Του ΓΙΑΝΝΗ ΚΟΛΛΑΤΟΥ
Ένα εφιαλτικό καλοκαίρι για τους αρδευτές αγρότες του θεσσαλικού κάμπου έρχεται, καθώς ο ήπιος φετινός χειμώνας, η απουσία χιονιού στα βουνά και η λειψυδρία που από τη δυτική επεκτείνεται πλέον και στην ανατολική Μεσόγειο, δημιουργούν συνθήκες δραματικές για την αγροτική παραγωγή και στη χώρα μας.
Ιδιαίτερα στο θεσσαλικό κάμπο η κατάσταση είναι οριακή και θυμίζει παλιότερες εποχές στις αρχές της δεκαετίας του 2000, όταν μαίνονταν ο «πόλεμος για το νερό» ιδιαίτερα ανάμεσα σε αγρότες της Καρδίτσας και της Λάρισας, όταν όμως οι αρδευόμενες εκτάσεις εκείνη την εποχή υπερέβαιναν κατά πολύ τη σημερινή κατάσταση καθώς το βαμβάκι υποχώρησε από τα 1,6 εκατομμύρια στρέμματα τότε, στα περίπου 750.000 στη Θεσσαλία πέρυσι. Ένα μέρος του βαμβακιού βέβαια τόσο πέρυσι όσο και φέτος αντικαταστάθηκε από καλαμπόκι και από μηδική, ωστόσο οι αρδευόμενες εκτάσεις στο θεσσαλικό κάμπο υπολείπονται κατά πολύ εκείνων προ 20ετίας.
Το σημαντικότερο όλων βέβαια, είναι ότι ακόμη δεν έχει συσταθεί ένας ενιαίος φορέας διαχείρισης που να ελέγχει τα αποθέματα των ταμιευτήρων και να δίνει on line ενημέρωση στους ΤΟΕΒ, ώστε να προβαίνουν στον προγραμματισμό και να λαμβάνουν εγκαίρως μέτρα εξοικονόμησης νερού. Αξίζει να τονιστεί ότι σύστημα συνεχούς ενημέρωσης σε «πραγματικό χρόνο» για τα αποθέματα των ταμιευτήρων υπάρχει για παράδειγμα στην Κύπρο, ενώ για τη Θεσσαλία υπάρχει η άτυπη ενημέρωση από τη ΔΕΗ για τη στάθμη της Λίμνης Πλαστήρα (παρεμπιπτόντως είναι μείον 40 εκατομμύρια κυβικά μέτρα τα φετινά σε σχέση με τα περυσινά αποθέματά της) και οι μετρήσεις της στάθμης του Πηνειού που γίνονται από τη ΔΕΥΑΛ.
Η εικόνα βέβαια και στη λίμνη Σμοκόβου και στην Κάρλα, είναι εξίσου αρνητική χωρίς ωστόσο να υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία.
Με δεδομένο ότι οι Θεσσαλοί παραγωγοί εδώ και τρεις δεκαετίες έκαναν υπομονή και έχτιζαν ελπίδες στην προοπτική της μεταφοράς νερού από τον Αχελώο, την ίδια ώρα η τύχη των ενδιάμεσων φραγμάτων που θα ρύθμιζαν τη ροή του νερού από τη Συκιά προς τον Πηνειό, όπως τα φράγματα Μουζακίου, Πύλης , Αμυγδαλέας κ.λ.π. αγνοείται, ενώ και το σχεδόν ολοκληρωμένο φράγμα της Γυρτώνης βρίσκεται ανενεργό χωρίς φορέα διαχείρισης που να αναλαμβάνει τα στοιχειώδη, δηλαδή τον καθαρισμό από κορμούς και ξύλα στο θυρόφραγμα και την ηλεκτρική λειτουργία του!
Ο κάμπος εξακολουθεί να λειτουργεί άναρχα στις περιόδους άρδευσης με πρόχειρα χωμάτινα φράγματα κατά μήκος ποταμών και παραποτάμων, ενώ μόνο ο ΤΟΕΒ Ταυρωπού έχει προχωρήσει σε εκσυγχρονισμό των απαρχαιωμένων αυτών μεθόδων και δομών που προκαλούν εντάσεις και μικροτοπικιστικές εξάρσεις στην καρδιά του καλοκαιριού. Ήδη μάλιστα ο ΤΟΕΒ Ταυρωπού έχει προειδοποιήσει τους αρδευτές ότι θα πρέπει να προχωρήσουν σε εξοικονόμηση νερού, κάνοντας αναγωγές και προβολές με βάση τα υπάρχοντα στοιχεία για τα αποθέματα, όταν αντίθετα στο ΤΟΕΒ Μάτι Τυρνάβου οι αγρότες δεν γνωρίζουν αν θα μπορούν να ποτίσουν για ακόμη ένα καλοκαίρι λόγω των οφειλών του Οργανισμού προς της ΔΕΗ!
Τί συμβαίνει στην Ευρώπη για τη λειψυδρία και ξηρασία –
στα χαρακώματα οι Γάλλοι αγρότες
Τελευταία, με αιχμή τις διαμαρτυρίες στη Γαλλία για το συνταξιοδοτικό, στη μέση μπήκε και το νερό δημιουργώντας αντιπαλότητα μεταξύ πολιτών και αγροτών. Συγκεκριμένα, στην επαρχία Σεντ Σολάν, εκατομμύρια πολιτών έσπευσαν να υπερασπιστούν το νερό ως δημόσιο αγαθό απέναντι στα κυβερνητικά σχέδια εκμετάλλευσης του υδροφόρου ορίζοντα για εντατική γεωργική εκμετάλλευση.
Η κυβέρνηση Μακρόν έχει προγραμματίσει την κατασκευή τεχνητών λιμνών (ταμιευτήρων) στην επαρχία, με πολλούς περιβαλλοντολόγους και πολίτες από τον αριστερό χώρο να αντιτίθενται στα σχέδια.
Χωρίς νερό δεν υπάρχει παραγωγή και λιγοστεύουν τα τρόφιμα
Σήμερα, σχεδόν το ένα τέταρτο του παγκοσμίου πληθυσμού βρίσκεται αντιμέτωπο με το πρόβλημα της έλλειψης νερού για τουλάχιστον ένα μήνα κάθε χρόνο, ενώ εσχάτως χώρες όπως η Ανατολική Γερμανία, μπήκαν στο κλαμπ περιοχών με μόνιμη ξηρασία με τους αγρότες να μετατοπίζουν την παραγωγή τους προς άνυδρες καλλιέργειες, όπως τα ψυχανθή.
Μάλιστα, ο ΟΗΕ και η Παγκόσμια Τράπεζα έχουν υπολογίσει πως η ξηρασία μπορεί να οδηγήσει στην μετατόπιση τουλάχιστον 700 εκατομμυρίων ανθρώπων μέχρι το 2030, με την έλλειψη νερού να θεωρείται ένας από τους πιο σημαντικούς κινδύνους για την παγκόσμια ασφάλεια και στρατηγική ηρεμία. Εξάλλου, το όχι και τόσο μακρινό 2017, σοβαρές ξηρασίες οδήγησαν 20 εκατομμύρια ανθρώπους από την Αφρική και την Μέση Ανατολή να μεταναστεύσουν σε αναζήτηση νέων πατρίδων λόγω έλλειψης τροφίμων και συγκρούσεων.
Ιδιωτικοποίηση του νερού;
Και στη χώρα μας οι… επιθέσεις στο νερό, πόσιμο και αρδευτικό, συνεχίζονται. Αν και υπάρχουν 4 αποφάσεις στο ΣτΕ που ρητά αναφέρουν ότι το νερό δεν μπορεί να θεωρηθεί εμπόρευμα, διαχρονικά οι κυβερνήσεις προσπαθούν με έμμεσο τρόπο να τις ξεπεράσουν. Ενδεικτική η παραχώρηση, σε πολυνομοσχέδιο της κυβέρνησης – που τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση με συνοπτικές διαδικασίες – του ελέγχου του νερού σε ανεξάρτητη ρυθμιστική αρχή και όχι στο κράτος. Πάντως μετά τις αντιδράσεις περί έμμεσης ιδιωτικοποίησης, δια στόματος του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, τονίστηκε κατηγορηματικά ότι «δεν υπάρχει κανένα απολύτως ζήτημα ιδιωτικοποίησης του νερού το οποίο ήταν, είναι και θα παραμείνει δημόσιο αγαθό».
