Με στροφή στα αρωματικά φυτά (κυρίως ρίγανη), τα όσπρια, τις δενδρώδεις καλλιέργειες και τις θερμοκηπιακές με τα κηπευτικά επιχειρεί η Θεσσαλία να εισέλθει στη νέα εποχή αβεβαιότητας που ξεπροβάλλει τα τελευταία χρόνια για τον πρωτογενή τομέα. Αιτία οι χαμηλές τιμές στα βασικά της προϊόντα (βαμβάκι και σιτάρι) που καταλαμβάνουν το 70% των καλλιεργούμενων εκτάσεων.
Αυτό δημιουργεί ένα κλίμα αποεπένδυησς και εγκατάλειψης της υπαίθρου που για να αναχαιτιστεί απαιτούνται δημόσιες επενδύσεις και δημιουργία κλίματος ιδιωτικών επενδύσεων. Ο νέος αναπτυξιακός που έχει ευνοϊκά κίνητρα για τη Θεσσαλία μπορεί να δώσει μια ανάσα, αλλά απαιτείται και επιτάχυνση των έργων ταμίευσης νερού καθώς το κόστος άρδευσης από πομόνες λόγω της ακριβής ενέργειας γίνεται απαγορευτικό για σημαντικές εαρινές καλλιέργειες.
Τα αγροτικά εμπορεύματα έχουν εισέλθει σε έναν έντονα πτωτικό κύκλο το τελευταίο διάστημα καθώς όλη η υφήλιος και ιδιαίτερα η Ευρώπη στρέφουν το επενδυτικό της ενδιαφέρον στην πολεμική βιομηχανία, άρα ευνοούνται οι βιομηχανίες χάλυβα. Σημειολογικά λόγω της απειλής της Ρωσίας η Ευρώπη στο δίλλημα «βούτυρο ή κανόνια» απαντά κανόνια!.
Για τη Θεσσαλία που εν πολλοίς η οικονομία της εξαρτάται από βαμβάκι και σιτάρι αυτό προοιωνίζεται δυσμενείς οικονομικές εξελίξεις. Σε ότι αφορά το βαμβάκι οι τρέχουσες χρηματιστηριακές τιμές (Τιμή Λίβερπουλ στα 49 λεπτά για το σύσπορο με αναγωγή από εκκοκκισμένο) επιτρέπουν σύναψη συμβολαίων αγροτών και συνεταιρισμών με εκκοκκιστικές μονάδες σε επίπεδα περί τα 45 λεπτά το κιλό όταν πρόπερσι τέτοια περίοδο τα συμβόλαια άγγιζαν το 1 ευρώ το κιλό στο σύσπορο.
Ο λόγος είναι η αναμενόμενη πτώση του δολαρίου λόγω των δασμολογικών πολιτικών Τραμπ και των εγγενών αδυναμιών της Αμερικανικής οικονομίας και η κατακόρυφη πτώση της ζήτησης για βαμβακερές ίνες. Υπάρχουν ποσότητες αδιάθετες ακόμη από πέρυσι, ενώ στη γειτονική Τουρκία που αποτελεί την κύριο εξαγωγικό προορισμό του ελληνικού εκκοκκισμένου βάμβακος έκλεισαν 4000 κλωστήρια στο πρώτο εξάμηνο του 2025 εξαιτίας ακριβώς της έλλειψης ζήτησης παγκοσμίως.
Η κατάσταση δεν είναι καλύτερη με το σκληρό σιτάρι με τις τρέχουσες τιμές λίγο πριν τα αλώνια να μην υπερβαίνουν τα 25 λεπτά το κιλό και τους παράγοντες της αγοράς να εύχονται να υπάρχουν ζημίες σε Ιταλία, Γαλλία λόγω ξηρασίας ώστε να ενισχυθεί η ζήτηση μέσα στους καλοκαιρινούς μήνες.
Ωστόσο με τα κόστη παραγωγής στα βασικά αυτά προϊόντα του θεσσαλικού κάμπου να υπερβαίνουν τις τρέχουσες τιμές πώλησης δημιουργείται μια νέα γενιά υπερχρεωμένων αγροτών αφού η περσινή χρονιά ήταν ακόμη χειρότερη από πλευράς τιμών αλλά και σοδειών λόγω του παρατεταμένου καύσωνα και της ξηρασίας.
Οι χαμηλές τιμές στα αγροτικά εμπορεύματα όπως το βαμβάκι και το σιτάρι οφείλονται σε έναν συνδυασμό παγκόσμιων, ευρωπαϊκών και τοπικών παραγόντων:
Αιτίες χαμηλών τιμών:
1. Παγκόσμια υπερπροσφορά
Μεγάλες χώρες παραγωγής (όπως ΗΠΑ, Ινδία, Κίνα για βαμβάκι – Ρωσία, Ουκρανία για σιτάρι) έχουν αυξημένη παραγωγή, ρίχνοντας τις τιμές παγκοσμίως.
2. Μειωμένη ζήτηση
Λόγω πληθωρισμού και επιβράδυνσης της παγκόσμιας οικονομίας, έχει μειωθεί η κατανάλωση βασικών προϊόντων (ένδυση – ψωμί).
3. Επιδοματική πολιτική ΕΕ
Η νέα ΚΑΠ (Κοινή Αγροτική Πολιτική) ευνοεί περισσότερο την “πράσινη” μετάβαση και λιγότερο τη μαζική παραγωγή.
4. Αυξημένο κόστος παραγωγής
Λιπάσματα, καύσιμα και γεωργικά φάρμακα έχουν ακριβύνει, αλλά οι τιμές πώλησης παραμένουν χαμηλές άρα οδηγούν σε μειωμένο καθαρό κέρδος.
5. Κλιματική αβεβαιότητα
Καταστροφές από πλημμύρες (π.χ. «Daniel» στη Θεσσαλία) μειώνουν την παραγωγή, αλλά δεν ανεβάζουν τις τιμές όσο θα αναμενόταν, λόγω εισαγωγών και αποθεμάτων.
6. Στροφή των επενδύσεων το τελευταίο διάστημα στην Ευρώπη στην αμυντική βιομηχανία, αντί της καινοτομίας και της έρευνας στην αγροτική παραγωγή και στα τρόφιμα
Επιπτώσεις στην οικονομία της Θεσσαλίας
Η Θεσσαλία εξαρτάται έντονα από τη γεωργία, ειδικά σε περιοχές όπως Καρδίτσα, Λάρισα, Τρίκαλα. Οι χαμηλές τιμές έχουν σοβαρές συνέπειες:
🔴 Μείωση αγροτικού εισοδήματος
Οι παραγωγοί βαμβακιού και σιταριού βλέπουν τα έσοδά τους να συρρικνώνονται.
Επηρεάζονται και επαγγέλματα που σχετίζονται έμμεσα (γεωπόνοι, μηχανικοί, μεταφορές, αγροτικά μαγαζιά).
🔴 Αναστολή επενδύσεων
Οι αγρότες αποφεύγουν επενδύσεις σε νέα μηχανήματα ή τεχνολογίες λόγω αβεβαιότητας.
Αυτό επιβραδύνει την αγροτική ανάπτυξη και καινοτομία.
🔴 Αστυφιλία – Ερήμωση υπαίθρου
Οι νέοι εγκαταλείπουν την ύπαιθρο λόγω χαμηλής βιωσιμότητας κι αυτό συνεπάγεται αύξηση της ανεργίας και της πληθυσμιακής γήρανσης. Ο κίνδυνος να μείνουν φρούτα και ελιές ασυγκόμιστα στα δέντρα, είναι ορατός.
Την ίδια στιγμή και οι υπάρχουσες βιομηχανίες αντιμετωπίζουν πρόβλημα εξεύρεσης εργατικών χεριών και ειδικά σε συγκεκριμένες ειδικότητες π.χ. χειριστές κλαρκ, ηλεκτροσυγκολλητές, τορναδόρους, αλλά και σε ανειδίκευτο προσωπικό
🔴 Δημοσιονομικός αντίκτυπος
Οι αγρότες δεν μπορούν να πληρώσουν φόρους, ασφαλιστικές εισφορές, δάνεια με αποτέλεσμα να ζητούνται συνεχώς περισσότερες επιδοτήσεις και αποζημιώσεις από το κράτος. Αυτό όμως δεν μπορεί αν συνεχιστεί στο διηνεκές άρα απαιτείται ένα οργανωμένο σχέδιο για βιώσιμη γεωργία στη Θεσσαλία με έμφαση στην ποιότητα τα ΠΟΠ και ΠΓΕ προϊόντα και κυρίως ενίσχυση των συνεταιριστικών σχημάτων….
«Ν.Α.»
