Toυ Γιάννη Κολλάτου
Γιατί οι παγκόσμιες αγορές τρέμουν μια νέα χρηματιστηριακή κατάρρευση (κραχ) με αφορμή την πανδημία του κορονοϊού; Γιατί το «έξυπνο χρήμα» φοβάται με το ξεκίνημα του 2020 επανάληψη του εφιάλτη του 2008; Μα για τον απλούστατο λόγο ότι τα δομικά προβλήματα της παγκόσμιας οικονομίας όχι μόνο δεν αντιμετωπίστηκαν στη ρίζα τους αλλά οξύνθηκαν τα τελευταία 10-12 χρόνια…
Και δυστυχώς σε αυτή τη νέα παγκόσμια οικονομική κρίση που αποδόθηκε στον περιορισμό των μετακινήσεων λόγω του κορονοϊού, όταν όλοι σπεύδουν να κρατήσουν ομπρέλα για να προστατευτούν από τη νέα καταιγίδα, στην εγχώρια σφαίρα ασχολούμαστε μόνο με την κατεδάφιση και όχι την ανοικοδόμηση προστατευτικών τειχών για την ασθενική μας οικονομία και κυρίως χωρίς να είμαστε ικανοί να καταστρώσουμε ένα εθνικό στρατηγικό σχέδιο. Αναθαρρήσαμε από την συγκυριακή αύξηση του τουρισμού την τελευταία πενταετία και τώρα πάλι –λόγω πανδημίας και ανεξέλεγκτων μεταναστευτικών ροών-ανακαλύπτουμε, αυτό που ήδη ξέραμε ότι «ο βασιλιάς είναι γυμνός».
Είναι αξιοσημείωτο πως η ελληνική οικονομία έφτασε το 2019 τις εξαγωγές της στα 37 δις ευρώ, όταν χώρες όπως η Εσθονία με πληθυσμό κάτι λιγότερο από 2 εκατομμύρια κατοίκους (το ένα πέμπτο της Ελλάδας) έφτασε τις εξαγωγές της στα 67 δις ευρώ (σχεδόν διπλάσιες) ή η Ιρλανδία με το μισό πληθυσμό της Ελλάδας στα 120 δις ευρώ. Η αιτία ότι η εγχώρια παραγωγή είναι στραμμένη ως προς την εξωστρέφειά της στις αγορές της Ευρώπης , των ΗΠΑ και της Κίνας, κυρίως, οι οικονομίες των οποίων παρουσιάζουν σημάδια κάμψης, λόγω γήρανσης του πληθυσμού. Αντίθετα οι Εσθονία, η Ιρλανδία ή η Πορτογαλία (με εξαγωγές 90 δις ευρώ) έστρεψαν με προσοχή τον εξαγωγικό τους προσανατολισμό στις αναδυόμενες αγορές των BRICS (κυρίως Βραζιλία, Ινδία και Ρωσία) . Αυτές με βάση τις διεθνείς οικονομικές αναλύσεις θα κυριαρχήσουν την προσεχή 20ετία λόγω του νεανικού τους πληθυσμού (baby boom) και ένα νέο 20% του πληθυσμού τους (πάνω από 1 δις καταναλωτές) θα περάσουν στη μεσαία τάξη…
Γράφαμε σε παλαιότερο άρθρο μας (6-9-2011) με τίτλο «τρίτος παγκόσμιος οικονομικός πόλεμος» :
Το πρόβλημα της παγκόσμιας οικονομίας είναι ότι τα δυτικά κράτη είναι υπερδανεισμένα, με ελάχιστες εξαιρέσεις πλεονασματικών οικονομιών. Πρώτη βέβαια σε πλεονάσματα χώρα έχει αναδειχτεί η Κίνα η οποία περιμένει στη γωνία να επωφεληθεί από την μέχρις εσχάτων μάχη των δύο πόλων της δύσης των ΗΠΑ και της Ευρώπης. Και ακολουθούν οι άλλες χώρες του λεγόμενου BRIC (Brazil, Russia, India, China) οι οποίες επιζητούν ρόλο μετά τη λήξη του πολέμου που όπως δείχνουν τα πράγματα δεν θα έχει νικητές παρά μόνον ηττημένους. Μόνο που για την Κίνα το ανέξοδο μοντέλο της επεκτατικής πολιτικής εξαγωγών με το συνεχή δανεισμό των καταναλωτών από τα πλεονάσματά της έχει ως αποτέλεσμα να «φρενάρει» την βιομηχανική της παραγωγή και μαζί την παγκόσμια οικονομία , Σε συνδυασμό με το φρενάρισμα που επέβαλε τις προηγούμενες δεκαετίες στις γεννήσεις… Αυτή τη στιγμή βέβαια οι Κινέζοι «κροίσοι» ξεπέρασαν σε αριθμό τους Αμερικανούς, αλλά το «φρενάρισμα» είναι ορατό και στη Κινεζική, λόγω του κορονοϊού και στη Γερμανική οικονομία, λόγω της αδυναμίας να ακολουθήσει τις τεχνολογικές εξελίξεις με την ηλεκτροκίνηση στην αυτοκινητοβιομηχανία.
Και όπως συμβαίνει και στους ηλεκτρικούς συρμούς η απότομη πέδηση, δημιουργεί συνθήκες ανατροφοδότησης της κρίσης αφού η ηλεκτρική μηχανή μετατρέπεται σε γεννήτρια!
Η σημερινή παγκόσμια οικονομική κρίση υπερβαίνει αυτή του κραχ του 1929 σύμφωνα με τους οικονομολόγους Μπάρυ Άικεγκρην του Μπέρκλεϋ και Κέβιν Ο- Ρουρκ του πανεπιστημίου του Δουβλίνου. Η πτώση της παγκόσμιας παραγωγής, ιδίως της βιομηχανικής, υπερβαίνει ήδη την αντίστοιχη της πρώτης περιόδου του 1930: -32% στην διάρκεια των πρώτων 2 μηνών του 2020…
Σύμφωνα με το περιοδικό New Yorker αυτό που χρειάζεται η παγκόσμια οικονομία για να επανέλθει στην ευθεία οδό και να ξεφουσκώσουν οι «φούσκες» ώστε το εισόδημα να ανταποκρίνεται στην πραγματική παραγωγή πλούτου συνοψίζεται σε τρεις λέξεις: «Απομόχλευση, αποπαγκοσμιοποίηση, επαναρρύθμιση»…
Η μόχλευση ειδικά είναι το πυρηνικό όπλο στα χέρια των τραπεζιτών και των golden boys που τους υπηρετούν αφού κάνει την παγκόσμια οικονομία τόσο πολύπλοκη με τα χαοτικά μαθηματικά μοντέλα που χρησιμοποιεί και τόσο αλληλοεξαρτώμενη ώστε να καθιστά αναγκαία και την ύπαρξη τους όσο κανείς ηγέτης δεν αναλαμβάνει το ρίσκο να λύσει το γόρδιο δεσμό με το ξίφος, όπως ο Μεγαλέξανδρος…
Για τη χώρα μας έρχεται ένα εφιαλτικό καλοκαίρι καθώς έχει να διαχειριστεί πολύπλοκα γεωπολιτικά ζητήματα, όπως το μεταναστευτικό και η απειλή γεωτρήσεων από την Τουρκία, από τη μια και την πανδημία του κορονοϊού, που απομειώνει το τουριστικό συνάλλαγμα δραματικά από την άλλη. Αν σε αυτά προσθέστε και την κλιματική αλλαγή που οδηγεί μεσοπρόθεσμα και σε κλιματική μετανάστευση και μείωση της αγροτικής παραγωγής, γίνεται αντιληπτό, πως έχουμε πάλι μπροστά μας δύσβατο δρόμο να διαβούμε…
Η απάντηση για την ελληνική οικονομία είναι η προσαρμογή, είναι η εξέλιξη (evolution) αν όχι μετάλλαξη με όρους δάνειους από τη Βιολογία που είναι στην επικαιρότητα και φυσικά η εκμετάλλευση των συγκριτικών μας πλεονεκτημάτων. Υπάρχει εγχώριο επιστημονικό δυναμικό που πρέπει να το εκμεταλλευτούμε για την παραγωγή νέου έξυπνου πλούτου. Έξυπνες πολιτικές μας λείπουν για να το βάλουν στην παραγωγή. Αλλά οι έξυπνες πολιτικές απαιτούν έξυπνους πολιτικούς και οι έξυπνοι πολιτικοί εκλέγονται απο έξυπνους πολίτες…
