Του Δημήτρη Γιαννακόπουλου
Εκτός ότι έχουμε βιώσει έντονα την κρίση των μνημονίων κλονίζοντάς μας ακόμη και την περηφάνια, οι αλλεπάλληλες παγκόσμιες αναποδιές ενισχύουν ακόμη πιο πολύ τους γνώριμους αυτούς κινδύνους από τότε. Ορισμένοι είτε πορευτήκαμε μαζί με τον οικονομικό «βραχνά» της περασμένης δεκαετίας, είτε άλλοι από παιδιά γίναμε πλέον ώριμοι πολίτες μιας συνεχούς μεταβαλλόμενης κοινωνίας.
Στη σημερινή εποχή όμως, καλούμαστε να αναμετρηθούμε με ένα μείγμα κρίσεων, το οποίο διεισδύει επικίνδυνα ανάμεσα στις ζωές μας, υποχθόνια και αθόρυβα. Ακόμη και τους τελευταίους μήνες που προσθέσαμε στο λεξιλόγιό μας την ενεργειακή κρίση, τις ανατιμήσεις ή τον πληθωρισμό, πολίτες αρνούνται να παραδεχτούν το φαινόμενο της ακρίβειας και τις απρόβλεπτες συνέπειες. Παρόμοια στάση παρατηρείται και σε ορισμένους Καρδιτσιώτες, καθώς η συγκεκριμένη καχυποψία πηγάζει από την απουσία απτών αποδείξεων, δηλαδή ενός κραυγαλέου «επεισοδίου» το οποίο περιμένουν για να ανατραπεί αυτή η δυσπιστία τους.
Όμως, το φαινόμενο της κρίσης εισχωρεί σταδιακά και απροειδοποίητα στις καθημερινές μας συνήθειες και στην κάλυψη των στοιχειωδών αναγκών μας. Μεγεθύνεται με γοργά βήματα, αλλά το αντιλαμβανόμαστε μόνο όταν ο προϋπολογισμός του καθενός συρρικνωθεί στο τέλος της ημέρας, του μήνα, όπως και στο τέλος σύντομα του χρόνου.
Η τωρινή κρίση που έχει μετονομαστεί πλέον σε «πολυκρίση» ή «μονιμοκρίση» έχει επεκταθεί ανάμεσα στα θεμέλια που έχουμε τοποθετήσει στις ζωές μας, και ανιχνεύεται σε κάθε τομέα ως «παράσιτο» που προσκολλά και κατατρώει τις δραστηριότητές μας, τις ιδέες, το γενικότερο στόχο του ευ ζην. Το μόνο βέβαιο λοιπόν, είναι ότι η κρίση δεν μας συστήνεται απευθείας χτυπώντας την πόρτα του οίκου μας. Αντιθέτως, ανιχνεύεται μέσα από τις συχνές μας συναλλαγές, την απόφαση για περικοπές που πλέον θέτουμε έως ότου αποπληρωθούν οι πάγιες υποχρεώσεις μας.
Που εντοπίζεται η σημερινή κρίση
Το ύψιστο ερώτημα που απασχολεί ορισμένους Καρδιτσιώτες, είναι που ανιχνεύεται η κρίση, που είναι τα απειλητικά «σημάδια» που μας μεταθέτουν από μια ισορροπημένη εικόνα σε ένα πρωτόγνωρο, ακόμη πιο απαιτητικό σκηνικό, από εκείνο της μνημονιακής περιόδου.
Πρώτον, οι μηνιαίοι λογαριασμοί αποτελούν πλέον την δαπάνη με το υψηλότερο ποσοστό (70% πανελληνίως), και αφορούν την ενέργεια και τα λειτουργικά έξοδα ενός σπιτιού ή μιας επιχείρησης. Και μόνο που αναρωτιόμαστε όσο ποτέ άλλοτε ποια ποσά θα αντικρίσουμε μετά το άνοιγμα του φακέλου των λογαριασμών, αποτελεί χαρακτηριστικό «σημάδι» της κρίσης. Άλλο αντιπροσωπευτικό παράδειγμα είναι τα «συμβούλια» που λαμβάνουν χώρα σε κάθε νοικοκυριό.
Συγκεκριμένα, οι συστάσεις του κράτους για εξοικονόμηση ενέργειας έχουν δοθεί εδώ και καιρό προς τους πολίτες. Και από αυτούς μεταφέρονται ως οδηγίες στα νεότερα μέλη μιας οικογένειας. Διότι η εξοικονόμηση πρέπει να τηρείται πιστά από όλους, ενώ επιλέγονται συγκεκριμένα διαστήματα εντός της ημέρας που θα λειτουργούν τα σώματα θέρμανσης. Ακόμη και στις αντίξοες συνθήκες επί μνημονίων, ουδέποτε «φώλιασε» αυτός ο δισταγμός στην κοινωνία περί μείωσης, όπως έχει επικρατήσει τώρα ως τακτική. Από την εξοικονόμηση των πολιτών, συμπεραίνουμε ότι η κρίση άρχισε να επεμβαίνει σε ανέσεις που κάποτε τις απολαμβάναμε σταθερά και αμετάκλητα.
Ένα επιπρόσθετο παράδειγμα εντοπίζεται στις αναγκαστικές περικοπές στις οποίες προχωρούν ορισμένοι αγρότες. Η εποχή μας θέτει περιορισμούς, να «κοντύνουμε» πρωτύτερους στόχους, οπότε αρκετοί άνθρωποι της γεωργίας αναγκάζονται να καλλιεργούν πιο στοχευμένα. Μιλώντας με παραγωγούς στη δημοτική αγορά της Καρδίτσας, ορισμένοι εξ αυτών αναγκάστηκαν να μη προβούν σε αγορά λιπασμάτων, οπότε μείωσαν κατά πολύ την παραγωγή τους, αλλά και τα προϊόντα στον πάγκο τους. Όμως, τουλάχιστον καλλιεργούν ποσότητα ανάλογα με τα «εργαλεία» που διαθέτουν αυτούς τους χαλεπούς καιρούς, αποβλέποντας μονάχα μη ζημιωθούν στο τέλος της ημέρας.
Επίσης, θα έχετε παρατηρήσει συνανθρώπους μας όταν βραδιάζει και η κίνηση λιγοστεύει, να βγαίνουν εκτός σπιτιού για αναζήτηση τροφής. Είναι πολίτες που πιθανόν έφθασαν ένα βήμα πιο κοντά στο χείλος του γκρεμού εξαιτίας της τωρινής ακρίβειας, από τη στιγμή που τα περιθώρια στένεψαν επικίνδυνα. Οι συγκεκριμένοι πολίτες, νιώθοντας ντροπή για την κατάσταση που έχουν βρεθεί, κινούνται σε ώρες που οι κεντρικοί δρόμοι ησυχάζουν, και μπορούν να ψάξουν έως και στα καλαθάκια απορριμάτων για να βρουν κάτι φαγώσιμο ή αξιοποιήσιμο.
Βέβαια, μερικά από τα προαναφερθέντα παραδείγματα ήδη αρκετά νοικοκυριά τα έχουν βιώσει ως ανησυχητικά «σημάδια» της εποχής μας. Δε χρειάζεται λοιπόν, το τρανταχτό περιστατικό κρίσης για να πειστεί κανείς για την επικρατούσα πραγματικότητα, γιατί πολύ απλά δεν θα υπάρξει με αυτό τον τρόπο. Ωστόσο, είμαστε σε θέση να διακρίνουμε, να ανιχνεύσουμε τους περιορισμούς λόγω της κρίσης, και μας αναγκάζει να χαμηλώσουμε το βλέμμα μας, να γίνουμε πιο προνοητικοί.
