Η ημερίδα του ΓΕΩΤΕΕ στη Λάρισα την περασμένη Παρασκευή το απόγευμα ανέδειξε μέσα
από τεκμηριωμένες επιστημονικές εισηγήσεις, ότι το φαινόμενο της ερημοποίησης του Θεσσαλικού κάμπου είναι μη αναστρέψιμο, αν δεν υπάρξει πολιτική βούληση για να ολοκληρωθούν τα ημιτελή έργα του Αχελώου και να προχωρήσουν και τα μεσαία φράγματα όπως αυτό του Μουζακίου.
Ειδικά το συγκεκριμένο έργο πέρα από αρδευτικό, υδροηλεκτρικό με την παραγωγή καθαρής
«πράσινης ενέργειας» έχει και το χαρακτήρα του κατεπείγοντος έργου Πολιτικής Προστασίας, όπως διαφάνηκε και με τη θεομηνία «Ιανός», όταν τα νερά του Πάμισου προκάλεσαν τεράστιες καταστροφές και είχαμε και ανθρώπινο θύμα.
Εκείνο που επιτείνει το πρόβλημα της ερημοποίησης στο θεσσαλικό κάμπο είναι το γεγονός
ότι κάθε καλοκαίρι τα τελευταία χρόνια σταματά η ροή του Πηνειού από τα Τρίκαλα, πολλές φορές ακόμη και στα τέλη Μαΐου, δημιουργώντας φαινόμενα κλιματικής ανάδρασης που μας εισάγουν σε ένα φαύλο κύκλο μη αναστρέψιμης ξηρασίας, υποβάθμισης-διάβρωσης των γαιών και εντέλει ερημοποίησης, ιδιαίτερα του ανατολικού τμήματος του κάμπου της Θεσσαλίας, όπου η υφαλμύρωση από τα νερά του Παγασητικού έφτασε μέχρι τη Χάλκη,
μόλις 10 χιλιόμετρα έξω από τη Λάρισα(!), όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο ομότιμος καθηγητής της Γεωπονικής και μέλος της ΕΔΥΘΕ Φάνης Γέμτος, εκ των διοργανωτών της πολύ ενδιαφέρουσας ημερίδας.
Δείτε κάποια ενδιαφέροντα αποσπάσματα από τις εισηγήσεις των καθηγητών της Ημερίδας στο ΓΕΩΤΕΕ με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για την καταπολέμηση της ΕΡΗΜΟΠΟΙΗΣΗΣ και της ΞΗΡΑΣΙΑΣ που καταδεικνύουν το μέγεθος του προβλήματος:
(καθηγητής Ν. Δαναλάτος) : [..…η επιταχυνόμενη διάβρωση …. εδαφών και η συνεχιζόμενη υποβάθμιση …. λόγω εδαφικής αναπνοής και μείωσης της διαθεσιμότητας νερού έχουν αρχίσει να κάνουν εμφανή την καταστροφική τους επίδραση που υποβοηθείται από τη συνεχιζόμενη ξηρασία και αύξηση της θερμοκρασίας….. Το πρόβλημα χρειάζεται άμεσες επεμβάσεις που αφορούν τόσο στην εξεύρεση αρδευτικού νερού …… αλλά και συγκεκριμένων καλλιεργητικών πρακτικών…]. (καθηγητής Γ. Μιγκίρος) : […Ο Πηνειός ποταμός …. αποστραγγίζει σχεδόν το σύνολο της Θεσσαλίας και συνιστά πηγή οικολογικής ισορροπίας αλλά και επιβίωσης.
Η ξήρανση του ποταμού την θερινή περίοδο, σχεδόν στο σύνολό του, δημιουργεί ακραίες
κλιματικές συνθήκες στον ευρύτερο χώρο του, οι οποίες επιταχύνουν σημαντικά την ερημοποίηση.
Η κατάσταση αυτή δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με άλλο τρόπο, παρά μόνο με την ολοκλήρωση και λειτουργία των έργων εκτροπής του Αχελώου, που θα προσφέρουν κατά ελάχιστο την οικολογική παροχή του ποταμού την περίοδο Μάιος – Οκτώβριος….] (Καθηγητής Νίκος Μαμάσης) : […Η κατασκευή υδροηλεκτρικών ταμιευτήρων πολλαπλού σκοπού μπορεί, εκτός από την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από εγχώρια καύσιμα, να μετριάσει και άλλα υδατικά προβλήματα σε πολλές περιοχές της χώρας. Ειδικότερα η περιοχή της Θεσσαλίας αντιμετωπίζει έλλειψη αρδευτικού νερού και προβλήματα πλημμυρών. Πρόσθετα έχει τη μεγαλύτερη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας στην
Ελλάδα για γεωργική χρήση. Σήμερα, η κατασκευή ταμιευτήρων πολλαπλού σκοπού στη Θεσσαλία μπορεί να μετριάσει τα προβλήματα λειψυδρίας και πλημμυρών καθώς και την ενεργειακή εξάρτηση της χώρας.]
Γιατί είναι οικονομικό και οικολογικό έγκλημα η μη κατασκευή των έργων του Αχελώου
Και ερχόμαστε τώρα στο διά ταύτα επιχειρώντας να απαντήσουμε με οικονομικο – τεχνικούς όρους γιατί είναι οικονομικό και οικολογικό έγκλημα η μη κατασκευή (ή αν προτιμάτε η εγκατάλειψη) των έργων του Αχελώου.
Όπως επισημαίνει ο καθηγητής της Γεωπονικής Νίκος Δαναλάτος την τελευταία 20ετία εγκαταλείφθηκαν στο θεσσαλικό κάμπο περί τα 1,1 εκατομμύρια στρέμματα αρδευόμενες εκτάσεις με εαρινές καλλιέργειες (κυρίως βαμβάκι και καλαμπόκι), λόγω της έλλειψης επιφανειακών νερών και μετατράπηκαν κυρίως σε χειμερινά σιτηρά (σκληρό σιτάρι και κριθάρι.)
Γύρω στα 100.000 στρέμματα από αυτά βέβαια έγιναν δενδρώδεις δυναμικές καλλιέργειες και λαχανικά, με αποτέλεσμα το συνολικό αποτέλεσμα να είναι επιπλέον 1 εκατομμύριο στρέμματα ξερικές καλλιέργειες στον κάμπο.
Πριν δούμε τα στοιχεία της οικονομικής ζημίας έχουμε αναφερθεί στη ζημιά που κάνει στο μικροκλίμα της θεσσαλικής πεδιάδας και πως επιτείνει το φαινόμενο της ερημοποίησής της η εξάπλωση των ξερικών καλλιεργειών, δημιουργώντας συνθήκες αποπνικτικές Ιούλιο και
Αύγουστο που αυξάνουν τη ζήτηση σε ψυκτικά φορτία για το δροσισμό των κτιρίων στις πόλεις.
Τα οικονομικά στοιχεία είναι ωστόσο ακόμη πιο αμείλικτα:
Φέτος που είναι η καλύτερη χρονιά από πλευράς τιμών για τα σιτηρά (πάνε για 50 λεπτά το κιλό) αν έχουμε 400 κιλά μέση στρεμματική απόδοση, τότε ο τζίρος ανά στρέμμα είναι περί τα 200 ευρώ. Αν αυτά ήταν βαμβάκι με 400 κιλά κι ένα ευρώ το κιλό περίπου όσο έκλεισαν πριν λίγες εβδομάδες τα συμβόλαια προαγοράς, πάμε για τζίρους κοντά στα 400 ευρώ το στρέμμα ενώ στο καλαμπόκι με 1,5 τόνο στρεμματική απόδοση και 35 με 40 λεπτά το κιλό πάμε χοντρικά για 550 ευρώ το στρέμματζίρο. Άρα στα 1 εκατομμύριο στρέμματα θα είχαμε
επιπλέον πρωτογενή πλούτο ετησίως περί τα 300 εκατομμύρια ευρώ για τη Θεσσαλία. Αν σε αυτά τα 300 εκατομμύρια ευρώ προσθέσουμε, αναφέρει ο κ. Δαναλάτος και την υπεραξία με τον πολλαπλασιαστή στη μεταποίηση και την απασχόληση (επί 10 περίπου) τότε έχουμε έλλειμμα μόνο από τη Θεσσαλία επειδή δεν έγιναν τα αρδευτικά έργα περί τα 3 δις ευρώ ετησίως!
Τώρα προσθέστε σ αυτά και τα επιπλέον 90 συν 90 εκατομμύρια ευρώ ετησίως εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας αν είχαν λειτουργήσει τα υδροηλεκτρικά σε Συκιά και Μεσοχώρα και βάλτε και άλλα περίπου 20 εκατομμύρια ευρώ από Πευκόφυτο και Μουζάκι και θα έχετε ένα έλλειμμα στο ΑΕΠ της χώρας ετήσιο κοντά στα 3,5 δις ευρώ. που ισοδυναμεί με το 2% του ΑΕΠ τηςχώρας.
Σε αυτά δεν έχουν υπολογιστεί οι ωφέλειες από την αντικατάσταση μεγάλου μέρους των 33.000 γεωτρήσεων στο θεσσαλικό κάμπο, εφόσον θα υπάρχουν συλλογικά δίκτυα άρδευσης από επιφανειακά νερά, ο εμπλουτισμός Πηνειού και Κάρλας τόσο οι οικονομικές όσο και οι περιβαλλοντικές που είναι και μη αναστρέψιμες όπως το έλλειμμα των 3 δις κ.μ. στον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα της Θεσσαλίας.
Να λοιπόν γιατί η εγκατάλειψη των μεγάλων έργων μεταφοράς νερού από τον Αχελώο
στη Θεσσαλία και των μεσαίων όπως το Μουζάκι, η Πύλη και το Πευκόφυτο είναι εθνικό έγκλημα.
Γιάννης Κολλάτος
