Η επέτειος του Πολυτεχνείου, ο αντιδικτατορικός αγώνας του πιο ενεργητικού στοιχείου μιας κοινωνίας που είναι ανέκαθεν οι νέοι, αποτέλεσε μοναδικό γεγονός για τη διεκδίκηση της ελευθερίας, όταν η τότε νέα γενιά αρνήθηκε να συμβιβαστεί με την απολυταρχία της χούντας.
Η εξέγερση του Πολυτεχνείου φανέρωσε πως στις σκοτεινές ημέρες μας, βγαίνουμε μπροστά με θάρρος, συνειδητοποιώντας ότι η δημοκρατία δεν είναι ποτέ δεδομένη. Το Για τους νεότερους, ο αυθορμητισμός των τότε φοιτητών, αλλά και η διακινδύνευσή τους σε μια ταραχώδη εποχή βίας και καταστολής, μετατρέπεται σε μια συγκινητική ιστορία, σε μια εικόνα συλλογικής ελευθερίας.
Οι περισσότερες ιστορίες από τις 17 Νοέμβρη του 1973, έρχονται μέσα από τις μαρτυρίες ανθρώπων που υπήρξαν αφανείς ήρωες. Με ένα πνεύμα αλτρουισμού και περηφάνιας για τη στάση τους, περιγράφουν τα γεγονότα, τα επεισόδια, την τραγωδία μπροστά από την πύλη του Πολυτεχνείου, αλλά και τις ενέργειες του φοιτητικού κινήματος νωρίτερα, που πυροδότησαν την εξέγερση απέναντι στη δικτατορία.
ο Μάκης Μπαλαούρας και ο Κυριάκος Σταμέλος
Η δίκη των «11», ανάμεσά τους ο Δημήτρης Αρχοντής
Χαρακτηριστικό γεγονός που γιγάντωσε το φοιτητικό κίνημα, υπήρξε η δίκη των 11 φοιτητών. Η πρώτη εισβολή στο Πολυτεχνείο έγινε στις 14 του Φλεβάρη 1973, το απόγευμα της Τετάρτης από αστυνομία και ασφαλίτες, οι οποίοι συνέλαβαν 11 φοιτητές, ανάμεσα τους ο Καρδιτσιώτης Δημήτρης Αρχοντής, πρώην Δήμαρχος Καρδίτσας και ένας εκ των πρωτοστατών στην ανάπτυξη του αντιδικτατορικού κινήματος. Οι άλλοι φοιτητές ήταν οι: Παρασκευάς Βάγιας, Σέργιος Δημακόπουλος, Μάκης Μπαλαούρας, Κυριάκος Σταμέλος, Βλάσης Λιαροκάπης, Ηλίας Κατωπόδης, Βασίλης Χριστόπουλος, Σάκης Παπαθεοδώρου, Αλκιβιάδης Πρέπης, Μάνος Τζανετής. Οι 11 φοιτητές δικάστηκαν στις 17 και 18 του Φλεβάρη, ενώ λίγες ημέρες αργότερα έλαβε χώρα η διήμερη κατάληψη της Νομικής, η μεγαλύτερη μέχρι τότε κινητοποίηση που υπήρξε προάγγελος της εξέγερσης του Πολυτεχνείου.
Οι κατηγορίες με τις οποίες οι 11 φοιτητές ήρθαν αντιμέτωποι, ήταν η αντίσταση, περιύβριση αρχής, ακόμα και με τον νόμο 4000/58 περί «τεντιμποϊσμού». Μάλιστα ήταν η πρώτη φορά που δημοσιεύτηκαν φωτογραφίες με εμφανή σημάδια κακοποίησης σε πρόσωπα νέων εκείνης της περιόδου, προσπάθεια της χούντας να τρομοκρατήσει το τότε ανερχόμενο κίνημα.
Όπως είχε εξιστορήσει σε περσινή του συνέντευξη στο «Ν.Α» ο κ. Δημήτρης Αρχοντής, οι κατηγορούμενοι αναγκάστηκαν σε υποχρεωτική στρατιωτική θητεία, καθώς αναγγέλθηκε η διακοπή της αναστολής λόγω σπουδών.
«Κάνουμε μια μεγάλη συγκέντρωση στις 13 του Φλεβάρη του 73′, όπου μπήκε η αστυνομία μέσα στην πρυτανεία. Συγκρούστηκα τότε με τους αστυνομικούς, με συνέλαβαν και έγινε έπειτα η Δίκη των 11. Το Φλεβάρη του 73′ αναγγέλθηκε η διακοπή για να πάμε στρατιώτες. Αμέσως μετά στρατεύτηκα λίγο πριν τη Νομική Σχολή, στην Καβύλη Έβρου. Επειδή στρατεύτηκα με δύο – τρεις ημέρες καθυστέρηση, πρόφτασα να δω την κατάληψη της Νομικής. Μου έδωσαν το χαρτί της επιστροφής για σπουδές στις 15 του μήνα και έφτασα την άλλη ημέρα στη Θεσσαλονίκη, μαζί με ένα συνάδελφο και συναγωνιστή Θεσσαλονικιό. Επιχειρήσαμε να μπούμε στην κατάληψη της Θεσσαλονίκης. Είχαν κλείσει όμως οι πόρτες, και παρακολουθήσαμε την εξέγερση μέσα από το ραδιοφωνικό σταθμό σε στέκια της πόλης. Νιώθαμε μεγάλοι, παρόντες στις εκδηλώσεις παρόλο που ήμασταν απομακρυσμένοι από τα τελευταία γεγονότα», σημείωνε χαρακτηριστικά.
Στην τότε συνέντευξη, ο κ. Αρχοντής εξύμνησε τις ηρωικές πράξεις του φοιτητικού κινήματος, το οποίο ήδη από την πρώτη στιγμή δρούσε αυθόρμητα και γιγαντώνονταν όσο κυλούσαν οι μέρες. Μεγάλη αξία είχε πως όσοι συμμετείχαν στο Πολυτεχνείο, που υπήρξαν τα παιδιά του Νοέμβρη, δεν ξεχνούν τους φίλους και συμπαραστάτες στον αγώνα που μετείχαν ενάντια στη δικτατορία.
Και έτσι λοιπόν, κοιτούν οι νεότεροι προς τα γεγονότα της 17ης Νοεμβρίου, πίσω στην ιστορία και τα μέρη που την απαρτίζουν. Ένα αυτούσιο γεγονός που όσο κι αν υποβαθμίζεται, αμφισβητείται ή ενίοτε καπηλεύεται από διάφορες πλευρές, οι ηρωικές πράξεις, οι μαρτυρίες των πρωταγωνιστών, αποκαλύπτουν το μέγεθος του γεγονότος, την ηθική που το συνοδεύει. Μια εμπειρία του πρόσφατου παρελθόντος για τους νέους, διδάσκοντας πως η δημοκρατία δεν είναι δεδομένη.
Μέσα από τις προσωπικές αφηγήσεις των τότε φοιτητών, των δικών μας ανθρώπων, αλλά και μέσα από τις εκδηλώσεις, οι νεότεροι πληροφορούνται για την αφύπνιση που φέρνει η απολυταρχία, πως ενεργοποιούνται απέναντί της τα δημοκρατικά αντανακλαστικά μιας κοινωνίας.
Δημήτρης Γιαννακόπουλος
