Την ένταξη της πράξης «Μοριακός χαρακτηρισμός επιλεγμένων ενδημικών πληθυσμών μέλισσας στην Περιφέρεια της Θεσσαλίας και συσχέτιση με την προσβολή από ιούς μελισσών» στο Πρόγραμμα «Θεσσαλία 2021-2027» ενέκρινε ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας Δημήτρης Κουρέτας.
Η πράξη συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης.
Είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο αλλά και εμπειρικά γνωστό πως η καλύτερη φυλή μελισσών είναι εκείνη που έχει προσαρμοστεί στις συνθήκες του τόπου της.
Στο πλαίσιο μιας τέτοιας προσπάθειας και προκειμένου να αναπληρωθεί μέρος των απωλειών λόγω της καταιγίδας Daniel, το 2024 διανεμήθηκαν στους Θεσσαλούς μελισσοκόμους 27.000 βασιλικά κελιά από επιλεγμένο γενετικό υλικό. Το υλικό αυτό προέρχεται από μελίσσια της Θεσσαλίας τα οποία επιλέχθηκαν σύμφωνα με τα φαινοτυπικά χαρακτηριστικά τους όπως είναι η παραγωγικότητα, η ηπιότητα και η ανθεκτικότητα σε παθήσεις και αποτελεί τη βάση για τη δημιουργία πληθυσμών μελισσών που αναμένεται να πλεονεκτούν έναντι των υπαρχόντων.
Η πλέον αξιόπιστη μέθοδος για τη μελέτη της παραπάνω υπόθεσης είναι μέσω της μοριακής ταυτοποίησης και τη χρήση σύγχρονων τεχνολογιών βιοπληροφορικής.
Στόχοι
Με στόχο την ανάδειξη και βελτίωση του γηγενούς γενετικού υλικού, η προτεινόμενη έρευνα θα μελετήσει το μελισσοκομικό πληθυσμό της Θεσσαλίας με αφορμή τις προσπάθειες επιλογής και βελτίωσης που συντελέστηκαν τα προηγούμενα χρόνια μέσα από δράσεις βασιλοτροφίας και διανομής βασιλικών κελιών, στη μελισσοκομική κοινότητα της Θεσσαλίας. Στόχος της
δράσης είναι να αποτελέσει ένα σημαντικό εργαλείο με αποτελέσματα άμεσα αξιοποιήσιμα από τους μελισσοκομικούς φορείς, αλλά και μεμονωμένους μελισσοκόμους ώστε να επιταχυνθούν οι προσπάθειες επιλογής γενετικού υλικού.
Επιπλέον, η τεκμηριωμένη προσέγγιση ως προς τα μοριακά χαρακτηριστικά του γηγενούς γενετικού υλικού και της ανθεκτικότητας σε παθήσεις, θα μπορέσει να αποτελέσει ένα σημαντικό εργαλείο για την πιστοποίηση της φυλής ή υποκλάδου μελισσών που διατηρείται στη Θεσσαλία που με συντονισμένες προσπάθειες, θα είναι ικανή η υποστήριξη προς του αρμόδιους κρατικούς φορείς για την αναγνώριση, προστασία και διάσωση αυτής, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για ένα πιστοποιημένο προϊόν (βασίλισσες θεσσαλικής φυλής) με δυνατότητες διάθεσης στην διεθνή αγορά.
Η προτεινόμενη έρευνα στοχεύει να μελετήσει σημαντικό αριθμό πληθυσμών μελισσών της ευρύτερης περιοχής της Θεσσαλίας, μέσω μοριακών τεχνικών προκειμένου να αποτυπωθεί το φυλογενετικό προφίλ τους. Η μοριακή φυλογενετική διάκριση, θα επιτρέψει την εκτίμηση της υφιστάμενης κατάστασης και σε συνεργασία με τους τοπικούς φορείς των μελισσοκόμων, θα λειτουργήσει επικουρικά προς τις εφαρμοζόμενες μεθόδους επιλογής και βελτίωσης.
Επιπρόσθετα, κρίσιμο κριτήριο επιλογής αποτελεί – και με όλο και πιο εμφατικό τρόπο – τα τελευταία χρόνια, η ανθεκτικότητα των μελισσών στις παθήσεις, με κυρίαρχο εχθρό το άκαρι βαρρόα και τους ιούς που αυτό μεταδίδει.
Για το λόγο αυτό, στην προτεινόμενη έρευνα, θα μελετηθεί η συσχέτιση των πληθυσμιακών διαφοροποιήσεων μέσω του μοριακού χαρακτηρισμού, με την ευαισθησία τους σε προσβολή από ιούς των μελισσών.
Τα αποτελέσματα του έργου, αναμένεται να αποτελέσουν σημαντικό εργαλείο στο γενικότερο πλαίσιο επιλογής και βελτίωσης που λαμβάνει χώρα τα τελευταία χρόνια στη Θεσσαλία, για την περαιτέρω ανάδειξη και προστασία του παραγόμενου αυτόχθονου γενετικού υλικού.
Η πράξη θα υλοποιηθεί στο Εργαστήριο Περιβαλλοντικής Μικροβιολογίας και Ιολογίας του τμήματος Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας το οποίο διαθέτει τις κατάλληλες υποδομές και βασικό εργαστηριακό εξοπλισμό, που θα χρησιμοποιηθεί για την εκτέλεση του έργου, ενώ στα πλαίσια της πράξης προτείνεται η απόκτηση νέου σύγχρονου εξοπλισμού κυρίως για τη ταχύτερη και πιο αξιόπιστη υλοποίηση μοριακών μεθόδων.
Η κύρια ερευνητική ομάδα του έργου αποτελείται από μέλη τα οποία έχουν ήδη αναπτύξει ένα δίκτυο συνεργασίας με επιτυχημένα αποτελέσματα και έχουν σημαντική εμπειρία στο αντικείμενο με το οποίο θα συμβάλλει το καθένα στην υλοποίηση του έργου. Η ομάδα θα πλαισιωθεί από τρεις νέες θέσεις εργασίας ως συνεργαζόμενο επιστημονικό τεχνικό προσωπικό για την εκτέλεση του έργου.
