Η εξειδίκευση του μέτρου της επιστροφής του ΕΦΚ πετρελαίου στους αγρότες από το 2022, που εξήγγειλε πρόσφατα σε συνέντευξή του ο πρωθυπουργός, από τους υπουργούς Οικονομικών Χρ. Σταϊκούρα και Αγροτικής Ανάπτυξης Σπήλιο Λιβανό, άφησε μία πικρή γεύση στους αγρότες της Καρδίτσας.
Και αυτό γιατί έγινε κατανοητό αυτό που εξαρχής είχε διαφανεί ότι η συντριπτική πλειοψηφία των αγροτών που ασχολούνται αροτραίες καλλιέργειες, όπως σιτηρά και βαμβάκι αλλά και καλαμπόκι δεν συμπεριλαμβάνονται σε αυτό το ευεργετικό μέτρο, για τον απλούστατο λόγο ότι δεν υπάρχουν συνεργατικά σχήματα σε αυτές τις καλλιέργειες στο νομό.
Ειδικά οι βαμβακοπαραγωγοί όχι μόνο στην Καρδίτσα αλλά σε ολόκληρη τη χώρα ήταν εκείνοι που στις κινητοποιήσεις τους τα τελευταία χρόνια, είχαν «σηκώσει» το θέμα του αγροτικού πετρελαίου και όπως όλα δείχνουν θα είναι εκείνοι που αποκλείονται από το μέτρο. Ομάδα παραγωγών, ή συνεταιρισμός βαμβακοπαραγωγών δεν υπάρχει ούτε ένας στην Ελλάδα (μοναδική εξαίρεση μία ομάδα στην Κομοτηνή), ενώ στην Καρδίτσα δεν υπάρχει πληθώρα συνεταιρισμών στο σιτάρι όπως συμβαίνει στη Λάρισα.
Έτσι λοιπόν στο μέτρο της επιστροφής του ΕΦΚ πετρελαίου από το 2022, ο κατεξοχήν αγροτικός νομός της χώρας είναι «αποκλεισμένος».
Θα μπορούσε κανείς να προσθέσει ότι στους αγρότες του Νομού Καρδίτσας το μέτρο θα «έπιανε τόπο» καθώς λόγω του μικρού κλήρου αλλά και της ύπαρξης ενός ΤΟΕΒ με σχετική περίσσεια νερού , το κόστος του πετρελαίου για τους συγκεκριμένους παραγωγούς είναι πολύ σημαντικό σε σχέση με τους συναδέλφους τους για παράδειγμα στη Λάρισα, όπου ο κλήρος είναι πολύ μεγαλύτερος (άρα επιτυγχάνονται οικονομίες κλίμακας στη χρήση του πετρελαίου) αλλά το κόστος του αρδευτικού νερού είναι εκείνο που καθορίζει το συνολικό κόστος παραγωγής.
Επίσης στον ΤΟΕΒ Ταυρωπού υπάρχει μια ιδιαιτερότητα: τα εδάφη είναι όξινα και για τούτο πριν ξεκινήσει η αρδευτική περίοδος κάθε καλοκαίρι οι αγρότες είναι αναγκασμένοι να κάνουν ένα –δύο ποτίσματα με το τρακτέρ, σπαταλώντας σημαντικές ποσότητες πετρελαίου που ανεβάζουν κατά 40 ευρώ το στρέμμα περίπου το κόστος Η φιλοσοφία της εξαγγελίας ωστόσο είναι να ωθήσει τους αγρότες να συνεταιριστούν και από την άποψη αυτή κρίνεται θετικό. Αξίζει να τονιστεί ότι τη βάση δεδομένων πάνω στην οποία στηρίχτηκε η εξαγγελία Μητσοτάκη την είχε επεξεργαστεί η προηγούμενη κυβέρνηση για να προχωρήσει στην επαναφορά ενός μέτρου που είχε αρθεί με το τρίτο μνημόνιο. Το μέτρο των ευεργετημάτων στους συνεταιρισμένους αγρότες βρήκε ανταπόκριση μόλις στο 5% αυτών το 2018 για την απαλλαγή από το φόρο επιτηδεύματος.
Η τάση για συνεργατικά σχήματα διέπει τη φιλοσοφία των «μνημονιακών κυβερνήσεων» κατ’ απαίτηση των δανειστών οι οποίοι θεωρούν ότι υπάρχει «υπερεπαγγελματισμός» στη χώρα με πολλά ΑΦΜ ελευθέρων επαγγελματιών και επιτηδευματιών. Αυτό εξάλλου αναφέρουν και οι έμποροι και οι επιστήμονες και οι βιοτέχνες καθώς βλέπουν μεγάλη φορολόγηση «κατά μόνας» και απαλλαγές αν συνεργαστούν.
Η λογική επίσης της παροχής κινήτρων σε συνεργατικά σχήματα αγροτών υπακούει και στην ανάγκη για να παταχθεί η «μαύρη οικονομία» στον αγροτικό τομέα, μόνο που με το θέμα του βαμβακιού δεν υφίσταται καν φοροδιαφυγή καθώς όλες οι παραδόσεις γίνονται στα εκκοκκιστήρια με τιμολόγια.
Σε γενικές γραμμές πάντως είναι απαίτηση των καιρών να συνεταιριστούν και πάλι οι αγρότες ανεξαρτήτως της οδυνηρής εμπειρίας που είχαν στο παρελθόν με το συνεταιριστικό κίνημα που κατέρρευσε, αφήνοντας τεράστια χρέη σε τράπεζες. Είναι γεγονός ότι το 90% των παραγόμενων προϊόντων στην Ευρώπη διακινείται μέσω των συνεταιρισμών ενώ στην Ελλάδα τα ποσοστά είναι αντιστρόφως ανάλογα, Η έλλειψη κουλτούρας συνεργατισμού διατρέχει όλη την ελληνική κοινωνία και είναι θέμα έλλειψης κουλτούρας και σχετικής παιδείας.
Στη δεδομένη χρονική στιγμή πάντως αν και αρκετοί αγρότες σπεύδουν πλέον να συνεταιριστούν ή να σχηματίσουν ομάδες παραγωγών το μέτρο κρίνεται άστοχο γιατί αποκλείει εκείνους που θα έπρεπε να ευεργετήσει.
Το ποσό των 50 εκατομμυρίων ευρώ που θα κοστίσει το μέτρο για τους 180.000 αγρότες είναι μόλις το ένα τρίτο των χρημάτων που επιστρέφονταν μέχρι το 2015.
Αν δεσμευόταν το ίδιο ποσό (για τους κατά κύριο επάγγελμα αγρότες) δεν θα ήταν τόσο μεγάλη η επιβάρυνση στον προϋπολογισμό, αν η κυβέρνηση ήθελε πραγματικά να στηρίξει τον πρωτογενή τομέα, αναφέρουν οι αγροτοσυνδικαλιστές της Καρδίτσας.
Από την άλλη ωστόσο είναι στο χέρι των ίδιων των αγροτών να κατανοήσουν πως η ισχύς είναι εν τη ενώσει, όσο και αν στο παρελθόν «πληγώθηκαν» από την κατάντια του συνεταιριστικού κινήματος. Τα κίνητρα που δίνονται για το σχηματισμό ομάδων παραγωγών δεν είναι αμελητέα , ενώ και η φιλοσοφία της νέας ΚΑΠ είναι να δίνει επιπλέον επιδοτήσεις στους συνεταιρισμένους αγρότες Τέλος αλλιώς διαπραγματεύεσαι τη σοδειά σου σε μεγάλες ποσότητες κι αλλιώς σε μικρές, αλλιώς την αγορά εφοδίων μόνος σου και αλλιώς «όλοι μαζί».
Το τελευταίο μάλιστα είναι πλέον το ζητούμενο για τη βιωσιμότητα των αγροτικών εκμεταλλεύσεων, αφού έχουμε εκρηκτική αύξηση σε ρεύμα, πετρέλαιο, λιπάσματα, σπόρους ενόψει της σποράς των χειμερινών σιτηρών…
Σε γενικές γραμμές το μότο στην ύπαιθρο θα έπρεπε να είναι το “together is better”.
Γιάννης Κολλάτος
