H απουσία ενός ολοκληρωμένου συστήματος επιδημιολογικής επιτήρησης από την πολιτεία, που θα της επέτρεπε να έχει μια πιο συνολική και συγκεκριμένη καταγραφή της πανδημίας ώστε να βάλει «φρένο» με στοχευμένες παρεμβάσεις, έχει οδηγήσει σε οριζόντια μέτρα τύπου lockdown.
Η επάρκεια της επιδημιολογικής επιτήρησης, είναι ένα θέμα κρίσιμο το οποίο απ’ ότι φαίνεται έχει υποτιμηθεί στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες. Όπως υπογραμμίζει μιλώντας στο «Νέο Αγώνα» ο κ. Ηλίας Κονδύλης αναπληρωτής Καθηγητής Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας- Πολιτικής Υγείας στο Τμήμα Ιατρικής του ΑΠΘ, η επιδημική ετοιμότητα μίας χώρας προϋποθέτει τη συλλογή ολοκληρωμένων στοιχείων και τη διαφάνεια στην επικοινωνία τους.
Πρόκειται για ένα ζήτημα που έχει τεθεί από τον περασμένο Μάρτιο.
Η διαφάνεια είναι κομβικό ζήτημα για τη διαχείρισή της πανδημίας και την εμπιστοσύνη του κόσμου απέναντι στις αποφάσεις και τα μέτρα της πολιτείας.
Συγκεκριμένα, ο κ. Κονδύλης αναφέρει ότι η διαφάνεια είναι ένα επιχειρησιακό ζήτημα και εργαλείο για να δημιουργηθεί «σχέση εμπιστοσύνης» με τον πληθυσμό και παράλληλα να σηκωθεί ένα «τείχος» στον ανορθολογισμό και τη συνωμοσιολογία. Η διαφάνεια είναι καθοριστική για να κατανοήσει ο πληθυσμός την κατάσταση και να εφαρμόσει μια σειρά από μέτρα για την ανάσχεση της πανδημίας.
Τέσσερα από τα οκτώ στοιχεία και χωρίς αναλυτικό βάθος
Ένα δεύτερο κρίσιμο ζήτημα είναι εκείνο της επάρκειας των στοιχείων. Επάρκεια σημαίνει ότι υπάρχει ένας μηχανισμός επιδημιολογικής επιτήρησης σε μια σειρά από δομές και στο γενικό πληθυσμό. «Εφόσον έχεις στοιχεία, έχεις εικόνα και μπορείς να πάρεις στοχευμένα μέτρα για να ανακόψεις τη διάδοση της πανδημίας μέσα στην κοινότητα» σημειώνει χαρακτηριστικά.
Μάλιστα σύμφωνα με τον καθηγητή, τον Μάρτιο και τον Απρίλιο ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και διεθνείς Οργανισμοί είχαν ανακοινώσει οδηγίες για το ποια είναι τα ελάχιστα στοιχεία τα οποία χρειάζεται να συλλέγει μια χώρα και να τα αναφέρει. Τα στοιχεία αυτά είναι οκτώ: ο αριθμός των κρουσμάτων, των θανάτων, των τεστ, των νοσηλευομένων σε νοσοκομεία και ΜΕΘ, των θεραπευμένων εξελθόντων ασθενών, η γεωγραφική διασπορά των κρουσμάτων, οι επιπτώσεις της πανδημίας στο σύστημα υγείας (πληρότητα ΜΕΘ, κλινών Covid, κρούσματα σε υγειονομικούς, συρροές σε νοσοκομεία, δομές κλπ) και αναλυτικά στοιχεία ιχνηλάτησης των περιστατικών.
Η χώρα δεν τηρεί τις μίνιμουμ προδιαγραφές, συνεχίζει, αφού καταγράφει τέσσερα στοιχεία και αυτά χωρίς αναλυτικό βάθος καθώς δεν κατηγοριοποιούνται τα κρούσματα και οι θάνατοι ανά επάγγελμα, εργασιακό χώρο, εθνικότητα, οικονομική – κοινωνική θέση. Δεν καταγράφει ή δεν επικοινωνεί τα εξής τέσσερα στοιχεία: τον αριθμό νοσηλευομένων σε απλές μονάδες covid, των θεραπευμένων – εξελθόντων ασθενών, τις επιπτώσεις της πανδημίας στο σύστημα υγείας και την ιχνηλάτηση των περιστατικών (κοινωνικές δραστηριότητες μέσω των οποίων διασπείρεται ο ιός κλπ)
Διευκρινίζει ότι το πρόβλημα δεν είναι μόνο στην Ελλάδα. Σε πλήθος χωρών τα προβλήματα σχετίζονται με την επάρκεια και την ποιότητα των στοιχείων, επισημαίνοντας επίσης την απόπειρα χειραγώγησης των δεδομένων από την πολιτική ηγεσία, με χαρακτηριστικά παραδείγματα των ΗΠΑ και της Αγγλίας.
«Όταν δεν έχεις πραγματικά στοιχεία δεν μπορείς να φρενάρεις την επιδημία στην κοινότητα και όταν χάσεις τον έλεγχο αναγκάζεσαι να επιβάλεις οριζόντια περιοριστικά μέτρα. Το να γίνεται λόγος σήμερα για νέο lockdown στο τρίτο κύμα της πανδημίας σχετίζεται με το γεγονός ότι η χώρα δεν διαθέτει σύστημα επιδημιολογικής επιτήρησης» υπογραμμίζει ο κ. Κονδύλης.
ο κ. Ηλίας Κονδύλης αναπληρωτής Καθηγητής Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας- Πολιτικής Υγείας στο Τμήμα Ιατρικής του ΑΠΘ
