Του Δημήτρη Γιαννακόπουλου
Στο φετινό φεστιβάλ Ερασιτεχνικού θεάτρου Καρδίτσας πέρα από τις παραστάσεις και τους ανθρώπους της τέχνης που τιμήθηκαν, μεταφερθήκαμε στα πολιτιστικά βήματα του τόπου μας από τον 20ο αιώνα έως και σήμερα.
Συγκεκριμένα, για τις παλαιότερες γενιές, η αναδρομή από τον πρώην Δήμαρχο Καρδίτσας, κ. Δημήτρη Αρχοντή, -στη δική του τιμητική βραδιά- αποτέλεσε μια υπενθύμιση όλων των πολιτιστικών «αποπειρών» που έλαβαν χώρα στην περιοχή προκειμένου να διαφυλαχθεί η παράδοση και μετέπειτα οι τέχνες να ανθίσουν. Όσον αφορά τους νεότερους, ήταν ίσως η πρώτη φορά που άκουσαν ονόματα ζωγράφων, μουσικών, ανθρώπων της θεατρικής τέχνης, αλλά και πολιτιστικές ομάδες που άφησαν ή εξακολουθούν να αφήνουν το στίγμα τους στον τόπο.
Στο πέρασμα του ανίκητου χρόνου, η αναγνώριση των αξιών, και η εύρεση των «κρίκων» από το παρελθόν δύνανται να ενεργήσουν ως οδηγοί στις καλλιτεχνικές ανησυχίες των νεότερων. Συγγραφείς, ζωγράφοι, αλλά και θεατράνθρωποι του σήμερα, που αγγίζουν τις ατελείωτες πτυχές της τέχνης, ανακαλύπτουν έργα καλλιτεχνών της Καρδίτσας που χάραξαν δική τους μοναδική πορεία.
Στην αρχική μνεία του κ. Αρχοντή προς τους ανθρώπους της τέχνης, συγκρατήσαμε τα ονόματα Καρδιτσιωτών ζωγράφων και αγιογράφων που με την ιδιαίτερη τεχνική τους αποτύπωσαν σε πίνακες τις πρώτες ενασχολήσεις των Καρδιτσιωτών. Με τη γεωργία και τη γη ανέκαθεν στο προσκήνιο, απεικόνιζαν τα βουνά ως «θεματοφύλακες» της λαογραφίας μας και των παραδόσεων. Πρωτοπόροι υπήρξαν μεταξύ άλλων ο Δημήτρης Γιολδάσης, Ηλίας Ζωγράφος, Αδελφοί Δόντα, Παύλου και ο Γιώργος Γούλας. Έπειτα, μεταφερόμαστε στους μουσικούς της περιοχής, εκεί όπου κρατάμε στη μνήμη μας την οικογένεια Νταράλα, τη βυζαντινή μουσική του Ευθυμιάδη. Άλλα αξιόλογα ονόματα ήταν μεταξύ άλλων ο Γιάννης Τζικούδης, Κίτσος Παύλου.
Στο χώρο του θεάτρου βιώσαμε μια «αναλαμπή» κατά την περίοδο της Εθνικής Αντίστασης, τότε που οι αντιστασιακές οργανώσεις ανάγκασαν τις ιταλικές δυνάμεις σε άτακτη αποχώρηση το 1943 έως το φθινόπωρο. Εκείνο το διάστημα η νεολαία της Καρδίτσας διοργάνωσε αρκετές θεατρικές παραστάσεις με επικεφαλής την ΕΠΟΝ (Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων), από τις οποίες αναδείχθηκε ο εικαστικός Πωλ (Κώστας Παύλου) με τη δημιουργία των σκηνικών του.
Στον 20ο αιώνα και από το 1931 συγκεκριμένα, τα Ανθεστήρια της Καρδίτσας λάμβαναν χώρα στον τότε ανθόκηπο του Παυσιλύπου, όμως στο πέρασμα του χρόνου «έσβησαν» ως πολιτιστική εκδήλωση. Επρόκειτο για μια γιορτή αφιερωμένη στην εποχή της Άνοιξης και τη φύση, την οποία διοργάνωνε τότε η Λαϊκή Βιβλιοθήκη της Καρδίτσας (λειτουργούσε από το 20′). Επιπλέον, τα Καραϊσκάκεια μετρούν πολλές δεκαετίες ζωής (από το 1967) και πραγματοποιούνται έως και σήμερα με τον ίδιο ζήλο και τιμές. Χορευτικά συγκροτήματα του τόπου, μουσικοί, αλλά και γκρουπ από όλα τα μήκη και πλάτη της γης συναντώνται κάθε χρόνο για μια σειρά χορών που διαρκούν έως και μία εβδομάδα. Παράλληλα, ήδη από εκείνα τα χρόνια δρούσαν στα καλλιτεχνικά δρώμενα πολιτιστικοί φορείς όπως η σημερινή πλέον Ένωση Πολιτιστικών Συλλόγων και ο «Καραϊσκάκης». Το 1980 ήλθε στο προσκήνιο η Λέσχη φωτογραφίας και κινηματογράφου με πρώτο πρόεδρο τον Ηλία Παγανό, η οποία διοργάνωνε Φεστιβάλ Κινηματογράφου «Super 8», αλλά και την Κινηματογραφική Λέσχη με πρώτο πρόεδρο τον Κώστα Βογιατζή.
Κατά τον πρώην Δήμαρχο Καρδίτσας κ. Αρχοντή, στις δεκαετίες του 70′ και 80′ η Καρδίτσα δεν διέθετε τους απαιτούμενους χώρους ώστε οι πολιτιστικές εκδηλώσεις και η τέχνη να συνεχίζουν απτόητες και να στοιχειοθετούν μια στιβαρή βάση για την έλευση των επόμενων γενεών. Τότε υπήρχαν ελάχιστες υποδομές για να υποστηρίξουν τα καλλιτεχνικά δρώμενα και να σταθούν αντάξιοι χώροι για τους τότε καλλιτέχνες. Το Δημοτικό κινηματοθέατρο δεν υφίστατο εκείνη την εποχή, παρά μόνο το φουαγιέ. Στο φουαγιέ λοιπόν, πραγματοποιούνταν κάποιες εκθέσεις ζωγραφικής και γλυπτικής. Οι μόνες υποδομές ήταν ιδιωτικές αίθουσες κινηματογράφων που χρησιμοποιούνταν ως χώροι τέχνης, όπως και μια αίθουσα της Λαϊκής Βιβλιοθήκης στο 2ο όροφο του Δημαρχείου.
Ο Δήμος λοιπόν, κατόρθωσε το 1979 να εξασφαλίσει κάποιες ημέρες του χρόνου να αφιερώνονται στον πολιτισμό και έναν χώρο, το σημερινό κινηματοθέατρο της πόλης. Για τις ημέρες πολιτισμού, κατοχυρώθηκαν 35 τρίωρα, συγκεκριμένα 15 μέρες από ένα τρίωρο και άλλες 15 εξ ολοκλήρου στη διάθεση της τέχνης. Μέσα από αυτές τις ενέργειες, έως και σήμερα γιορτάζουμε κάθε έτος το Διεθνές Χορωδιακό Φεστιβάλ από το 1983, ενώ δημιουργήθηκε και δημοτικό ωδείο. Ωστόσο, όπως είπε ο κ. Αρχοντής κατά τη συζήτησή του στο φετινό Φεστιβάλ Θεάτρου, απουσιάζει στην Καρδίτσα ένας χώρος αποκλειστικά αφιερωμένος στον πολιτισμό. Μέχρι και σήμερα ταλανίζεται η περιοχή, καθώς λύση δεν έχει ακόμη βρεθεί. Ο μόνος χώρος που στεγάζει τα φεστιβάλ και τις παραστάσεις είναι το Κινηματοθέατρο της περιοχής. Παρότι έγιναν προσπάθειες επί θητείας του, δεν εξασφαλίσθηκε κατάλληλος χώρος λόγω και έλλειψης πόρων από τους τότε κρατικούς φορείς.
Συνεπώς, για να υπάρξει συνέχεια στον πολιτισμό, πρέπει να οδηγηθούμε και στη δημιουργία υποδομών, οι οποίοι θα είναι πλήρως συνυφασμένοι με την εικόνα παράδοσης του τόπου. Η διασφάλιση των ήδη υπαρχόντων καλλιτεχνικών χώρων θα δώσει… ζωή στους φορείς και συλλόγους καλλιτεχνών που δραστηριοποιούνται στον τόπο. Μόνο έτσι, η τέχνη δεν θα αρχίζει να συρρικνώνεται με το πέρασμα του χρόνου. Διότι διάφοροι χώροι που στεγάζουν τα καλλιτεχνικά μας δρώμενα παύουν πλέον να υφίστανται. Και αν μάλιστα κάποιοι χώροι «σβήνουν» από την καθημερινότητά μας, είναι σημαντικό να αναζητάμε τη δημιουργία νέων, έτσι ώστε οι καλλιτέχνες να συνεχίζουν να προσφέρουν στον πολιτισμό, με έργα που θα ενώνουν το παρελθόν με το παρόν.
