Το ημερολόγιο έδειχνε Κυριακή 1 Νοεμβρίου 1980 και η Καρδίτσα ζούσε μια μεγάλη ιστορική μέρα. Η καρδιά του Νικολάου Πλαστήρα, του “Μαύρου Καβαλάρη” επέστρεφε στον τόπο του κατά την επιθυμία που ο ίδιος διατύπωσε λίγες μόλις ημέρες πριν φύγει από τη ζωή. Η καρδιά του σπουδαίου Ελληνα, του μεγάλου Καρδιτσιώτη, δεν επαψε ποτέ να “χτυπά” για τη γενέτειρά του, την Καρδίτσα, όπου βρίσκεται μέχρι και σήμερα.
Εικοσιεπτά ολόκληρα χρόνια, ο επιστήθιος φίλος και προσωπικός γιατρός του Αντώνης Παπαιωάννου, κρατούσε την καρδιά του Νικολάου Πλαστήρα ταριχευμένη σε μια γυάλα στο σπίτι του στην οδό Σόλωνος 45 στην Αθήνα. Τον Νοέμβριο του 1980 αποφάσισε να κάνει πράξη την επιθυμία του Πλαστήρα και να παραδώσει την καρδιά του στους ανθρώπους της γενέτειράς του.
“Να πας την καρδιά μου εκεί που γεννήθηκα”
“Να πας την καρδιά μου εκεί που γεννήθηκα”, αυτό είπε στον επιστήθιο φίλο του ο Νικόλαος Πλαστήρας. Τα δημοσιεύματα του “ΝΑ” εκείνη την εποχή ήταν αποκαλυπτικά. Διαβάζουμε στο “Νέο Αγώνα” λίγες ημέρες πριν η καρδιά φτάσει στην Καρδίτσα. “…Λίγο πριν ξεψυχήσει ο Μαύρος Καβαλάρης γύρισε στον γιατρό του και του είπε “Γιατρέ Αντώνη, θελω να πας την καρδιά μου εκεί που γεννήθηκα, εκεί που είδα το πρώτο φως του ήλιου… Στην Καρδίτσα”. Οταν ο Πλαστήρας έφυγε από τη ζωή “…αμέσως μετά ο γιατρός και μερικοί προσωπικοί φίλοι του στρατηγού μετέφεραν τη σορό του στο Νοσοκομείο στο Γουδί όπου του αφαιρέθηκε η καρδιά. “Από τότε την έβαλα μέσα σε αυτή τη γυάλα” είπε με συγκίνηση ο γιατρός. “Τη φύλαξα τόσα χρόνια μακριά από την περιέργεια των συνανθρώπων μου ως το πολύτιμοτερο πράγμα που είχα στη ζωή μου. Κανένας δεν ήξερε το μυστικό του Πλαστήρα και το δικό μου, ούτε ακόμα τα αδέλφια του. Μόνο η αδελφή του, γνώριζε. Κανείς άλλος.”
Οι τελευταίες στιγμές
Ο Αντωνης Παπαιωάννου είχε μιλήσει στο “Νεο Αγώνα” εκείνης της εποχής για τις τελευταίες στιγμές του Πλαστήρα. Μεταξύ άλλων είχε πει: “Ο Πλαστήρας πέθανε σε ένα σπίτι στο Ψυχικό ύστερα από καρδιακή προσβολή. Πριν πεθάνει είχε τις αισθήσεις του και μιλούσε μαζί μας, μιλούσε με τους φίλους και τους γιατρούς του. Οταν εφτασαν οι τελευταίες στιγμές ο στρατηγός ανασηκώθηκε και είπε θα παλέψω για να ζήσω. Εμεινε για λίγο ακίνητος και μετά μου εξέφρασε την τελευταία επιθυμία του την οποία θα εκτελέσω έστω και αν πέρασαν τόσα χρόνια”. Σε ερώτηση γιατί περίμενε 27 ολόκληρα χρόνια για να εκπληρώσει την τελευταία επιθυμία του Πρωθυπουργού της Ελλάδας, ο γιατρός κ. Παπαιωάννου απάντησε: “Γέρασα και φοβάμαι ότι πλησιάζει το τέλος μου. Πριν πεθάνω θέλω να εκπληρώσω το θέλημα του Μαύρου Καβαλάρη. Η καρδιά του στρατηγού διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση. Με διάφορα ειδικά φάρμακα και με ταρίχευση ο προσωπικός γιατρός του Πλαστήρα πέτυχε να τη διατηρήσει τόσα πολλά χρόνια”.
Η υποδοχή στην Καρδίτσα
Η καρδιά του Πλαστήρα έφτασε στην Καρδίτσα την 1 Νοεμβρίου 1980. 27 χρόνια μετά τον θάνατό του. Παραθέτουμε το ρεπορτάζ του “Νεου Αγώνα “ μετά την τελετή υποδοχής: «Η μεγάλη κάρδια του αείμνη στου Θεσσαλού στρατηγού ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΠΛΑΣΤΗΡΑ, που έπαψε να χτυπά ξαφνικά πριν 27 ολόκληρα χρονιά, ευλαβικά φυλαγμένη σέ μιά γυάλινη γυάλα μεταφέρθηκε σήμερα στην γενέ τειρά του Καρδίτσα, προς μεγάλη ικανοποίηση του λαού της που δέχτηκε μέ υπερηφάνεια το μεγάλο αυτό Ιστορικό γεγονός.
Χιλιάδες λαού, αψηφώντας τις άσχημες καιρικές συνθήκες κατέλαβον από νωρίς τό πρωί της Κυριακής τον πρό του Παυσιλύπου χώρο όπου στις 11.30 πμ περίπου έγινε θερμή υποδοχή της προερχομένης απο την Αθήνα πομπής, που αποτελούνταν από τονν Μητροπολίτη Θεσσαλιώτιδος κ.κ. Κλεόπα, τον προσωπικό γιατρό φίλο του στρατηγού κ. Αντώνη Παπαϊωάννου, τον κ Αλέξ. Αθανασιάδη εντεταλμένο σύμβουλο τής «ΠΥΡ-ΚΑΛ» τον κ. Σωτ. Παπαπολίτη γενικό γραμματέα του υπουργείου χωροταξίας -οικισμού και περιβάλλοντος και τους συγγενείς του μεγάλου νεκρού.
Την καρδιά του αείμνηστου Πλαστήρα κρατούσε ο γιατρός κ. Παπαϊωάννου ήταν δέ η γυάλα καλυμένη άπό την γαλανόλευκη. Την πομπή υποδέχτηκαν στην Καρδίτσα ο πρόεδρος της βουλής κ. Δ. Παπασπύρου, ο υπουργός Παιδείας κ. Αθαν. Ταλιαδούρος, ο Δήμαρχος Καρδίτοης κ. Χαρ. Γιούτσικος, ο Νομάρχης κ. Α. Γιωργακόλουλος Δημοτικοί σύμβουλοι, οι βουλευτές κ. Κ. Καλογιάννης, Ζιώγας, Κατσάρος και Χατζοπλάκης, υπηρεσιακοί παράγοντες ανώτεροι αξιωματικοί του στρατού της χωροφυλακής και του στρατού και πλήθος κόσμου, όπως προαναφέραμε.
Στη συνέχεια η πομπή περιστοιχιζόμενη από κληρικούς, τη Βυζαντινή Χορωδία Καρδίτσης, τιμητικό απόσπασμα του στρατού και τη φιλαρμονική του Δήμου κατευθύνθηκε προς τον Μητροπολιτικό Ναό του Αγιου Κωνσταντίνου, όπου έτυχε πλεον υποδοχής του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ.κ. Σεραφείμ. Στις 12 ακριβώς τελέσθηκε στη μνήμη του αείμνηστου στρατηγου Πλαστήρα τρισάγιο από τον Αρχιεπίσκοπο.
Αξίζει δέ να σημειωθεί ότι ο Μητροπολιτικός Ναός του Αγίου Κωνσταντίνου γέμισε εντελώς ώστε να δημιουργηθεί αδιαχώρη το μέ κίνδυνο νά υποστούν ασφυξία μικρά παιδιά. Προς τους παριστάμενους επισήμους και το λαό πρώτος μίλησε ο Αρχιεπίσκοπος, ο οποίος αφού εξήρε την μνήμη του μεγάλου Θεσσαλού πολέμαρχου Πλαστήρα πρότεινε να διενεργηθεί πανελλήνιος έρανος για νά στηθεί στην κεντρική πλατεία της Καρδίτσας ανδριάντας προς τιμή του «Μαύρου Καβαλάρη» που ανάλωσε ολόκληρο το βίο του για την προκοπή του τόπου και την ευημερία της πατρίδας.
Ο κ. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ
Στη συνέχεια το λόγο έλαβε ο επιστήθιος φίλος και προσωπικός γιατρός τού αείμνηστου Πλαστήρα κ. Αντώνιος Παπαϊωάννου υφηγητής σήμερα στό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Ο κ. Παπαϊωάννου μεταξύ των άλλων είπε και τα εξής: «Ιερόν χρέος εκτελών, προσέρχομαι σήμερον πεφορτισμένος με την τιμητικήν κατ’ εμέ εντολήν μιας μεγάλης φυσιογνωμίας του συμπατριώτη σας Στρατηγού Ν. Πλαστήρα. Είμαι ευτυχής υπερήφανος διότι όταν εζούσε με ετίμησε με την φιλίαν του, και την εκτίμησίν του και με επιστεύθηκε να φροντίζω δια την υγείαν του ως ιδιαίτερος ιατρός του. Ημουν δίπλα του και κρατούσα το χέρι του σφικτά κατά τας τελευταίας στιγμάς της ζωής του ως τό Ψυχικό, εις την οικίαν φίλου του, όπου εφιλοξενείτο, διότι μέχρι τότε δεν είχε αποκτήσει ιδικήν του στέγην.
Πριν ξεψυχήσει ο νεώτερος αυτός Θεσσαλός Διγενής ο πιστός χριστιανός εγύρισεν προς το μέρος μου και αγέρωχος όπως ήταν, μου παρήγγειλε με την ξεχωριστή θεσσαλική προφορά του…. «Γιατρέ μου,αν πεθάνω γιατί κάποτε έρχεται αυτή η ώρα για όλους τους ανθρώπους, θέλω τήν καρδιά μου να την πας εκεί που γεννήθηκα, εκεί που πρωτοείδα το φώς του ήλιου, εκεί που βαπτίστηκα». Αυτά ήσαν τά τελευταία λόγια του, αυτή η τελευταία του επιθυμία. Εσεβάσθην ολόψυχα τήν παραγγελίαν του.
Μόλις απέθανε, ύστερα από δραματική πάλη μέ τόν Χάρον επί 16 ολόκληρα ή μερόνυχτα την 3ην μετά μεσημβρι νήν της 26ης Ιουλίου 1953, εφρόντισα να γίνη μέ κάθε προσοχήν ο διαχωρισμός της καρδίας του αειμνήστου. Την ταρίχευσιν διενήργησεν ο τότε καθηγητής του Πανεπιστημίου και Διευθυντής του Ιδρύματος της Ιατροδικαστικής κ. Ιωάννης Μελισσηνός. Η ταριχευμένη σορός του μετεφέρθη εις τον Μητροπολιτικόν Ναόν των Αθηνών, όπου εξετέθη εις Λαϊκόν Προσκύνημα. Την καρδιά του όμως παρέλαβα εγώ ώς εντολοδόχος του και τήν εφύλαξα με κάθε φροντίδα, συντηρώντας την από τότε ώς σήμερον μέ όλα τα επιστημονικά μέσα.
Κατά τήν είσημον ταύτην στιγμήν λαμπρίνει με την παρουσίαν του, ο προκαθήμενος της Ελλαδικής Εκκλησίας Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Σεραφείμ που είναι και αυτός τιμημένος βλαστός της ιδίας θεσσαλικής γής, που εξέθρεψε και τόν Πλαστήρα. Ιδού ή καρδιά τού Στρατηγού Πλαστήρα. Την έφύλαξα ώς εντολοδόχος του 27 χρόνια και τήν παραδίδω σήμερα εις τήν Εκκλησία τής γενέτειράς του.
– Εις τον συμπατριώτην του Μακαριώτατον Αρχιεπίσκοπον Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Σεραφείμ.
– Εις τον επίσης συμπατριώτην του Δήμαρχον Καρδίτσης κ. Χαράλαμπον Γιούτσικον.
– Και εις τόν Σεβασμιώτατον Μητροπολίτην Θεσσαλιώτιδος και Φαναρεοφερσάλων κ. Κλεόπαν. Να παραμείνει εις τόν Καθεδρικόν Ναόν του Αγίου Κων/νου με την ευθύνην του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου κ. Κλεόπα και του Δημάρχου κ. Γιούτσικου έως την οριστικήν τοποθέτησίν της. Ελπίζω να ιδρυθεί και να διαμορφωθεί μία ιδιαίτερη αίθουσα Τοπικής Ιστορίας εις, τό Λαογραφικό σας Μουσείο διά να δεχθεί και το εθνικό και κοινωνικό αυτό Σύμβολο».
Σήμερα
Σήμερα η καρδιά του Νικολάου Πλαστήρα και διάφορα προσωπικά αντικείμενά του φυλάσσονται στο Μουσείο Πόλης του Δήμου Καρδίτσας. Η καρδιά του Ν. Πλαστήρα, εκτίθεται ως μέρος μιας σύγχρονης εικαστικής εγκατάστασης, που συνδυάζει την έκθεση της αυθεντικής καρδιάς σε χρονοκάψουλα και της ‘αερόπλαστης‘ καρδιάς από το υλικό διαστημικής τεχνολογίας silicaaerogel. Στόχος του εκθέματος είναι να δοθεί έμφαση στον συμβολισμό της προσφοράς και στο όραμα που επιδιώκει να εμπνεύσει και όχι στη φθαρτή ύλη.
Τζένη Σουλτανιά
