΕΠΕ, η οποία θα ολοκληρωθεί με τη μεταβίβασή του στην ΑΑΔΕ. Έχουν ήδη υλοποιηθεί με επιτυχία οι δράσεις του «Action Plan 1», ενώ μέσω του «Action Plan 2», που θα κατατεθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 4 Νοεμβρίου, στοχεύουμε στη διασφάλιση της ροής των ευρωπαϊκών πόρων και στην διευκόλυνση των πολλαπλών διασταυρωτικών ελέγχων που εγγυώνται τη διαφάνεια και τη νομιμότητα των πληρωμών και την πλήρη αξιοπιστία του οργανισμού απέναντι στους αγρότες και τους ευρωπαϊκούς θεσμούς.
Για το 2025 εισάγουμε μεταβατικό σύστημα πληρωμών βασισμένο σε πραγματικά οικονομικά δεδομένα, ώστε οι ενισχύσεις να συνδέονται με την πραγματική παραγωγή. Από το 2026, το νέο ψηφιακό σύστημα θα είναι πλήρως διαφανές, αντικειμενικό και ευθυγραμμισμένο με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, ώστε να μην υπάρχει κανένα περιθώριο για παρατυπίες ή πρόστιμα. Οι αιτήσεις για τις επιδοτήσεις θα υποβάλλονται την άνοιξη, όπως γίνεται με τις φορολογικές δηλώσεις, διευκολύνοντας τον προγραμματισμό των αγροτών και επιταχύνοντας τους ελέγχους.
Τα «πλεονάζοντα» κονδύλια, που προηγουμένως πήγαιναν σε ψευδείς ή υπερβολικές δηλώσεις, θα διατίθενται ξανά στους πραγματικούς παραγωγούς.
Οι έλεγχοι της Οικονομικής Αστυνομίας και οι διώξεις που βρίσκονται σε εξέλιξη αποδεικνύουν ότι η κυβέρνηση δεν καλύπτει κανέναν – και η κάθαρση δεν είναι σύνθημα, αλλά πράξη.
