Του Παύλου Μπερμπερή, πυροσβέστης πτυχιούχος ΤΕΙ δασοπονίας
Κύριε Διευθυντά από το βήμα που μου δίνει η εφημερίδα σας, θα ήθελα να αναφερθώ σε ένα μείζον θέμα το οποίο έχει γίνει σημείο αναφοράς των αγωνιστικών κινητοποιήσεων των κατοίκων του Καροπλεσίου τα τελευταία χρόνια. Κινητοποιήσεων που έχουν καλυφθεί και από το δικό σας έντυπο την εφημερίδα ΝΕΟΣ ΑΓΩΝ.
Πρόκειται για τη γέφυρα στον ποταμό ασπροπόταμο και στη θέση «Ρογγάκια», η κατασκευή της οποίας ξεκίνησε το 2009 με την κατασκευή των βάθρων και έκτοτε παραμένει ημιτελής. Η σκοπιμότητα της κατασκευής ήταν να ενώσει το χωριό του Καροπλεσίου με το χωριό της Νεράιδας, αλλά και τον νομό της Ευρυτανίας γενικότερα, με ένα πιο σύντομο δρόμο ο οποίος προϋπήρχε. Η σταθερή και σίγουρη προσπελασιμότητα του δρόμου αυτού εμποδίζονταν από την έλλειψη γέφυρας στο σημείο αυτό του ποταμού.
Τα οφέλη που προκύπτουν από τη αναβάθμιση του δρόμου αυτού με την κατασκευή της γέφυρας, σε πολιτιστικό, επαγγελματικό καθώς και σε τουριστικό επίπεδο, έχουν αναλυθεί επαρκώς όλον αυτόν τον καιρό των κινητοποιήσεων από τους θεσμικούς παράγοντες του χωριού μου. Από την πλευρά μου θα ήθελα να αναφερθώ με ιδιαίτερη έμφαση σε έναν ακόμα λόγο που ορίζει το απαραίτητο της κατασκευής της γέφυρας. ο οποίος έχει βεβάιως τονισθεί επαρκώς από τους παραπάνω παράγοντες.
Οφείλω να αναφερθώ σ΄αυτόν μέσα από την επαγγελματική μου ιδιότητα ως πυροσβέστη και την δασοπονική μου γνώση ως πτυχιούχου ΤΕΙ δασοπονίας. Αυτός ο λόγος δεν είναι άλλος από αυτόν που έβαλα ως τίτλο του άρθρου μου «Η πιθανή έξοδο προς τη σωτηρία» των κατοίκων του Καροπλεσίου από κινδύνους που προκαλούνται από τα αναβαθμισμένα πλέον φυσικά φαινόμενα, όπως αυτά προκύπτουν μέσα από την κλιματική αλλαγή. Για να γίνω πιο σαφής μιλώ για τις καταστροφικές πυρκαγιές, αλλά και για τις έντονες πλημμύρες που πλήττουν πλέον με ιδιαίτερη και έκταση πολλές περιοχές της χώρας μας αλλά και τον πλανήτη γενικότερα.
Θα μου επιτρέψετε να εστιάσω περισσότερο στους κινδύνους από τις πυρκαγιές, χωρίς να υποτιμώ καθόλου και τους κινδύνους από τις κατολισθήσεις απο τους τεράστιους όγκους νερού που πέφτουν σε σύντομο χρονικό διάστημα. Το χωριό μου το Καροπλέσι βρίσκεται στα ορεινά των Αγράφων, σε υψόμετρο περίπου 850 μέτρων, κατάφυτο από βλάστηση όπου κυριαρχούν από τα πλατύφυλλα η δρύς και από τα κωνοφόρα η ελάτη. Οι μορφολογικές συνθήκες, το ανάγλυφο καθώς και η γενικότερη δασοκάλυψη είναι πανομοιότυπα με της Ευρυτανίας, μέλος της οποίας και το χωριό μου κάποιες δεκαετίες πριν(Αναφορά ιδιαίτερης σημασίας όπως θα αποδειχτεί στη συνέχεια).
Η κλιματική αλλαγή δηλωτικά πλέον με γεγονότα είναι πραγματικότητα. Μία πραγματικότητα που έχει αλλοιώσει τους πραγματικούς όρους με τους οποίους μιλούσαμε μέχρι τώρα για την ευφλεκτικότητα της καύσιμης ύλης, την στενή συνάρτηση της με το είδος της βλάστησης, τα υψόμετρα και την ευαλώτητα της γενικότερα απέναντι στις πυρκαγιές, θα κυριολεκτήσω με μία φράση «τώρα πια όλα καίγονται». Υπό τις κατάλληλες φυσικά κλιματικές συνθήκες. Φράση που θα τεκμηριωθεί παρακάτω από επιστήμονες μεγάλου μεγέθους.
Με τη φράση αυτή θα εισάγω στο παρόν άρθρο την επιστημονική άποψη του Δρ. Παλαιολόγου, επίκουρου καθηγητή στο τμήμα δασολογίας και διαχείρησης φυσικού περιβάλλοντος του γεωπονικού πανεπιστημίου Αθηνών στο αντικείμενο της δασοπροστασίας. Λέει λοιπόν χαρακτηριστικά σε σνέντευξη που έδωσε στα Ευρυτανικά νέα τον Αύγουστο του 2023. Δεν είναι μόνο οι συνθήκες της κλιματικής αλλαγής που επιδεινώνουν τις συνθήκες στο επίπεδο της μετεωρογίας. Είναι και οι συνθήκες της καύσιμης ύλης που πλεονάζει στα δάση μας. Οι συγκεκριμένοι δύο παράγοντες συνδυάζονται και θα μας δίνουν μεγάλες πυρκαγιές. Μάλιστα όσο συνεχίζουμε να μην κάνουμε κάτι, τόσο πιο ανεξέλεγκτες θα είναι οι φωτιές και θα σταματούν μόνο στα φυσικά εμπόδια τονίζει.
Προτεραιότητα αποτελεί η απομάκρυνση της καύσιμης ύλης από τα δάση μας, καθώς διαφορετικά οι πυρκαγιές που θα εκδηλώνονται θα είναι αδύνατον να κατασταλούν γιατί το φαινόμενο έχει ακραία ένταση. Είναι λοιπόν αδύνατο να αντιμετωπιστούν τέτοιες φωτιές πετώντας νερό και ρισκάροντας τις ζωές ανθρώπων, γιατί είναι χαμένος κόπος όταν παρατηρούνται φλόγες ύψους 60 μέτρων και ταχύτητα εξάπλωσης 11-12 χιλιόμετρα την ώρα.
Αριθμός πρωτάκουστος που καταδεικνύει ότι πολλές πυρκαγιές δεν πιάνονται από τα μέσα κατάσβεσης. Οι παππούδες μας που ζούσαν στα δάση διαχειρίζονταν αποτελεσματικά την βιομάζα. Ήξεραν ότι έπρεπε να αφαιρεθεί ο περιορισμός των δραστηριοτήτων των ανθρώπων των δασών, (υλοτόμων, βοσκών, κυνηγών κτλ) έχει ως αποτέλεσμα η ανεκμετάλλευτη φυσική βιομάζα να συσσωρεύεται και να δίνει τροφή στις αδηφάγες φλόγες.
Τα διασπαρτα δυστυχώς ξερά έλατα, σημειώνει ο καθηγητής, και τα ξερά πλατάνια θα πρόσθετα από μέρους μου, τα οποία τα τελευταια χρόνια νεκρώνονται με γοργό ρυθμό, δημιουργούν τις προϋποθέσεις για ακόμη μαγαλύτερη ένταση της πυρκαγιάς. Υπάρχει πιθανότητα να δούμε περιστατικά πο δεν έχει βιώσει η Ευρυτανία. Είναι πιθανόν κάποια στιγμή να έρθουμε αντιμέτωποι με την μεγαλύτερη πυρκαγιά των τελευταίων εκατό ετών.
Εάν δεν προσέξουμε φοβάμαι ότι θα έχουμε μία πολύ μεγάλη φωτιά και στη Ευρυτανία. Υπό τις κατάλληλες συνθήκες όλα καίγονται δηλώνει ο καθηγητής και κρούει τον κώδωνα του κινδύνου προς τις αρμόδιες αρχές να δράσουν πριν είναι αργά. Να αναφέρω εδώ προς επίρρωση όσων δηλώνει ο καθηγητής ότι το 1995 στην Ευρυτανία είχαμε μεγάλη φωτιά σε υψόμετρα 900 και 1.000 μέτρων και σε περιοχή που συνορεύει με τον Νομό της Καρδίτσας. Η φωτιά έκαψε περίπου 25.000 στρέμματα δάσους πλατύφυλλων και ελάτης και ήταν μία από τις μεγαλύτερες στην χώρα μας εκείνο το καλοκαίρι.
Ήταν μία χρονιά με ξηρο-θερμικές συνθήκες και η φωτιά που προέκυψε, συνέπεσε με το να φυσούν μεγάλης έντασης άνεμοι. Όλα αυτά το 1995 που δεν μιλούσαμε για κλιματική αλλαγή. Στην επιστημονική άποψη του καθηγητή Παλαιολόγου θα ήθελα να προσθέσω και την επιστημονική άποψη της επιχειρησιάκής μονάδας METEO του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (Ε.Α.Α), για τις συνθήκες που επικρατούσαν στη πυρκαγιά στο Μάτι και την πιθανότητα να επαναληφθούν οπουδήποτε. Αναφέρει λοιπόν χαρακτηριστικά: περιβαντολογικές συνθήκες παρόμοιες με αυτές που που καθοδήγησαν τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι δεν θα πρέπει να αποκλεισθούν στο εγγύς μέλλον, καθώς κλιματική αλλαγή μας φέρνει αντιμέτωπους με μία νέα πραγματικότητα ακραίων δασικών πυρκαγιών οι οποίες εύκολα μπορούν να ξεπεράσουν τις δυνατότητες καταστολής, ανεξάρτητα από την αφθονία και την τεχνολογία των διαθέσι μων μέσων πυρόσβεσης.
Επανακαταθέτοντας λοιπόν την προσωπική μου άποψη στα παραπάνω ως πυροσβέστης και δασοπόνος, θα ήθελα να τονίσω την ιδιαίτερη σπουδή με την οποία αντιμετωπίζει η Πυροσβεστική τις δασικές πυρκαγιές. Στα πρώτης γραμμής έργα είναι πλέον και οι εκκενώσεις των οικισμών και η ασφαλής μετακίνηση των κατοίκων σε τόπους μακριά από τη φωτιά. Μετά την κατάθεση όλων αυτών των επιστημονικών τεκμηρίων για τις νέες καταστάσεις που προκύπτουν σε σχέση με τις δασικές πυρκαγιές και επανερχόμενος στη περίπτωση του χωριού μου, θα ήθελα να ρωτήσω όλους αυτούς που αναβάλλουν, κωλισιεργούν, δηλώνουν αναρμόδιοι ,πετώντας ο ένας το μπαλάκι της ευθύνης στο άλλον το εξής:
Σε περίπτωση μίας μεγάλης θεομηνίας, πυρκαγιάς ή κατολίσθησης εξ αιτίας μεγάλων βρόχινων υδάτων (σε ένα χωριό με ιστορικό κατολισθήσεων) πως ένα χωριό έχοντας μία μονο είσοδο που αποτελεί και έξοδο ταυτόχρονα θα μπορέσει να εκκενωθεί; Πως θα μπορέσουν οι αρμόδιες υπηρεσίες (Πυροσβεστική, αστυνομία, ΕΚΑΒ) να προσεγγισουν το χωριό, όταν αυτή θα έχει μπλοκαριστεί από τυχόν από τυχόν θεομηνία.Θα παί- ξουμε στα ζάρια από που θα μας έρθει το κακό;Χωριό και τόπος με μία μόνο είσοδο με τις καινούργιες καταστάσεις είναι “τυφλό” χωριό. Η θεραπεία από την τύφλωση στην δική μας περίπτωση= είναι μία μικρή σιδερένια γέφυρα. Μία πιθανή γέφυρα προς τη σωτηρια που δεν θα σταματήσω να επαναλαμβάνω. Να προσθέσω εδώ ότι η μοναδική έξοδος, ο δρό- μος προς Καρδίτσα υπέστη από τον Ιανό και τον Ντάνιελ μεγάλες ζημιές που ακόμα δεν έχουν αποκατασταθεί.
Λίγο έλειψε μάλιστα να δημιοργηθούν μεγάλες κατολισθήσεις στο οδόστρωμα που θα απέκοπταν για καιρό την επικοινωνία με την Καρδίτσα. Τελειώνοντας θα ήθελα χαριτολογώντας να κλείσω με το εξής: όσοι έχουν γνώση από τη τη φύση μέσα από τις εμπειρίες τους ή μέσα από οικολογικά ντοκιμαντέρ που παρακολουθούν στη τηλεόραση, θα έχουν διαπιστώσει ότι τα τρωκτικά όταν φτιάχνουν τις φωλιές τους φτιάχνουν και δύο εισοδους που αποτελούν ταυτόχρονα και εξόδους. Έτσι σε περίπτωση κινδύνου έχουν περισσότερες από μία επιλογές να διαφύγουν.
Ας μην αποδειχτούμε λοιπόν κατώτερης ευφυίας από τα συμπαθέστατα αυτά ζωάκια και ας κανει η πολιτεία το αυτονόητο πριν αναγκαστούμε αν παραστεί ανάγκη να κάνουμε εμείς οι κάτοικοι του χωριού την έξοδο του Μεσολογγίου με όλες τις τραγικές συνέπειες.
