ΤΟΥ ΘΕΟΔΟΣΗ ΚΑΤΣΑΡΑ
Μέσα σ’ αυτή την απερίγραπτη ευτέλεια και στο απόλυτο “τίποτα” από πλευράς τηλεοπτικών παραγωγών, μέσα σ’ ενα καταιγισμό προπαγάνδας, ανοησίας, δηθενιάς και “ντιριντάχτα”, είναι πραγματική όαση η σειρά ντοκυμαντέρ που ξεκίνησε να προβάλλεται από την περασμένη Δευτέρα στην κρατική τηλεόραση.
Ο λόγος για “Τα χρόνια της αθωότητας”. Μια καταπληκτική παραγωγή που είναι προϊόν της “τρέλας” του σκηνοθέτη Ηλία Γιαννακάκη που μετά από πολύχρονη προσπάθεια, έρευνα και καταγραφή ξετυλίγει όχι μόνο την ιστορία του ποδοσφαίρου από το 1920 μέχρι το 1980, αλλά την ίδια την ιστορία του τόπου!
Μέσα όμως απο τη ματιά των λαικών καθημερινών ανθρώπων! Μέσα από την πραγματική ζωή κι όχι από “καλοφτιαγμένους” μύθους που βολεύουν την εκάστοτε ελίτ και την εξουσία. Οπως το χαρακτήρισε και ο ίδιος πρόκειται για ένα ταξίδι στο χρόνο, χωρίς ωραιοποιήσεις και εξιδανικεύσεις, αλλά ανθρωποκεντρικό! Και είναι πράγματι έτσι.
Μέσα από τον “καθρέφτη” της κοινωνικής πραγματικότητας που είναι το ποδόσφαιρο, αναδεικνύονται χίλια δυο! “Ζωντανεύουν” με τρόπο εκπληκτικό όλα τα γεγονότα που σημάδεψαν την Ελλάδα. Η μικρασιατική καταστροφή, η προσφυγιά, το έπος του ‘40, η κατοχή, οι διώξεις κι όλα αυτά μέσα απο τους “λαικούς ήρωες” που γέμιζαν τα γήπεδα κάθε Κυριακή!
Ποδοσφαιριστές και σύλλογοι, απόλυτα συνδεδεμένοι με τον κόσμο. Οι παππούδες μας, οι πατεράδες μας, εμείς, οι επόμενες γεννιές ειναι αυτό το ντοκυμαντέρ! Οι ποδοσφαιριστές, παιδιά της διπλανής πόρτας, που ήταν στο ΕΑΜ, στο αλβανικό μέτωπο, στις εξορίες, στις φυλακές, στην καθημερινή βιοπάλη, στο δρόμο, αλλά και “θεοί” στα κακοτράχαλα γήπεδα, κάθε Κυριακή!
Οι Κυριακές της Ελλάδας! Το αποκούμπι, η πρόσκαιρη απόδραση από το σκοτάδι. Και μαζί η ψυχαγωγία, η συνύπαρξη, οι προϋποθέσεις για κάτι συλλογικό, το “δέσιμο” το πραγματικό. Πόσα και πόσα δεν αναδεικνύονται μέσα από τις διηγήσεις θρύλων του παρελθόντος αλλά και τα καταπληκτικά πλάνα που προβάλλονται για πρώτη φορά!
Σάρωσε την Ελλάδα ο Γιαννακάκης για να βρει υλικό ακόμη και από ιδιώτες ερασιτέχνες κινηματογραφιστές της εποχής! Πέντε χρόνια στη γύρα είχε για να ολοκληρώσει τη δουλειά. Ερευνα με όλη τη σημασία της λέξης κι όχι παίξε γέλασε, για να έρθουν στον κόσμο (αυτό άλλωστε είναι το μοναδικό ζητούμενο) ντοκουμέντα που μένουν και ως ιστορική παρακαταθήκη!
Αξιοποίησε ακόμη και το πολύτιμο αρχείο της ΕΡΤ που το είχαν καταχωνιασμένο οι κηφήνες στις αποθήκες (όσα δεν κατέστρεψαν!) και δεν το κοινώνησαν ποτέ, μ’ αποτέλεσμα να βλέπουμε πράγματα για πρώτη φορά!
Να, λοιπόν, που δεν λείπουν οι μερακλήδες δημιουργοί, να που υπάρχουν δίπλα μας, αλλά μεσα στο ασύλληπτο “ταρατατζούμ” πρέπει να ψάχνεις για να τους βρεις. Το πρώτο επεισόδιο το “ρουφήξαμε”, περιμένουμε με ανυπομονησία το δεύτερο!
Δεν χρειάζεται να είσαι ποδοσφαιρόφιλος για να το δεις…
παραΣΠΟΝΤ(ί)ΕΣ
Για πρώτη φορά σ’ αυτό το ντοκυμαντέρ παρουσιάστηκαν οι διηγήσεις ποδοσφαιριστών που έγραψαν τη δική τους ιστορία του αθλήματος τις δεκαετίες του ‘40, του ‘50 και του ‘60. Στον συχωρεμένο Ανδρέα Μπόμπη που είχε πάρει τις συνεντεύξεις τη δεκαετία του ‘70 με ένα μικρόφωνο και μια κάτι σαν κάμερα!
Στο… “ξερό”!
Επίσης για πρώτη φορά είδαμε πλάνα από τον αγώνα του Ολυμπιακού με τη Μίλαν το 1959 που ήταν ο ΠΡΩΤΟΣ στην ιστορία Ελληνικής ομάδας στα Κύπελλα Ευρώπης (πρωταθλητριών) και έγινε στο… ξερό τερέν του Σταδίου Καραϊσκάκη (ΦΩΤΟ)!!!
Ανεκτίμητης αξίας
Το βίντεο ήταν απο κινηματογραφιστή της εποχής και μάλιστα και έγχρωμο. Από ανθρώπους με μεράκια και ικανότητες, όπως ο θρυλικός “Φίνος Φιλμ” που είχε κάνει “επανάσταση” στην εικόνα (ακόμη και τώρα στην εποχή της ηλεκτρονικής επανάστασης οι ελληνικές ταινίες έχουν ασύγκριτη ποιότητα) που κατέγραψαν στιγμές ανεκτίμητης ιστορικής αξίας….
Οι όμορφες εξαιρέσεις
Όλα τα παραπάνω βέβαια για να τα παρακολουθήσεις, πρέπει να “σκιρτάει” λίγο η καρδούλα σου. Επίσης να εξακολουθεί το μυαλό να δέχεται ερεθίσματα και να μην έχει καταντήσει ένα… έπιπλο από τα μπιγκ μπράδερ, τα “τσιριδάδικα”, τα σαρβάιβορ, τους “Εισαγγγελάτους” και τους Ρουβάδες. Να διατηρεί τη δυνατότητα αξιολόγησης δηλαδή. Κι εδώ φαίνεται πόσο η τηλεόραση μπορεί να παίξει καθοριστικό εκπαιδευτικό ρόλο. Nα συμβάλει στην καταγραφή και ανάδειξης της ιστορίας και στις αφορμές που που μπορεί να δώσει ακόμη και σε μικρά παιδιά να ψάχνουν και ν’ αποκτήσουν ερευνητική διάθεση. Να μην επαναπαύονται στην ευκολία των καταιγιστικών πληροφοριών και εικόνων που δέχονται από ένα κινητό ή έναν υπολογιστή, αλλά να ψάχνουν για να βρουν αυτά που αξίζουν. Αλλά ποια τηλεόραση να τα κάνει αυτά τα πράγματα; Aς είμαστε σοβαροί! Μιλάμε για ένα θλιβερό τηλεοπτικό τοπίο. Και οι όποιες αξιόλογες προσπάθειες σαν κι αυτή που περιγράφουμε σήμερα, απλώς αποτελούν τις όμορφες εξαιρέσεις. Μην σταματάτε να ψάχνετε, λοιπόν, είναι το μήνυμα…
———————-
«Η τηλεόραση έχει μετατρέψει το παιδί από αεικίνητη δύναμη σε ακίνητο αντικείμενο»
Λώρενς Πήτερ – Καναδός εκπαιδευτικός
