Σε αντίθετη πορεία με τα έξοδα παραγωγής, το κόστος πρώτων υλών κατασκευής και εξοπλισμού και τις τιμές στο ράφι, βρίσκονται οι αγροτικές επιδοτήσεις, με τον μέσο όρο των άμεσων ενισχύσεων ανά στρέμμα στην Ελλάδα σε μία 10ετία να πέφτει από τα 52 ευρώ στα 48,7 ευρώ.
Λαμβάνοντας υπόψη πως για την ερχόμενη περίοδο κυκλοφορούν σενάρια πτώσης 50% στις άμεσες ενισχύσεις για τη χώρα μας, γίνεται πλέον αντιληπτό ότι αυτό το «δίχτυ ασφαλείας» για τους αγρότες τρυπάει χρόνο με το χρόνο, την ώρα που το κόστος παραγωγής τραβάει την ανιούσα.
Αξίζει εδώ να σημειωθεί πως το ύψος των επιδοτήσεων δεν προκύπτει αυθαίρετα και λαμβάνει υπόψη τόσο τις δαπάνες παραγωγής όσο και το διαφυγόν κέρδος από ορισμένες δεσμεύσεις που αναλαμβάνει ο αγρότης. Τούτο αφορά ορισμένες συνδεδεμένες ενισχύσεις, όλα τα οικολογικά σχήματα, την εξισωτική αποζημίωση αλλά και τα αγροπεριβαλλοντικά Μέτρα του ΠΑΑ.
Στα αγροπεριβαλλοντικά πράγματι έγινε κάποια αύξηση στα πριμ με βάση τους υπολογισμούς των αρμοδίων για το σχεδιασμό του ΣΣ ΚΑΠ 2023-2027, αλλά το γεγονός ότι ο συνολικός προϋπολογισμός μειώθηκε ανά Μέτρο (π.χ Βιολογική Γεωργία), φέρνει λιγότερους δικαιούχους.
Στα οικολογικά σχήματα, από την άλλη, τα μέγιστα ποσά δεν αναθεωρούνται με βάση τις τιμές στις εισροές που ισχύουν. Ενδεικτικό είναι πως τα πριμ βασίζονται σε κόστη του 2019, δηλαδή προ 5ετίας και πριν τις τεράστιες πληθωριστικές πιέσεις που σημειώθηκαν τα τελευταία χρόνια.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών είχε θέσει υπόψιν του ΥΠΑΑΤ μία επικαιροποιημένη μελέτη κόστους για τις δράσεις eco-schemes με αυξημένες επιδοτήσεις σε αρκετές δράσεις, η οποία παρέμεινε στα συρτάρια των διαχειριστικών αρχών και προέβλεπε μεταξύ άλλων την αύξηση από τα 10,9 στα 26 ευρώ το στρέμμα για τη σπορά βίκου σε αγροτεμάχια με βαμβάκι και τη σχεδόν καθολική αύξηση των πριμ Βιολογικών και ειδικά των καλλιεργειών που έπιασαν τιμή το 2022, όπως οι ζωοτροφές (μηδική). Αξίζει να σημειωθεί εδώ πως την περασμένη περίοδο, τα 570 εκατ. ευρώ του πρασινίσματος πήγαιναν στις τσέπες των παραγωγών χωρίς να υπάρχει ούτε μισό έξοδο παραπάνω.
Πλέον, τα 425 εκατ. ευρώ των οικολογικών σχημάτων απαιτούν δεσμεύσεις που έχουν κόστος στην πλειοψηφία τους και ένα ποσοστό άνω του 10% του πριμ πηγαίνει σε τρίτους.
Στις συνδεδεμένες ενισχύσεις, τώρα, οι υπολογισμοί έγιναν με βάση δεδομένα του 2017 από το Δίκτυο Γεωργικής Λογιστικής Πληροφόρησης (ΔΙΓΕΛΠ). Το κάθε ποσό προέκυψε με βάση τη διαφορά εμφανών δαπανών σε σχέση με την ακαθάριστη αξία παραγωγής. Έτσι είχαμε αυξημένα μοναδιαία ποσά αναφοράς για ψυχανθή, σκληρό σιτάρι (λόγω και αύξησης υποχρέωσης πιστοποιημένου σπόρου), ρύζι, πρόβειο κρέας.
Σε όλες τις άλλες συνδεδεμένες τα ποσά έμειναν κατά βάση ίδια ή μειώθηκαν.
Το εύλογο κόστος στις επενδύσεις Στα Σχέδια Βελτίωσης οι αρμόδιες αρχές αναδιαμορφώνουν συνήθως το εύλογο κόστος των επενδύσεων ανά προκήρυξη. Δηλαδή τα μέγιστα κόστη που μπορεί να έχει ένας επενδυτικός φάκελος στα οποία εφαρμόζεται η ενίσχυση του προγράμματος. Έτσι το 2017, για παράδειγμα, είχε διαμορφωθεί στα 150.000 ευρώ η μέγιστη δαπάνη για μηχανολογικό εξοπλισμό και φυτεύσεις και το 2022 στα 160.000 ευρώ. Γενικότερα είχε σημειωθεί μία αύξηση κατά μέσο όρο στο 10% επί των τιμών εύλογου κόστους.
Είναι βέβαιο πως θα αναθεωρηθούν τα εύλογα κόστη για την πρόσκληση του 2026, αλλά ένα 10% δεν μοιάζει αρκετό ώστε να αποτυπώσει την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στην αγορά. Αξίζει να σημειωθεί πάντως πως ο προϋπολογισμός αναμένεται να είναι πιο περιορισμένος, εκτός αν γίνει κάποια γενναία υπερδέσμευση πόρων όπως είχαν πραγματοποιήσει οι διαχειριστικές αρχές στην 1η πρόσκληση της περασμένης περιόδου.
