Του Κώστα Παλαιού
Ανησυχητικές διαστάσεις λαμβάνει η δημογραφική υποχώρηση στην Θεσσαλία, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ από την απογραφή του 2021. Ο αριθμός των παιδιών ηλικίας 0 έως 17 ετών στην περιοχή μειώθηκε κατά 12,2% σε σχέση με την απογραφή του 2011. Καταγράφηκαν 114.856 παιδιά, που αντιστοιχούν μόλις στο 16,7% του συνολικού πληθυσμού της περιφέρειας.
Γεννήσεις
Η πιο ηχηρή καμπάνα χτυπά στις ηλικίες 0–9 ετών όπου καταγράφηκε μεγάλη μείωσης της τάξης του 21,2 % σε σχέση με το 2011. Η πλειονότητα των παιδιών (83,7%) ζει με δύο γονείς, ενώ το 12,6% μεγαλώνει μόνο με έναν γονιό, κυρίως με τη μητέρα. Ανησυχητικό εύρημα είναι ότι το 3,7% των παιδιών δεν ζει με κανέναν από τους δύο γονείς. Αξίζει να σημειωθεί ότι καταγράφηκαν 80 μητέρες κάτω των 18 ετών και 14 πατέρες στην ίδια ηλικιακή κατηγορία, φανερώνοντας την ύπαρξη εφηβικής γονεϊκότητας.
Μόρφωση και εργασία των γονέων
Η εκπαιδευτική μόρφωση των γονιών παρουσιάζει διαβαθμίσεις, με το 36,7% των πατέρων και 31,5% των μητέρων να έχουν ολοκληρώσει ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ενώ μόλις 2,1% και 2,6% αντίστοιχα δεν ολοκλήρωσαν την πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Στον εργασιακό τομέα, το 54% των παιδιών ζει σε οικογένειες όπου εργάζονται και οι δύο γονείς, ενώ σε ποσοστό 33,9% εργάζεται μόνο ο πατέρας.
Συνθήκες διαβίωσης
Η πλειονότητα των παιδιών διαμένει σε ιδιόκτητη κατοικία (67,7%), ενώ το 26,9% ζει σε ενοικιαζόμενη. Τα περισσότερα (59,1%) ζουν σε κατοικίες που αντιστοιχούν σε 20-39 τ.μ. ανά άτομο. Οι περισσότεροι γονείς καταφέρνουν να εξασφαλίσουν αξιοπρεπείς συνθήκες: σχεδόν καθολική ύδρευση, μπάνιο και θέρμανση.
Όμως, πίσω από τη στατιστική ομοιομορφία, ορισμένες περιπτώσεις κρύβουν ακόμη σπίτια δίχως επαρκή χώρο καθώς 4,7% των παιδιών στριμώχνεται σε λιγότερα από 10 τ.μ. ανά άτομο. Το 76,8% των παιδιών ζει σε αστικές περιοχές, με το υπόλοιπο 23,2% να κατοικεί σε αγροτικές.
Δεν είναι απλά δεδομένα,
αλλά το μέλλον της περιοχής
Τα στοιχεία της απογραφής δεν αφορούν απλώς τα δημογραφικά δεδομενα. Είναι το μέλλον των σχολείων, της αγοράς εργασίας, της κοινωνικής και πολιτιστικής ταυτότητας της Θεσσαλίας.
Ιδιαίτερα στον Νομό Καρδίτσας, σε βάθος δεκαετιών παρατηρείται δημογραφική κατάρρευση όπως έχουμε παρουσιάσει σε προηγούμενα ρεπορτάζ. Το 1961 ο πληθυσμός ήταν 152.543 άτομα, το 1981 ήταν 124.930, το 2011 έφθασε τα 113.544 και το 2021 έφτασε στα 106.698. Δηλαδή ο πληθυσμός είναι μειωμένος κατά 6.846 κατοίκους σε σύγκριση με την απογραφή του 2011 (συρρίκνωση κατά 6%). Τα σημάδια της εξέλιξης αυτής είναι εμφανή με χωριά που έχουν ελάχιστους κατοίκους, σχολεία που παραμένουν κλειστά, αυλές χορταριασμένες που σιγούν.
Τα τελευταία χρόνια μάλιστα η περιοχή βιώνει συσσωρευμένες πληγές όπως αυτές που άνοιξαν οι πλημμύρες επιταχύνοντας την φυγή νέων ανθρώπων από τα χωριά. Η ανάγκη για στοχευμένες και ουσιαστικές πολιτικές είναι επιτακτική, όχι μόνο σε επίπεδο σχεδιασμού, αλλά κυρίως στην πράξη. Για να μη μείνει η Καρδίτσα κι ολόκληρη η Θεσσαλία μόνο με αναμνήσεις απ’ όσα υπήρξαν.
