Στη σκιά της θλιβερής επετείου της 7ης Οκτωβρίου 2023 που άνοιξε τον «κύκλο του αίματος» στην Μέση Ανατολή, Ισραήλ και Χαμάς, για δεύτερη συνεχή μέρα προσέρχονται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων στην Αίγυπτο, με εκπεφρασμένη βούληση για εκεχειρία, αλλά και ανοιχτά κρίσιμα ζητήματα στα οποία διαφωνούν. Ο ρόλος του ισραηλινού στρατού την επομένη μίας συμφωνίας και ο αφοπλισμός της Χαμάς εξακολουθούν να αποτελούν “αγκάθια” θέτοντας εν αμφιβόλω την έκβαση των διαβουλεύσεων.
Σύμφωνα με αιγυπτιακά μέσα, η πρώτη φάση των διαπραγματεύσεων ολοκληρώθηκε σε «θετική ατμόσφαιρα». Ωστόσο, όλοι οι εμπλεκόμενοι προειδοποιούν ότι πρόκειται για μια δύσκολη και περίπλοκη διαδικασία, η οποία ενδέχεται να διαρκέσει αρκετές ημέρες.
Τι προβλέπει το σχέδιο Τραμπ
Στο επίκεντρο των συνομιλιών βρίσκεται το σχέδιο 20 σημείων που παρουσίασε στις 29 Σεπτεμβρίου ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ.
Το σχέδιο προβλέπει:
- άμεση κατάπαυση του πυρός,
- απελευθέρωση όλων των ομήρων εντός 72 ωρών,
- σταδιακή αποχώρηση του ισραηλινού στρατού από τη Γάζα,
- αφοπλισμό της Χαμάς.
Ο Τραμπ, ο οποίος έστειλε στην Αίγυπτο τον ειδικό απεσταλμένο Στιβ Γουίτκοφ και τον γαμπρό του Τζάρεντ Κούσνερ, εξέφρασε την πεποίθηση ότι η Χαμάς δέχτηκε «σημαντικά πράγματα» και διαβεβαίωσε πως είναι αισιόδοξος για επίτευξη συμφωνίας.
Η θέση της Χαμάς
Η παλαιστινιακή οργάνωση έχει εκφράσει την πρόθεσή της να ξεκινήσει «αμέσως» τη διαδικασία ανταλλαγής αιχμαλώτων. Ζητά, ωστόσο, πλήρη τερματισμό των στρατιωτικών επιχειρήσεων του Ισραήλ και πλήρη αποχώρηση από τη Λωρίδα της Γάζας.
Η Χαμάς δήλωσε πως είναι έτοιμη να απελευθερώσει όλους τους ομήρους, αλλά δεν έκανε καμία αναφορά στον αφοπλισμό της, στοιχείο κλειδί του αμερικανικού σχεδίου. Παράλληλα, απαιτεί συμμετοχή στις μελλοντικές συζητήσεις για τη διακυβέρνηση της Γάζας – κάτι που δεν προβλέπεται από την πρόταση Τραμπ.
Οι κόκκινες γραμμές του Ισραήλ
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου δηλώνει από την μία ότι στηρίζει το αμερικανικό σχέδιο, ενώ από την άλλη αναφέρει ότι ο ισραηλινός στρατός θα παραμείνει στη Γάζα «για όσο χρειαστεί». Σύμφωνα με ισραηλινές πηγές, ήδη ελέγχει περίπου το 75% του παλαιστινιακού θύλακα.
Η απαίτηση του αφοπλισμού της Χαμάς αποτελεί για το Ισραήλ αναγκαία προϋπόθεση. Ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου, Εγιάλ Ζαμίρ, προειδοποίησε ότι αν οι διαπραγματεύσεις αποτύχουν, «η μάχη θα ξαναρχίσει».
Οι μεσολαβητές και οι μηχανισμοί
Η Αίγυπτος και το Κατάρ προσπαθούν να διαμορφώσουν έναν μηχανισμό που θα επιτρέψει την ανταλλαγή: απελευθέρωση ισραηλινών ομήρων με αντάλλαγμα την αποφυλάκιση Παλαιστινίων κρατουμένων.
Δύο προηγούμενες συμφωνίες (Νοέμβριος 2023 και Ιανουάριος 2025) είχαν επιτρέψει την επιστροφή ομήρων και σορών, χωρίς όμως να οδηγήσουν σε διαρκή εκεχειρία.
Ένα εύθραυστο κλίμα
Η δυσπιστία παραμένει έντονη. Μόλις πριν από έναν μήνα, ισραηλινός βομβαρδισμός στην Ντόχα στόχευσε την ομάδα διαπραγματευτών της Χαμάς. Ο επικεφαλής Χαλίλ αλ Χάγια γλίτωσε, αλλά ο γιος του σκοτώθηκε. Το γεγονός αυτό επιβάρυνε το κλίμα και ενίσχυσε τις αμφιβολίες για την πρόθεση του Ισραήλ να στηρίξει πραγματικά μια ειρηνευτική διαδικασία.
Την ίδια ώρα, οι ισραηλινές επιθέσεις συνεχίζονται. Στη Γάζα και στη Χαν Γιούνις καταγράφηκαν νέοι βομβαρδισμοί, με τουλάχιστον δύο Παλαιστίνιους νεκρούς.
Τελετές μνήμης στο Ισραήλ
Οι συνομιλίες ξεκίνησαν παραμονή της δεύτερης επετείου της επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου, της πιο πολύνεκρης στην ιστορία του Ισραήλ.
Στο κιμπούτς Μπεερί, όπου το φεστιβάλ μουσικής Νόβα μετατράπηκε σε «τόπο σφαγής» 370 ανθρώπων, πραγματοποιήθηκαν τελετές μνήμης.
Στο Τελ Αβίβ, οι οικογένειες των θυμάτων συγκεντρώθηκαν στην «πλατεία των ομήρων» για να τιμήσουν τους νεκρούς και να απαιτήσουν την επιστροφή των απαχθέντων.
Το αβέβαιο μέλλον
Δύο χρόνια μετά την 7η Οκτωβρίου, το μέλλον παραμένει αβέβαιο. Η ειρηνευτική προσπάθεια συγκεντρώνει ελπίδες αλλά και αντιφάσεις.
Η Χαμάς επιμένει στον τερματισμό του πολέμου και στην αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων, αρνούμενη τον αφοπλισμό.
Το Ισραήλ απαιτεί απόλυτο έλεγχο και ασφάλεια. Οι ΗΠΑ πιέζουν για γρήγορη πρόοδο, ενώ η Αίγυπτος και το Κατάρ προσπαθούν να γεφυρώσουν τα χάσματα.
Το ερώτημα που μένει ανοιχτό είναι αν η συμφωνία θα αντέξει στον χρόνο ή αν η περιοχή θα βυθιστεί ξανά στη βία. Η ειρήνη, δύο χρόνια μετά την πιο σκοτεινή μέρα της σύγκρουσης, εξακολουθεί να μοιάζει με εύθραυστο στοίχημα.
Πηγή: cnn.gr
