Χρόνια πριν, εδώ και τρεις δεκαετίες περίπου, άρχισε να διαφαίνεται η τάση ερήμωσης των ορεινών χωριών στο Ν. Καρδίτσας και τη Θεσσαλία. Το φαινόμενο αυτό επεκτάθηκε στη συνέχεια και στις πεδινές περιοχές, αρχικά στα μικρότερα χωριά.
Η τελευταία απογραφή του 2021, τα στοιχεία της οποίας για τον μόνιμο πληθυσμό είχαμε παρουσιάσει στο παρελθόν, καταδεικνύει την περαιτέρω ερήμωσης της υπαίθρου, αφού σειρά έχουν πάρει τα κεφαλοχώρια και οι κωμοπόλεις. Η Καρδίτσα εξελίσσεται σε Νομό της πόλης -πρωτεύουσας, αλλά και συνολικότερα η Θεσσαλία σε περιφέρεια των τεσσάρων αστικών κέντρων, με τους μικρότερος αστικούς πόλους γύρω τους να αποδυναμώνονται.
ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΠΑΛΑΙΟΥ
Φεύγουν από τα χωριά…
Οι μόνιμοι κάτοικοι στα χωριά του Νομού Καρδίτσας μειώνονται, καθώς ο λόγος γίνεται κυρίως για ηλικιωμένους που με την πάροδο των ετών φεύγουν από τη ζωή. Οι νέοι δύσκολα μένουν στον τόπο τους, όπου κυριαρχούν τα κλειστά σπίτια με τις χορταριασμένες αυλές, ενώ σε πολλές περιπτώσεις έχει κλείσει ακόμη και το ένα καφενείο που λειτουργούσε επί χρόνια. Προοπτική στον πρωτογενή τομέα δεν βλέπουν, με τις εγχώριες και ευρωπαϊκές πολιτικές να οδηγούν σταδιακά εκτός παραγωγής τους μικρομεσαίους αγρότες. Οι πλημμύρες του Σεπτεμβρίου ήρθαν να προκαλέσουν ένα νέο μεγάλο κύμα φυγής από την ύπαιθρο.
…δεν επιστρέφουν στην Καρδίτσα
Την ίδια ώρα όμως ένα μεγάλο ποσοστό νέων που φεύγει από την Καρδίτσα για σπουδές, δύσκολα επιστρέφει στον τόπο του για εργασία και επαγγελματική εξέλιξη. Αξίζει μάλιστα να επισημανθεί ότι ο Νομός Καρδίτσας βρίσκεται στις πρώτες θέσεις στον πίνακα των επιτυχιών στις Πανελλαδικές Εξετάσεις. Οι περισσότεροι των επιστημόνων δεν επιστρέφουν στο Νομό Καρδίτσας από όπου προέρχονται, αλλά παραμένουν μετά την ολοκλήρωση των σπουδών τους στα μεγάλα αστικά κέντρα που ειδικεύονται σε τομείς της οικονομίας και απαιτούν στελέχη με επιστημονική κατάρτιση. Κατά συνέπεια ο τόπος χάνει ένα δυναμικό τμήμα του πληθυσμού, εντείνοντας εκτός των άλλων το δημογραφικό πρόβλημα. Ακόμη και όσοι μείνουν στον τόπο τους ή επιστρέψουν σε αυτό, προχωρούν πλέον σε δεύτερες και τρίτες σκέψεις για να ανοίξουν το δικό τους σπιτικό. Η ακρίβεια και οι συνθήκες στο χώρο της εργασίας, λειτουργούν ανασταλτικά στη δημιουργία οικογένειας, πόσο μάλλον οικογένειας με 2, 3 ή περισσότερα παιδιά.
Μονοπρόσωπα νοικοκυριά
ή νοικοκυριά δύο ατόμων
Με βάση τα αποτελέσματα της τελευταίας απογραφής που διενεργήθηκε το 2021 στη χώρα, μονοπρόσωπα ή αποτελούμενα από δύο άτομα είναι η πλειοψηφία των νοικοκυριών στη Θεσσαλία. Τα μονοπρόσωπα νοικοκυριά αποτελούν πλέον την πλειοψηφία στο Θεσσαλικό διαμέρισμα καταγράφοντας εκρηκτική άνοδο 36,1%.
Πιο αναλυτικά με βάση τα στοιχεία της απογραφής τα οποία επεξεργαστήκαμε και παραθέτουμε στο σχετικό γράφημα, στη Θεσσαλία υπάρχουν σύμφωνα με τα αποτελέσματα της απογραφής:
– 80.249 μονοπρόσωπα νοικοκυριά, από 58.981 το 2011 (αύξηση 36,1%)
– 80.531 νοικοκυριά 2 ατόμων, από 7.725 το 2011 (αύξηση 1%)
– 49.059 νοικοκυριά 3 ατόμων, από 51.698 (μείωση 5,1%)
– 40.852 νοικοκυριά 4 ατόμων, από 47.328 (μείωση 13,7%)
– 21.718 νοικοκυριά 5 και άνω ατόμων, από 26.820 (μείωση 19%)
Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι το 59% του συνόλου των νοικοκυριών στη Θεσσαλία αποτελείται μέχρι δύο άτομα, ενώ μέχρι τρία άτομα το 77%.
Η Θεσσαλία γερνά…
Την ίδια ώρα τα στοιχεία της απογραφής του 2021 σε σύγκριση με την προηγούμενη που είχε διεξαχθεί το 2011, δείχνουν ότι η Θεσσαλία γερνά.
Ο μόνιμος πληθυσμός στη Θεσσαλία κατά ηλικιακή ομάδα (απογραφές 2021, 2011)
Με βάση τα στοιχεία φαίνεται μια εκρηκτική άνοδος των ηλικιακών ομάδων 80+ ετών, την ώρα που έχουν υποστεί μείωση όλες κρίσιμες ηλικίες 0-40 ετών. Αναλυτικά καταγράφονται τα εξής, τα οποία μαλιστα αποτυπώνουμε στο σχετικό γράφημα:
-ηλικία 0-9 ετών μείωση 21,2 % (από 71.731 το 2011 σε 56.518 το 2021)
-ηλικία 10-19 μείωση 3,3% (από 74.730 το 2011 σε 72.292 το 2021)
-ηλικία 20-29 ετών μείωση 21% (από 82.355 το 2011 σε 65.044 το 2021)
-ηλικία 30-39 ετών μείωση 26,8% (από 101.907 το 2011 σε 74.564 το 2021)
-ηλικία 40-49 ετών μείωση 2,4% (από 102.144 το 2011 σε 99.723 το 2021)
-ηλικία 50-59 ετών αύξηση 5,2% (από 94.582 το 2011 σε 99.482 το 2021)
-ηλικία 60-69 ετών αύξηση 9,3% (από 82.908 το 2011 σε 90.598 το 2021)
-ηλικία 70-79 ετών μείωση 9,3% (από 79.513 το 2011 σε 72.118 το 2021)
-ηλικία 80+ ετών αύξηση 35% (από 42.892 το 2011 σε 57.916 το 2021)
Έρχονται ακόμη
χειρότερα στοιχεία
Με δεδομένη την απουσία ενός ολιστικού σχεδιασμού για την αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος και της ερημοποίησης της υπαίθρου, ώστε οι κάτοικοι της επαρχίας και των χωριών να παραμείνουν στον τόπο τους, τα αποτελέσματα θα είναι ακόμη χειρότερα στην επόμενη απογραφή του 2031.
Οι πλημμύρες πυροδοτούν
νέο κύμα φυγής
Το χειρότερο δε είναι ότι οι πλημμύρες του Σεπτεμβρίου πυροδοτούν την αστυφιλία και τον κίνδυνο ακόμη μεγαλύτερης εγκατάλειψης των χωριών. Απαιτείται λοιπόν ένας συνολικός ανασχεδιασμός της περιφερειακής πολιτικής. Ιδιαίτερα να δοθεί βάρος στην ανάπτυξη των «αδικημένων» νομών όπως είναι ο Νομός Καρδίτσας, ο οποίος πέρα από το γεγονός ότι είναι ουραγός σε μια σειρά οικονομικών και αναπτυξιακών δεικτών, έχει υποστεί τα συντριπτικά χτυπήματα από τις πλημμύρες των τελευταίων ετών.
Aναλυτικότερα στην εφημερίδα Νέος Αγών
