Το σχέδιο της κυβέρνησης τόσο για την αποκατάσταση των ζημιών που προκλήθηκαν σε Θεσσαλία και Έβρο από την κακοκαιρία Daniel και τη μεγάλη φωτιά του καλοκαιριού όσο και το ευρύτερο σχέδιο απέναντι στην κλιματική κρίση ξεδίπλωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στη συζήτηση στη Βουλή σε επίπεδο πολιτικών αρχηγών.
Στο θέμα των φυσικών καταστροφών είπε ότι το θέμα προϋποθέτει συναινέσεις και κοινές δράσεις.
«Η πρόσφατη εμπειρία απέδειξε ότι οι επιθέσεις της φύσης θα εναλλάσσονται. Το κυριότερο, δεν θα αποτελούν έκτακτα φαινόμενα με ένταση παρωδική, αλλά έναν συχνότερο κίνδυνο με μία ένταση η οποία δεν μπορεί πάντα να προβλεφθεί με ακρίβεια», ανέφερε σημειώνοντας πως το πρόβλημα δεν αφορά μόνο την Ελλάδα.
Ο κ. Μητσοτάκης αναφέρθηκε σε όσα έγιναν στον Εβρο και στη Θεσσαλία και υπενθύμισε τα ποσοστά βροχόπτωσης του «Daniel» σε σχέση με αυτά στον «Ιανό».
Ξεκινώντας την ομιλία του ο πρωθυπουργός είπε «ας συμφωνήσουμε ότι η κλιματική κρίση είναι πραγματικότητα που δεν προσφέρεται για πολιτικές αντιπαραθέσεις. Αλλά για συναινέσεις και κοινές δράσεις βασισμένες στην επιστημονική γνώση. Οι επιθέσεις της φύσης θα εναλλάσσονται πότε με μέγα πυρκαγιές πότε με πλημμυρικά φαινόμενα και δεν θα είναι έκτακτα φαινόμενα με παροδική εμφάνιση αλλά έντονα φαινόμενα με ορμή που δεν θα μπορεί να προβλεφθεί με ακρίβεια. Το πρόβλημα δεν αφορά μόνο την πατρίδα μας. Στον Καναδά κάηκαν εκτάσεις ίσες με την Κροατία».
«Πληρώσαμε και εμείς βαρύ τίμημα. Στον Έβρο η φωτιά θέριεψε αμέσως λόγω του καταστροφικού τριγώνου καύσωνας, παρατεταμένη ξηρασία και θυελλώδεις άνεμοι την ώρα που οι δυνάμεις μας πάλευαν στην Πάρνηθα. Την ίδια ώρα εμφανίστηκε ο Ντάνιελ και ο Ελίας ρίχνοντας εκατοντάδες τόνους νερού. Να θυμίσω λίγο τον στατιστικό πίνακα που συγκρίνει ποσοστά βροχόπτωσης Ντάνιελ και Ιανού. Στον Ιανό μιλούσαμε για πρωτοφανή θεομηνία, ήρθε μετά ο Ντάνιελ με 20πλάσια ποσότητα νερού σε σχέση με τον Ιανό. Όλα αυτά δεν είναι τυχαία. Ξέρουμε ότι παγκόσμια ως αποτέλεσμα υπερθέρμανσης πλανήτη. Μεταξύ 2010 και 2020 τα πλημμυρικά φαινόμενα αυξήθηκαν κατά 50%. Δυστυχώς η Μεσόγειος δοκιμάζεται» συνέχισε ο κ. Μητσοτάκης.
Αφού επισήμανε ότι «τα αλυσιδωτά φαινόμενα επηρεάζουν την αγροτική παραγωγή και την ασφάλεια δομών και πολιτών» στη συνέχεια ο κ. Μητσοτάκης παράθεσε τις «αντικειμενικές αλήθειες ότι η άμυνα απέναντι στην κλιματική κρίση είναι παγκόσμια ανάγκη και ότι χρέος της πολιτείας είναι να επεξεργαστεί αποτελεσματικά μέτρα»
«Απέναντι στα παραπάνω είμαι ο τελευταίος που θα δηλώσει ικανοποιημένος ως προς την αντίδραση της κρατικής μηχανής. Θα υπερασπιστώ όμως την δράση προστασίας της ανθρώπινης ζωής. Χάρη στις προειδοποιήσεις του 112 σώθηκαν εκατοντάδες ζωές. Στη Χαβάη δεν υπήρχε 112 και μόλις πριν από λίγες εβδομάδες το εφάρμοσε η Καλιφόρνια. Είναι αδόκιμες οι στατιστικές όταν μιλάμε για ανθρώπινες ζωές αλλά πριν από 3 χρόνια σε μικρότερη πλημμύρα στην Γερμανία χάθηκαν 200 άνθρωποι γιατί κανείς δεν μπόρεσε να τους ενημερώσει» τόνισε.
Τα μέτρα για τη Θεσσαλία
Ειδικά για την περίπτωση της Θεσσαλίας μετά την κακοκαιρία Daniel ο πρωθυπουργός είπε ότι «πάρθηκαν μέτρα για την αποφυγή της μεγάλης υγειονομικής κρίσης στην Θεσσαλία και άμεσης στέγασης των πληγέντων. Θυμάμαι τα κανάλια και ορθώς έπρατταν να τονίζουν τον κίνδυνο υγειονομικής βόμβας. Δεν είχαμε σωρευμένη εμπειρία ωστόσο έγινε καύση χιλιάδων νεκρών ζώων, μια καθόλου εύκολη επιχείρηση. Δόθηκαν οδηγίες για καθορισμό σπιτιών, για διανομή ειδών πρώτης ανάγκης, εμβόλια, συμβουλευτικές γραμμές».
Όσον αφορά την κρατική αρωγή ο Κυριάκος Μητσοτάκης είπε ότι «ο μηχανισμός είναι μια κατάκτηση και μια σημαντική πρόοδος σε σχέση με το παρελθόν. Βρίσκεται δίπλα στους πληγέντες με εκταμιεύσεις που έχουν προχωρήσει εξαιρετικά γρήγορα. Έχουμε ήδη εκταμιεύσει 120 εκατ ευρώ που βρίσκονται στους λογαριασμούς 33.000 νοικοκυριών και έγινε σε χρόνο ρεκόρ για τα δεδομένα. Οι καταβολές συνεχίζονται δύο φορές την εβδομάδα, όμως πρέπει να διεξάγουμε συνεχώς διασταυρώσεις και ενημερώσεις. Δυστυχώς έχουν εντοπιστεί – καλοπροαίρετα πιστεύω – λάθη και πρέπει να διορθωθούν. Ξεκινά τις επόμενες ημέρες το επίδομα ενοικίου και συγκατοίκησης διάρκειας δύο ετών ανάλογα με τις ζημιές της κάθε κατοικίας. Είναι σημαντικό να έχουν πρόσθετη βοήθεια όσοι τους φιλοξενούν».
«Έχουν διατεθεί 50 πρώτοι οικίσκοι από τους 700 που έχουν παραγγελθεί. Ξέρω ότι πολλοί πλημμυροπαθείς φιλοξενούνται σε συγγενείς και πρέπει να προχωρήσουμε γρήγορα την αποκατάσταση των σπιτιών τους, έχουμε διαθέσει 80 εκατ. ευρώ για εκταμίευση με γρήγορες διαδικασίες. Αν το σπίτι έχει καταστραφεί ολοσχερώς το κράτος θα αναλαμβάνει το χτίσιμο με 5 σχέδια. Το ΥΠΕΣ έχει διαθέσει 119 εκατ ευρώ ως έκτακτη χρηματοδότηση σε Περιφέρεια και Δήμους για άμεση αποκατάσταση υποδομών (οδικά δίκτυα, αναχώματα)» συμπλήρωσε ο πρωθυπουργός.
Ξεχωριστή ήταν η αναφορά του πρωθυπουργού στις δράσεις του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης: «αποζημιώσεις 260 εκατ ευρώ ήδη έχουν εγκριθεί και τα 107 εκατ ευρώ έχουν ήδη εκταμιευτεί. Θεωρώ ότι στον κάμπο Θεσσαλίας μπορεί να γίνει χειμερινή σπορά και έχουμε ορισμένα σχέδια για την λίμνη Κάρλα. Οι κτηνοτρόφοι θα μπορούν όχι μονο να ανακτήσουν το ζωικό τους κεφάλαιο αλλά να αποκαταστήσουν τις σταυλικές τους υποδομές με πιο σύγχρονες. Για τις επιχειρήσεις πριν τις γιορτές θα εκταμιευτεί το 30% των αποζημιώσεων από το 70% συνολικά που θα καλυφθεί. Και στον Εβρο θέλουμε να δώσουμε δυνατότητα να ξαναχτίσουν κοπάδια τους»
Όσον αφορά τις υποδομές ο πρωθυπουργός ξεκίνησε από τα σχολεία σημειώνοντας ότι «σε συνεννόηση με Ένωση Εφοπλιστών θα ανασκευαστούν 25 σχολεία από την ΚΤΥΠ σύγχρονα και λειτουργικά. Εχουν ήδη ξεκινήσει αντιπλημμυρικά και αντιδιαβρωτικά έργα. Στην περιοχή της Δαδιάς οι υλοτόμοι και δασικοί συνεταιρισμοί έχουν ολοκληρώσει τις πρώτες εργασίες ενώ τα πρώτα συνεργεία έχουν μπει και στην Πάρνηθα. Το ίδιο πρέπει να κάνουμε και στο σιδηροδρομικό δίκτυο που υπέστη μεγάλη καταστροφή. Στα μέσα Δεκεμβρίου θα αποκατασταθεί η μονή εμπορική γραμμή Λιανοκλάδι-Λάρισα και πριν τα Χριστούγεννα η επιβατική γραμμή και αντίστοιχη παρέμβαση ετοιμάζεται από την Λάρισα στο Βόλο. Μεγάλος στόχος παραμένει η γραμμή Αθήνα Θεσσαλονίκη να γίνει σύγχρονο και ασφαλές με την τηλεδιοίκηση να πρέπει να ξανακατασκευαστεί στο τμήμα που καταστράφηκε».
Για τα κονδύλια είπε ότι «καταφέραμε να εξασφαλίσουμε κονδύλια: 200 εκατ. ευρώ που ήταν υπόλοιπα από το προηγούμενο ΕΣΠΑ να πάνε στην αρωγή των πληγέντων. 60 εκατ. ευρώ για ανασφάλιστους αγρότες και 1,2 δις ευρώ για έργα αποκατάστασης. Η κυβέρνηση καταθέτει πρόσθετο αίτημα για χρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλληλεγγύης που αυτή τη στιγμή δεν έχει πόρους αλλά στο πλαίσιο διαπραγμάτευσης δημοσιονομικού πλαισίου ζητάμε να προβλεφθούν πόροι. Καταφέραμε να εξασφαλίσουμε 686 εκατ ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης για ανακατεύθυνση και στήριξη υποδομών. Για τον σιδηρόδρομο περίπου 200 εκατ. ευρώ και υπόλοιπα σε οδικό δίκτυο κυρίως στους ορεινούς όγκους. Τα σημαντικά έργα υποδομής που κατασκευάστηκαν μετά τον Ιανό άντεξαν όλα. Αυτό σημαίνει ότι οι προδιαγραφές που βάζουμε θα μπορούν να αντέξουν και αυτές είναι οι κατευθύνσεις που δίνουμε. Έργα με προδιαγραφές αντοχής εντός του κόστους που μπορούμε να αντέξουμε και εμείς.
«Όλη αυτή η αποκατάσταση ζημιών θα ξεπεράσει σε κόστος τα 3,3 δισ. ευρώ. Οι περισσότεροι πόροι από την ΕΕ και τα υπόλοιπα από κρατικό προϋπολογισμό που ενισχύεται από την ανάπτυξη» σημείωσε ο πρωθυπουργός.
«Ο δρόμος θα είναι μακρύς και δύσκολος για τους ανθρώπους που έχουν πληγεί. Υπάρχει οργή και θλίψη και νιώθω και εκείνους που ένιωσαν την μανία της φύσης στον Εβρο και στην Θεσσαλία. Θα είμαστε δίπλα τους. Ξέρω ότι οι δηλώσεις αυτές αντιμετωπίζονται με καχυποψία αλλά το κάναμε με τον Ιανό και θα το ξανακάνουμε με τον Ντάνιελ. Εχουμε την δύναμη να κάνουμε μια καταστροφή αφετηρία ανάπτυξης. Χρησιμοποιώντας αυτή τη τραγωδία για μεγάλες μεταρρυθμίσεις που δεν είχαμε τολμήσει να υλοποιήσουμε. Η κυβέρνηση αντιπαρατάσσει 3 προτεραιότητες:
– Πιο άμεση κινητοποίηση για διάσωση ζωών.
– Εξασφάλιση περισσότερων πόρων για αποκατάσταση ζημιών
– Συνολικό σχέδιο άμυνας στην κλιματική επίθεση
Όπως τόνισε «είναι απαραίτητο να συνεργαστούμε πιο έντονα με την επιστημονική κοινότητα. Το κάνουμε ήδη στον Έβρο σε συνεργασία με το Δημοκρίτειο. Για την Θεσσαλία έχουμε ζητήσει συνδρομή Ολλανδικής εταιρείας που έχει εξειδίκευση. Στα πρώτα συμπεράσματα αναφέρονται: ανάγκη ριζικής αναμόρφωσης υποδομών και λειτουργίας τους με καθετοποιημένη λειτουργία, σύγχρονα εργαλεία έγκαιρης προειδοποίησης κα. Μας το λένε ξεκάθαρα: το κλειδί αποτροπής είναι η διαχείριση και συνεργασία πέραν των στενών ορίων ενός δήμου ή μιας περιφέρειας. Συνεργασία επι των πραγματικών υδρολογικών δεδομένων και όχι φαντασιακών. Στο επόμενο υπουργικό συμβούλιο θα παρουσιαστεί ο φορέας διαχείρισης υδάτων Θεσσαλίας και θα ακολουθήσουν αντίστοιχα βήματα για τις άλλες περιοχές».
Σύμφωνα με τον κ. Μητσοτάκη «τον Φεβρουάριο θα έχουμε ολοκληρωμένη πρόταση των Ολλανδών που θα είναι ολοκληρωμένο μάστερ πλαν με βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες δράσεις για αποκατάσταση ζημιών και υλοποίηση υποδομών με ορίζοντα 4ετίας που είναι απαραίτητο να γίνει. Ταυτόχρονα στο πλαίσιο του κρατικού προυπολογισμού διπλασιάζουμε τα κονδύλια κρατικής αρωγής από τα 300 στα 600 εκατ ευρώ. Πρέπει να το προικίσουμε. Θα το χρηματοδοτήσουμε με πράσινο τέλος στα ακριβότερα τουριστικά καταλύματα από Μάρτιο μέχρι Οκτώβριο γιατί η προστασία περιβάλλοντος είναι στοιχείο του τουριστικού προϊόντος».
Η ανάγκη ασφάλισης επιχειρήσεων
Αφού υπενθύμισε ότι «μέχρι τώρα αποζημιώναμε στο μέγιστο ποσοστό όλες τις ζημιές από σεισμούς, καταστροφές πλημμύρες» ο πρωθυπουργός ξεκαθάρισε ότι «οι πόροι του κράτους δεν είναι ανεξάντλητοί ούτε πολλαπλασιάζονται. Ολοι πρέπει να συμμετέχουμε στην κοινή άμυνα. Από το 2024 επιχειρήσεις με κύκλο εργασιών άνω των 2 εκατ ευρώ υποχρεωτικά θα πρέπει να ασφαλίζονται για εξοπλισμό εγκαταστάσεις, προϊόντα, αποθεματικά. Παροτρύνουμε τους πολιτες να κάνουν το ίδιο δίνοντας κίνητρο έκπτωση του ΕΝΦΙΑ κατά 10% για τα ασφαλισμένα σπίτια. Δεν μπορούμε να κλείνουμε τα μάτια στο γεγονός ότι ζούμε σε μια χώρα που είναι σεισμογενής και ευάλωτη σε φωτιές και πλημμύρες. Το ίδιο ισχύει και για τους αγρότες. Δεν μασάω τα λόγια μου. Έχουν αποζημιώσεις που ξεπερνούν τον προϋπολογισμό του ΕΛΓΑ. Ο κρατικός προϋπολογισμός από την φορολογία υποστήριξε αγρότες με πρόσθετα 500 εκατ. ευρώ. Θα χρειαστούμε νέο κανονισμό ασφάλισης ΕΛΓΑ που θα ανταποκρίνεται στις νέες συνθήκες. Θα μιλήσουμε ανοικτά και για νέες καλλιέργειες, πως παράγονται κ.α. Να δούμε τις αλλαγές που απαιτούνται, αν κάποιες καλλιέργειες πρέπει να μετακομίσουν βορειότερα ή θα φύγουμε από υδροβόρες καλλιέργειες που υπάρχουν μόνο επειδή υπάρχει ευρωπαϊκή επιδότηση. Να πάρουμε αποφάσεις και για μετεγκαταστάσεις. Στην Μεταμόρφωση οι κάτοικοι το ζητούν. Το κράτος δεν μπορεί να τους αναγκάσει. Αλλά στην Μεταμόρφωση οι κάτοικοι το θέλουν και πρέπει να δούμε πως το κράτος θα τους εξασφαλίσει πιο ασφαλή σημείο σπίτια εγκαταστάσεις».
Ο πρωθυπουργός έκανε ειδικά αναφορά και στην επένδυση που γίνεται σε σύγχρονα μέτρα Πολιτικής Προστασίας και πρόληψης αλλά και στα μέσα του Πυροσβεστικού Σώματος ενώ για την τοπική αυτοδιοίκηση ζήτησε «δήμοι και περιφέρειες να συνεννοούνται με την Πολιτική Προστασία με άλλα πρωτόκολλα όπως και η εμπλοκή των Ενόπλων Δυνάμεων να γίνεται πιο άμεσα με άλλα πρωτόκολλα».
