Ο Θεσσαλικός κάμπος εκπέμπει «SOS» από την ανεξέλεγκτη διάδοση των γιγαντιαίων φωτοβολταϊκών πάρκων
Έχει δεσμευτεί σχεδόν το 10% της παραγωγικής γης στην περιφέρειά μας
Του Γιάννη Κολλάτου
Η Θεσσαλική πεδιάδα εκπέμπει «SOS» από την ανεξέλεγκτη διάδοση των μεγάλων φωτοβολταϊκών πάρκων με αποτέλεσμα να συγκληθεί πρόσφατα σύσκεψη στην περιφέρεια καθώς με βάση τα στοιχεία που προσκόμισε ο βουλευτής Λάρισας και τομεάρχης Αγροτικής Ανάπτυξης του ΣΥΡΙΖΑ Βασίλης Κόκκαλης, από τα 4 εκατομμύρια στρέμματα που καλλιεργούνται στην περιφέρειά μας περίπου 360.000 έχουν δεσμευτεί την ανάπτυξη φωτοβολταϊκών πάρκων.
Με βάση την κείμενη νομοθεσία επιτρέπεται η κατάληψη μόλις του 1% της γης υψηλής παραγωγικότητας για την ανάπτυξη ΑΠΕ (κυρίως φωτοβολταϊκών), ωστόσο αυτό έχει καταστρατηγηθεί καθώς όπως υποστήριξε μετά τη σύσκεψη ο περιφερειάρχης Δημ. Κουρέτας απαιτείται συστράτευση όλων των Θεσσαλών, αφού ήδη έχει δεσμευτεί το 10% σχεδόν της παραγωγικής γης στη Θεσσαλία από μεγάλους ως επί το πλείστον ενεργειακούς ομίλους, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει χωρητικότητα στο δίκτυο για την ανάπτυξη μικρών μονάδων από τους ίδιους τους αγρότες, τους κτηνοτρόφους αλλά και τις βιομηχανίες, βιοτεχνίες ώστε μέσω του ενεργειακού συμψηφισμού (net metering) να μειώσουν το κόστος ενέργειας και να καταστούν ανταγωνιστικοί και βιώσιμοι.
Τελευταία η περίπτωση της Σκοπιάς Φαρσάλων όπου πριν ακόμη δρομολογηθεί το φράγμα στον Ενιπέα που θα έχει και υδροηλεκτρικό χαρακτήρα παραγωγής ενέργειας, όπως κατήγγειλε ο αγρότης θεριζοαλωνιστής από το Δενδροχώρι (πρώην δήμου Ναρθακίου) και πρώην αντιδήμαρχος στο δήμο Ασπροποτάμου Δημ. Βουρλίτσης στο “Μαγκαζίνο της Θεσσαλίας” αναπτύσσονται φαραωνικά έργα ΑΠΕ στην περιοχή απειλώντας την αγροκτηνοτροφική της παραγωγή
Δήλωση διαμαρτυρίας από πολίτες στη Σκοπια Φαρσάλων για τα Φωτοβολταϊκά
Σε δήλωση διαμαρτυρίας την οποία απευθύνουν σε όλες τις αρχές – δικαστικές, τοπικές, κρατικές και βουλευτές- πολίτες στη Σκοπιά Φαρσάλων αναφέρουν τα εξής σχετικά με την εγκατάσταση φωτοβολταικών στην περιοχή τους:
Μια οικολογική καταστροφή άρχισε και εξελίσσεται με απίστευτη ταχύτητα στο τόπο μας. Ένα «φαραωνικό» έργο φωτοβολταϊκών, άρχισε να υλοποιείται στην κοινότητα Σκοπιάς Φαρσάλων, ένα χωριό στο νοτιότερο σημείο του νομού Λάρισας.
Νέοι, αγρότες και κτηνοτρόφοι, που έχουμε τα επαγγελματικά μας συμφέροντα στο τόπο αυτό, άνθρωποι γεννημένοι και μεγαλωμένοι εδώ, τρέμουμε αντικρίζοντας το «δείγμα γραφής», και το θέαμα που εμφανίζεται μπροστά μας, από τις μπουλντόζες που ήδη ανέλαβαν δράση, μην αφήνοντας γύρω μας «λίθο επί λίθου» και κλαρί δέντρου.
Όλο αυτό το σύγχρονο οικολογικό έγκλημα που συντελείται σε απόσταση αναπνοής από τον οικισμό του χωριού, κυρίως στα χωράφια του αναδασμού Σκοπιάς, σε μια περιοχή που υπάρχουν και λειτουργούν δεκάδες γεωτρήσεις, δίπλα στον ποταμό Ενιπέα και τους παραποτάμους του, δηλαδή σε γη αυταπόδεικτα υψηλής παραγωγικότητας, σύμφωνα με το νόμο.
Αυτή τη γη που οι μανάδες, οι πατεράδες και οι παππούδες μας πότισαν με τον ιδρώτα τους, για να μεγαλώσουν και να σπουδάσουν τις γενιές μας και που σήμερα χωρίς λογισμό και σύνεση την αφαιρούμε από τα παιδιά και τα εγγόνια μας.
Μπροστά στα μάτια όλων των σημερινών υπεύθυνων, αυτών που ο νόμος και το καθήκον τους, επιβάλλει την άμεση νόμιμη και αποφασιστική αντίδρασή τους, για τη διαφύλαξη των συμφερόντων της κοινωνίας, συντελείται αυτό το σύγχρονο οικολογικό έγκλημα.
Χρέος τους να απορρίψουν τη βολική εκδοχή του “νίπτω τας χείρας μου”, επιλέγοντας την επίρριψη της ευθύνης στους χθεσινούς υπεύθυνους, για την έκδοση των όπως διαφαίνεται, μη νόμιμων εγγράφων για τη συγκεκριμένη γη της Σκοπιάς Φαρσάλων (ως λύση μη αποδεκτή κυρίως ηθικά και δευτερευόντως νομικά).
Δηλώνουμε ότι θα αγωνιστούμε -μέχρι τέλους, όλοι μαζί- για να μη γίνει το περιβάλλον του τόπου μας, αλλά και τα εύλογα προσωπικά και ατομικά συμφέροντά μας, θυσία στην «ανάπτυξη», να μη πληρώσει εν τέλει, το τίμημα της λεγόμενης πράσινης ανάπτυξης, ένα χωριό, -η Σκοπιά Φαρσάλων- και τα εναπομείναντα παιδιά της, που αντιστάθηκαν στην εκποίηση “μπιρ-παρά” της περιουσίας και του τόπου τους.
Πληττόμενοι Πολίτες της Σκοπιάς Φαρσάλων
Τεράστια φωτοβολταϊκά πάρκα 3 και 4 χιλιάδων στρεμμάτων λοιπόν αναπτύσσονται το τελευταίο διάστημα στο θεσσαλικό κάμπο και κυρίως στους δήμους Φαρσάλων και Κιλελέρ, αλλά και Φαρκαδόνας και Σοφάδων
Ενδεικτικά μεγάλα πάρκα αρκετών μεγαβάτ (με δέσμευση χιλιάδων στρεμμάτων) έχουν αναπτυχθεί στον Άγιο Κωνσταντίνο Φαρσάλων, στην περιοχή Ναρθακίου –Σκοπιάς στα Φάρσαλα, ανάμεσα σε Μοσχοχώρι και Καλό Νερό, στον Κραννώνα στο δήμο Κιλελέρ, ενώ υπάρχει έντονο ενδιαφέρον από Ισραηλινή πολυεθνική και στην περιοχή Σοφάδων- Καρποχωρίου στη μέση του κάμπου της Καρδίτσας, όπου δεσμεύονται πάνω από 3.000 στρέμματα για την ανάπτυξη γιγαντιαίου Φ/Β πάρκου αρκετών Γιγαβάτ,
Πέρα από το γεγονός ότι έχει δεσμευτεί πλέον ένα ποσοστό κοντά στο 10% της παραγωγικής γης στη Θεσσαλία για την ανάπτυξη φωτοβολταϊκών, γεγονός που γεννά απορίες για το μέλλον της αγροτικής παραγωγής στον τόπο μας, υπάρχει κι ένα ακόμη ζήτημα.
Όπως ανέφερε στην εκπομπή “ΘΕΣΣΑΛΩΝ ΓΗ” ο καθηγητής της Γεωπονικής του Παν. Θεσσαλίας Νίκος Δαναλάτος δεν έχει γίνει ακόμη ακριβής καταγραφή το πόσο επηρεάζουν το μικροκλίμα αυτά τα γιγαντιαία φωτοβολταϊκά πάρκα και κατά συνέπεια τις γειτνιάζουσες καλλιέργειες (αναπτύσσονται και ποντίκια μέσα στα πάρκα αυτά που παραμένουν ακαλλιέργητα που καταστρέφουν γειτονικές φυτείες) και αν το φαινόμενο αυτό λειτουργεί με ανάδραση και είναι αυτοτροφοδοτούμενο δηλαδή επιτείνει την ερημοποίηση του θεσσαλικού κάμπου, όταν το ζητούμενο πλέον για τον πλανήτη είναι η διατροφική αυτάρκεια.
«Αυτό το πράγμα αγγίζει πλέον τη γελοιότητα» ανέφερε ο κ. Δαναλάτος, το να δεσμεύεται δηλαδή παραγωγική γη που έπρεπε να παράγει τρόφιμα , για την παραγωγή ενέργειας που πλέον περισσεύει και δεν πληρώνεται από το ηλεκτρικό δίκτυο και άρα καταστρέφονται πλέον και οι αγρότες και οι «επενδυτές»
Με την άποψη ότι είναι λάθος να δεσμεύεται γη υψηλής παραγωγικότητας ειδικά στη Θεσσαλία που είναι από τους πιο εύφορους κάμπους της χώρας για την ανάπτυξη ΑΠΕ, συμφωνεί και ο συντοπίτης υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Κώστας Τσιάρας, ο οποίος μιλώντας στη «Θεσσαλία τηλεόραση» συμφώνησε πως πρέπει να υπάρξει έλεγχος αν γίνεται καταστρατήγηση των σχετικών νομοθετικών διατάξεων, επισημαίνοντας ωστόσο πως άλλο είναι η δέσμευση από τη ΡΑΕ, γης και άλλο η τελική έγκριση και αδειοδότηση
Διαμαρτυρία και οινοπαραγωγών
∆ραµατικές είναι οι επιπτώσεις που φέρνει η αλόγιστη εγκατάσταση φωτοβολταικών και για τον αµπελοοινικό τοµέα, όπως τονίζεται σε επιστολή των οινοποιών της Βορείου Ελλάδος προς τις αρµόδιες αρχές, µε την οποία ηχούν καµπανάκι ότι αν δεν δεν ανακοπεί η σηµερινή εξέλιξη και µε δεδοµένο ότι δεν έχει νοµοθετηθεί το χωροταξικό πλαίσιο για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σταθµών ο αφανισµός συνολικά του πρωτογενούς, είναι προ των πυλών.
«Η πλέον αρνητική συνέπεια συνίσταται στο ότι αφανίζονται οι ζωτικές για τον πρωτογενή τοµέα εκτάσεις καλλιεργήσιµης γης. Αντί ο πρωτογενής τοµέας να ενισχύεται, µε την αδειοδότηση τεράστιων φωτοβολταϊκών σταθµών ουσιαστικά µπαίνει ταφόπλακα στις αµπελοοινικές επιχειρήσεις, οι οποίες χρειάζονται τη γη για να επιβιώσουν. Χωρίς γη, δεν υπάρχει πρωτογενής τοµέας», τονίζεται στην ιδιαίτερα τεκµηριωµένη επιστολή προς τα συναρµόδια υπουργεία και προς την Τοπική αυτοδιοίκηση των οινοποιών της Βορείου Ελλάδος.
Στην επιστολή που υπογράφει εκ µέρους των Μελών της ένωσης «Οινοποιοί Βορείου Ελλάδος» η πρόεδρος Ελένη Σίντου, τονίζονται επίσης οι δραµατικές επιπτώσεις που έχει όλο αυτό και στον οινοτουρισµό λόγω της οπτικής όχλησης από τα εκατοντάδες χιλιάδες πάνελς, η οποία αποτρέπει προφανώς την προσέλκυση τουριστών.
Το θέµα της ανεξέλεγκτης επέκτασης των φωτοβολταϊκών σταθµών σε όλη τη χώρα, απασχολεί όλο και πιο συχνά τον τελευταίο καιρό τις δηµόσιες συζητήσεις, µε το όλο ζήτηµα να µεταφέρεται και στο βήµα της Βουλής, όπου οι σχετικές επισηµάνσεις αρχίζουν να γίνονται πλέον «ενοχλητικές» για τους κυβερνώντες. Μια τέτοια παρέµβαση υπήρξε τις τελευταίες µέρες και από τον βουλευτή Ν∆ Λάρισας Μάξιµο Χαρακόπουλο, ο οποίος µετέφερε την αγωνία των Θεσσαλών αγροτών αλλά και ολόκληρης της τοπικής κοινωνίας, για τις επιπτώσεις που έχει η ραγδαία εξάπλωση Φ/Β σταθµών χιλιάδων στρεµµάτων στην καρδιά του Θεσσαλικού κάµπου.
Πρόκειται για φαραωνικές εγκαταστάσεις οι οποίες «ξεδιπλώνονται» σε παραγωγικές εκτάσεις αλλοιώνοντας όχι µόνο τη φυσιογνωµία του τοπίου, αλλά και το µικροκλίµα αυτών των περιοχών. Για το κακό που γίνεται µε τα Φ/Β στη Θεσσαλία φωνάζει τον τελευταίο καιρό και ο περιφερειάρχης ∆. Κουρέτας.
Το γεγονός αυτό έχει εγείρει επίσης ανησυχίες σχετικά με τις περιβαλλοντικές και κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις στην περιοχή. Ενώ η παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, όπως τα φωτοβολταϊκά, θεωρείται μια σημαντική κίνηση προς την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, η ταχεία και χωρίς σωστή ρύθμιση ανάπτυξη , χωρίς ορθό χωροταξικό σχεδιασμό, μπορεί να προκαλέσει αρνητικές συνέπειες.
Παρακάτω είναι ορισμένες από τις βασικές επιπτώσεις:
1. Κατάληψη γεωργικών εκτάσεων
Στη Θεσσαλία, μια από τις πιο εύφορες αγροτικές περιοχές της Ελλάδας, η ανεξέλεγκτη εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πάρκων καταλαμβάνει σημαντικές γεωργικές εκτάσεις. Αυτό μπορεί να επηρεάσει τη γεωργική παραγωγή, καθώς περιορίζονται οι εκτάσεις για καλλιέργεια, με αποτέλεσμα τη μείωση της τοπικής γεωργικής οικονομίας και την απώλεια εισοδήματος για τους αγρότες.
2. Υποβάθμιση τοπίου και βιοποικιλότητας
Τα μεγάλα φωτοβολταϊκά πάρκα καταλαμβάνουν μεγάλες εκτάσεις γης και μπορούν να επιφέρουν υποβάθμιση του φυσικού τοπίου. Η μετατροπή φυσικών ή γεωργικών εκτάσεων σε ενεργειακές υποδομές μπορεί να επηρεάσει την τοπική χλωρίδα και πανίδα, ιδιαίτερα σε περιοχές με υψηλή βιοποικιλότητα. Επιπλέον, η αλλοίωση του τοπίου μπορεί να έχει επιπτώσεις στον τουρισμό και στη γενικότερη αισθητική του περιβάλλοντος.
3. Κίνδυνος για τα υδάτινα αποθέματα
Η Θεσσαλία είναι μια περιοχή που αντιμετωπίζει συχνά προβλήματα λειψυδρίας. Η ανεξέλεγκτη ανάπτυξη φωτοβολταϊκών πάρκων μπορεί να εντείνει το πρόβλημα, καθώς η εγκατάσταση τέτοιων υποδομών απαιτεί συχνά εκχέρσωση και αφαίρεση της φυσικής βλάστησης, γεγονός που μπορεί να μειώσει την απορρόφηση του νερού από το έδαφος. Αυτό θα μπορούσε να επιδεινώσει τα ήδη υπάρχοντα προβλήματα νερού στην περιοχή.
4. Κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις
Πολλές τοπικές κοινωνίες αντιδρούν στην εγκατάσταση μεγάλων φωτοβολταϊκών πάρκων λόγω των πιθανών επιπτώσεων στη γη τους και στο τοπικό περιβάλλον. Η ελλιπής διαβούλευση με τις τοπικές κοινότητες, καθώς και η αίσθηση ότι η τοπική κοινωνία δεν ωφελείται άμεσα από τα πάρκα αυτά, έχει δημιουργήσει κοινωνικές εντάσεις. Η έλλειψη συνολικού σχεδιασμού και η άνιση κατανομή των ωφελημάτων αποτελούν επίσης πηγή δυσαρέσκειας.
5. Περιβαλλοντική νομοθεσία και ρυθμιστικά πλαίσια
Η ανάγκη για την ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας δεν πρέπει να γίνεται εις βάρος της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας. Η απουσία ενός αυστηρού και καλά σχεδιασμένου ρυθμιστικού πλαισίου για την εγκατάσταση των φωτοβολταϊκών πάρκων στη Θεσσαλία οδηγεί σε ανισόρροπη και ανεξέλεγκτη ανάπτυξη, που μπορεί να δημιουργήσει μακροπρόθεσμες περιβαλλοντικές επιπτώσεις μη αναστρέψιμες και να επιταχύνει την ερημοποίση του κάμπου που συντελείται ούτως ή άλλως τα τελευταία χρόνια.
Συμπεράσματα
Η ανάπτυξη φωτοβολταϊκών πάρκων είναι απαραίτητη για την ενεργειακή μετάβαση της χώρας, όμως η ανεξέλεγκτη διάδοσή τους στη Θεσσαλία απαιτεί αυστηρότερο σχεδιασμό και ρύθμιση για την προστασία της γεωργικής παραγωγής, του περιβάλλοντος και των τοπικών κοινωνιών. Χρειάζεται ισορροπία μεταξύ της ανάγκης για καθαρή ενέργεια και της προστασίας των φυσικών πόρων και του τοπίου.
