Σχεδόν 40 χρόνια συμπληρώνονται από την έναρξη των πρώτων εργασιών για το μεγαλόπνοο και ζωτικής σημασίας έργο μεταφοράς υδάτων από τον άνω ρου του Αχελωου.
40 χρόνια μετά, το έργο αυτό έχει μετατραπεί σε… παραμύθι που πέρασε από την προηγούμενη γενιά στην επόμενη και δεν ξέρουμε αν θα έχει (;) τέλος.
Του Κώστα Παλαιού
Από τον Πρωθυπουργό που βρέθηκε προσφάτως στο Μουζάκι δεν υπήρξε καμία επίσημη ανακοίνωση για τον Αχελώο ή για το φράγμα του Μουζακίου. Ο τόπος που αντιμετωπίζει πλημμύρες το φθινόπωρο – χειμώνα και λειψυδρίες το καλοκαίρι, έχει «πλημμυρίσει» διαχρονικά από υποσχέσεις για τα ζωτικής σημασίας έργα. Η Θεσσαλία όμως έχει δικαίωμα να ξέρει πώς θα πορευτεί στο μέλλον και αυτό απαιτεί τη λήψη οριστικής και αμετάκλητης πολιτικής απόφασης για τα έργα του Αχελώου.
Πιο αναλυτικά, πριν από έναν αιώνα, το 1925 ο καθηγητής του Πολυτεχνείου Απ. Κουτσοκώστας είχε καταθέσει την αρχική πρόταση για την μεταφορά υδάτων από τον Αχελώο προς το Θεσσαλικό κάμπο.
Η ιδέα άρχισε να μελετάται στα τέλη της δεκαετίας του 1950, ενώ ακολούθησαν εξαγγελίες τη δεκαετία του ΄60 και τελικά οι πρώτες εργασίες ξεκίνησαν το 1985. Τη δεκαετία του ’90 αρχίζουν αντιδράσεις και ακολούθως οι περιπέτειες με το ΣτΕ για να φθάσουμε στο 2024 τα έργα αυτά (που κατασκευάστηκαν με εθνικούς πόρους) να παραμένουν ημιτελή, παρατημένα στο πέρασμα του χρόνου αντί να συμβάλουν στην κάλυψη του υπέρογκου συσσωρευτικού ελλείμματος που έχει δημιουργηθεί στα υπόγεια νερά του Θεσσαλικού διαμερίσματος. Το συσσωρευτικό αυτό έλλειμμα υπολογίζεται στα 3 δις κυβικά μέτρα σύμφωνα μάλιστα με τα αναθεωρημένα Σχεδία Διαχείρισης του 2017, το οποίο ανέρχεται στο 200% των ετήσιων υδατικών αναγκών της Θεσσαλίας (απαιτούνται ετησίως περίπου 1,5 δισ. κυβικά μέτρα νερού).
Ο Μαγειρίας το 1990 στο 4ο αναπτυξιακό
συνέδριο Αγράφων Ν. Καρδίτσας
Στην κατοχή μας περιήλθε προσφάτως η ομιλία του αείμνηστου Μηχανικού της ΔΕΗ Στέλιου Μαγειρία στο 4ο αναπτυξιακό συνέδριο Αγράφων Ν. Καρδίτσας που είχε διοργανώσει η Ένωση Αγραφιώτικων Χωριών τον Αύγουστο του 1990. Ο Στ. Μαγειρίας στη δεκαετία του ’70 είχε καταλήξει και υποβάλει την τελική μορφή της μελέτης για την μεταφορά νερών από τον Αχελώο από τη θέση Συκιά.
Στην ομιλία του αναφέρονταν στη σημασία του έργου του Αχελώου και στη σύνδεσή του με τον ταμιευτήρα του Μουζακίου και τη λίμνη Πλαστήρα. Έλεγε λοιπόν: «Η νότια Πίνδος προέκταση της οποίας είναι ο ορεινός όγκος των Αγράφων μπορεί δικαιολογημένα να θεωρηθεί ότι είναι ο υδροδότης, ο υδφοφορέας που καλείται να δώσει ζωή στο Θεσσαλικό κάμπο, ή έστω να επιλύσει μερικώς τα μεγάλα υδατικά προβλήματα. Στον ευρύτερο χώρο υπάρχουν 4 κέντρα συλλογής και αποθήκευσης ύδατος:
1. Η λίμνη Πύλης (υπό μελέτη)
2. Η λίμνη Μουζακίου (υπό μελέτη)
3. Η λίμνη Ν. Πλαστήρα (σε λειτουργία)
4. Η λίμνη Σμοκόβου (υπό κατασκευή).
Αχελώος
Πρόκειται για το γνωστό στη Θεσσαλία και όχι μόνο “σχέδιο Μαγειρία” που προβλέπει τη μεταφορά από τη λίμνη «υψηλή Συκιά» στον Άνω Αχελώο προ το θεσσαλικό κάμπο ετήσιου όγκου νερού της τάξης των 1.500 εκατ. Κυβικών μέτρων. … (…)… Η κατανομή των 1.500 εκατομ. Κυβικών μέτρων νερού από τον Αχελώο προ τον θεσσαλικό κάμπο θα είναι η εξής:
– 1.200 εκατ κ.μ για άρδευση 2 εκατ στρεμμάτων
-200 εκατ. κ.μ για εμπλουτισμό του Πηνείου
– 100 εκατ. κ.μ για εμπλουτισμό της λίμνης Πλαστήρα
Η προφητική σκέψη από το 1972 ακόμη ήταν η εξής: 100 εκατ κυβ μέτρα θα αντλούνται με νυχτερινή φθηνή άντληση από το αποθηκευμένο νερό του Αχελώου στη λίμνη Μουζακίου με υπερυψωμένη στάθμη 330 μέτρων, μέχρι τη λίμνη Ν. Πλαστήρα. Και κατά τις ώρες αιχμής, από τη λίμνη αυτή, αφού πρώτα θα παράγεται ενέργεια στον υδροηλεκτρικό σταθμό Ν. Πλαστήρα, σε συνέχεια το νερό θα κατευθύνεται για τις αρδεύεις. Έτσι θα διπλασιαστούν οι αρδευτικές δυνατότητες της Λ. Πλαστήρα. Το σχήμα αυτό είναι πολύ αποδοτικό για δύο λόγους:
– το ύψος αντλήσεως είναι μικρότερο από το ύψος πτώσεως στον σταθμό Ν. Πλαστήρα
– η σχέση νυχτερινής ενέργειας άντλησης προς την παραγόμενη ενέργεια αιχμής είναι 1:2,5.
….(…)… η πρόταση λοιπόν έγκειται στον εμπλουτισμό της λίμνης Ν. Πλαστήρα με άλλα 100 εκατ. κυβικά μέτρα νερού από τον Αχελώο έτσι ώστε μόλις αρχίσει η αρδευτική περίοδος, ασχέτως των υδρολογικών συνθηκών του έτους, η λίμνη να είναι πλήρης και όχι μισοάδεια.
Με το προτεινόμενο σχήμα θα αρδεύονται συμπληρωματικά άλλα 170.000 στρέμματα». Μάλιστα ο Στ. Μαγειρίας πρόσθετε: «τα αναφερόμενα 1,5 κυβικά μετρα νερού της εκτροπής από τον άνω Αχελώο μέχρι τη θέση «Συκιά» είναι θεσσαλικά νερά, που ανήκουν στους Νομούς Τρικάλων και Καρδίτσης και τα δικαιούται συνεπώς η Θεσσαλία και η Αιτωλοακαρνανία δεν έχει δικαιωμα να παρεμποδίζει».
Καμία εξαγγελία
από το Μουζάκι
Ο Πρωθυπουργός βρέθηκε προσφάτως στο Μουζάκι για το πρόγραμμα αποκαταστάσεων στη Θεσσαλία μετά τον «Ντάνιελ», απ’ όπου δυστυχώς δεν υπήρξε καμία επίσημη ανακοίνωση για τον Αχελώο ή το φράγμα του Μουζακίου. Στο ζήτημα του Αχελώου ήταν «νιοι και γέρασαν» οι άνθρωποι της Επιτροπής Διεκδίκησης Επίλυσης του Υδατικού προβλήματος Θεσσαλίας, οι οποίοι κατ’ επανάληψη έχουν απαιτήσει τα τελευταία χρόνια να τεθεί στη Βουλή το θέμα του Αχελώου για λήψη ΟΡΙΣΤΙΚΗΣ και αμετάκλητης απόφασης. «Η Θεσσαλία έχει δικαίωμα να ξέρει πώς θα πορευτεί στο μέλλον» τονίζει πολύ εύστοχα ο κ. Τάσος Μπαρμπούτης (φωτο) από την ΕΔΥΘΕ.
Ο κ. Μπαρμπούτης
Η απόφαση για την ολοκλήρωση των έργων του Αχελώου καθίσταται πλέον μονόδρομος μπροστά στις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, με τους επιστήμονες να προειδοποιούν ότι η Θεσσαλία, η Ελλάδα μαζί με άλλες περιοχές της Μεσογείου απειλούνται από παρατεταμένες περίοδος ανομβρίας. Έχουμε αρχίσει να το διαπιστώνουμε τα τελευταία χρόνια, ενώ το ζήτημα του υδατικού ελλείμματος στη Θεσσαλία έθεσαν και οι Ολλανδοί στην πρόσφατη μελέτη τους.
Πλημμυρίδα υποσχέσεων
Ο τόπος έχει «χορτάσει» από πλημμύρες τις φθινοπωρινές- χειμερινές περιόδους και από λειψυδρία τις καλοκαιρινές. Έχει όμως «γευτεί» και μια διαχρονική πλημμυρίδα υποσχέσεων για την ολοκλήρωση των έργων του Αχελώου, την ώρα που ρέουν άφθονα τα κονδύλια (εγχώρια και ευρωπαϊκά) για την εξυπηρέτηση επιχειρηματικών και πολιτικών «συμφερόντων»…
