Ο παραδοσιακός αγρότης και ο κλήρος του, αποτελούν συστατικό ζωής για την Καρδιτσιώτικη ύπαιθρο, τον Θεσσαλικό κάμπο και την ελληνική επαρχία ευρύτερα. Στις τοπικές κοινωνίες και οικονομίες είναι πασιφανές, ενώ όταν αδειάζει η «τσέπη» του αγρότη, οι επιπτώσεις γίνονται αισθητές…
Προσφάτως ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης χαρακτήρισε τον παραδοσιακό αγρότη ως «φρουρό» του φυσικού περιβάλλοντος. «Φρουρός» που όμως σταδιακά οδηγείται εκτός «σκοπιάς», εκτός επαγγέλματος.
Οι εγχώριες πολιτικές αποφάσεις και κυρίως οι κατευθυντήριες γραμμές της ευρωπαϊκής αγροτικής πολιτικής, οδηγούν σταθερά εδώ και δεκαετίες αλλά με μεγαλύτερη ένταση τα τελευταία χρόνια, σε έναν πελώριο συγκεντρωτισμό στον αγροτικό τομέα. Συγκέντρωση σε όλα τα επίπεδα: γη, παραγωγή, διανομή κλπ.
Κατά καιρούς ο «Νέος Αγών» έχει παρουσιάσει τα στοιχεία της ευρωπαϊκής στατιστικής αρχής, που καταγράφουν τη μείωση των αγροτικών εκμεταλλεύσεων σε βάθος δεκαετίας. Όσοι έχουν μπορέσει να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα, με αύξηση των καλλιεργήσιμων εκτάσεων τους και εκσυγχρονισμό, έχουν πάρει «παράταση ζωής». Απεναντίας, όσοι δεν το κατάφεραν, οδηγήθηκαν και οδηγούνται σταδιακά εκτός παραγωγικής διαδικασίας.
Ωστόσο ακόμη και όσοι μπόρεσαν να επιβιώσουν βρίσκονται σήμερα με την πλάτη στον τοίχο. Παραδοσιακοί Καρδιτσιώτες παραγωγοί που κατάφεραν να αυξήσουν τον κλήρο τους στα 150-200 στρέμματα ή και παραπάνω, σήμερα βιώνουν αδιέξοδα και είναι αντιμέτωποι με μια κατάσταση οριακής επιβίωσης…
Η… περιουσία
Λίγα στρέμματα γης ήταν η περιουσία του προπάππου που την κέρδισε στην κυριολεξία με αίμα. Ολημερίς στα μικροχώραφα αυτά και με τα αγροτικά εργαλεία της εποχής, μπορούσε και συντηρούσε όλη την οικογένεια. Κατάφερε να πάρει λίγα στρέμματα ακόμη και συνεχίζοντας την πατροπαράδοτη εργασία να συντηρήσει τη φαμίλια του.
Η αγροτική αυτή γη έσπασε στα δύο προκειμένου να μοιραστεί στους απογόνους, τα δύο «παιδιά» της οικογένειας. Με το μεγάλο κύμα αστικοποίησης, ο ένας έφυγε για την πρωτεύουσα, ενώ ο δεύτερος έμεινε στο χωριό αναλαμβάνοντας εξ ολοκλήρου τις αγροτικές δουλειές. Με την αγροτική γη τη δική του και του αδερφού του, με μια έκταση πάνω- κάτω 50-60 στρεμμάτων, ο γιος αγρότης πλέον είχε στήσει τις βάσεις για το δικό του αγροτικό νοικοκυριό στο χωριό.
Τα πράγματα συνεχίζουν να αλλάζουν σε βάθος χρόνου. Με την ίδια γη και παρά ο γεγονός ότι έχει εκσυγχρονιστεί στο σκέλος του εξοπλισμού, τα πράγματα δυσκολεύουν και το νοικοκυριό δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις νέες απαιτήσεις.
Πλέον έρχεται η ώρα του εγγονού να αναλάβει τον κλήρο και να συνεχίσει το αγροτικό επάγγελμα που έκανε ο πατέρας, ο παππούς και οι πρόγονοί του.
Δεν… βγαίνει αλλά
δεν το βάζει κάτω
Σήμερα ο αγρότης αυτός «δεν βγαίνει». Μετά κόπων και βασάνων αγόρασε λίγα ακόμη στρέμματα γης, νοικιάζει κάποια ακόμη και παρόλα αυτά τα χρέη έχουν αρχίσει και «φορτώνουν». Την ιστορία αυτή που αναφέραμε πιο πάνω, μας την είχε περιγράψει στο «Νέο Αγώνα» Καρδιτιώτης αγρότης προ διετίας στο μπλόκο της Νίκαιας, δίνοντας ένα δείγμα της κατάστασης που έχει εξελιχθεί στα αγροτικά νοικοκυριά. Μιας κατάστασης που χρόνο με το χρόνο γίνεται ολοένα και πιο ασφυκτική.
Οι αγρότες του κάμπου, ακόμη και όσοι έχουν στην κατοχή μερικά στρέμματα αγροτικής γης δίχως να είναι αγρότες, έχουν βαθύτερους προσωπικούς και συναισθηματικούς δεσμούς μαζί της. Γι’ αυτό και αδυνατούν να αφήσει τη γη τους, παλεύοντας με «νύχια και με δόντια» ενάντια στο ξεκλήρισμα που συντελείται.
Το μέλλον προμηνύεται ακόμη δυσκολότερο. Τα μέτρα που έχουν επιβληθεί με ορίζοντα ετών και οι αλλαγές που φέρνει ΚΑΠ της νέας περιόδου, υψώνουν νέα ανυπέρβλητα εμπόδια για τους αγρότες. Θέλουμε τους παραδοσιακούς αγρότες, ή έναν κάμπο γεμάτο σύγχρονα τσιφλίκια και ρωμαϊκά «λατιφούντια»; Ερώτηση ρητορική, την οποία καλούνται να θέσουν στον εαυτό τους πρώτα απ’ όλα οι ίδιοι οι αγρότες…
ΚΩΣΤΑΣ ΠΑΛΑΙΟΣ
