Πως ένας αρχέγονος ιός ανατρέπει βεβαιότητες

Και ξαφνικά οι επιστήμονες, οι πολυεθνικές, οι αγορές και οι επαΐοντες, έχασαν το μπούσουλα, από μία μετάλλαξη αυτού του αρχέγονου ιού (το rna προηγήθηκε του dna στη φύση). Την ονόμασαν «όμικρον», θα μπορούσε να είναι και «μηδέν» , γιατί και πάλι ξεκινά από το μηδέν η επιστήμη, η ζωή η ίδια, το ίδιο σύμβολο έχουν άλλωστε (0)…

Είμαστε σκεύη διάδοσης των γονιδίων άλλωστε διατεινόταν ο Ντώκινς στο best seller του το «Εγωιστικό γονίδιο». Είμαστε πολύπλοκα σκεύη αναπτύξαμε νοημοσύνη, αλλά την ευφυΐα που κληρονόμησε από την πιο απλή μορφή ύλης ο ιός, τη διόλου ευκαταφρόνητη κι αμελητέα, ακόμη αδυνατούμε να την επεξεργαστούμε. Μάθαμε πλέον και για την αραιοκατοικημένη Μποτσουάνα, των μόλις 2,5 εκατομμυρίων κατοίκων και των 580.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων (πέντε σχεδόν φορές η έκταση της Ελλάδας) που καλύπτεται από την έρημο Καλαχάρι. Ασφαλώς και δεν τη γνωρίζαμε πριν, τη μάθαμε τώρα με οδυνηρό τρόπο. Εκεί αναπτύχθηκε, μεταλλάχτηκε και απειλεί το πάρτι καταναλωτισμού του Βόρειου ημισφαιρίου που είναι οι γιορτές των Χριστουγέννων..

Και χωρίς ασφάλεια για την υγεία δεν υπάρχει πάρτι… Εκδικητικός και ευφυής ο αρχέγονος αυτός ιός απειλεί την ευδαιμονία μας, με έναν σκαμπρόζικο τρόπο. Κουβαλάμε μέσα μας τη μνήμη των πιο απλών σωματιδίων της απαρχής της Δημιουργίας και τις εικόνες της Γένεσης, διατείνεται ο Υμπέρ Ρηβς. Κι αν για μας τους ανθρώπους αποτελεί μονάχα μνήμη, για να χτίζουμε τους δικούς μας μύθους, για κάποια ταπεινά και πρωτόγονα προπλάσματα ζωής είναι η αναγκαία ευφυΐα για να επιτελέσουν τη λειτουργία τους και την «αποστολή» τους, που προς το παρόν αδυνατούμε ν’ αντιληφθούμε και να διεισδύσουμε στις νομοτέλειες και τους κανόνες της!…

Μεταλλάχθηκε σε εκείνη τη λησμονημένη γωνιά της γης που η ανθρωπότητα κλείνει τα μάτια της, καταδικάζοντας εκατομμύρια ανθρώπους στη φτώχεια την ασιτία και το θάνατο από ασθένειες. Μόλις το ένα δέκατο από τις απώλειες στις χρηματαγορές της περασμένης Παρασκευής (ανάσα πάντως για τους καταναλωτές η σημαντική διόρθωση στις τιμές του πετρελαίου) αν είχε διατεθεί για τον εμβολιασμό των κατοίκων της Αφρικής, θα είχαμε γλιτώσει τα χειρότερα…

Με το ένα πέμπτο θα είχαμε λύσει και το πρόβλημα του υποσιτισμού των κατοίκων στο νότο της Αφρικής… Η επιστήμη εξελίσσεται αλλά και η ύβρις με την αρχαιοελληνική έννοια του όρου παραμένει για να μας υπενθυμίζει την ασημαντότητά μας… Καμία εταιρεία βιοτεχνολογίας, κανένας βραβευμένος με νόμπελ βιολόγος ή γενετιστής δεν μπορεί να υπερβεί τον τρόπο με τον οποίο εξελίσσεται και προσαρμόζεται στα δεδομένα εδώ και εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια, αυτό το αρχέγονο μικροσκοπικό πρόπλασμα έμβιας μορφής που διαθέτει την ευφυΐα της ίδιας της εξέλιξης.

Ένας φαύλος κύκλος μετάδοσης των ιών που ξεκινά από το γεγονός ότι διαταράξαμε το ενδιαίτημα, το οικοσύστημα. Όταν στοιβάξαμε εκατομμύρια ανθρώπους σε μερικές χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα όπου διαβιούσαν και οι νυχτερίδες και οι υπόλοιπες μορφές ζωής, έπρεπε να αναμένουμε αυτά τα αποτελέσματα …

Η επιστήμη και πάλι θα νικήσει, ασφαλώς, θα βρεθεί σε 100 μέρες και το εμβόλιο για τη νέα μετάλλαξη… Μέχρι τότε όμως ο κόσμος θα έχει αλλάξει. Ήδη έχουμε αλλάξει τον τρόπο διαβίωσης, απομονωθήκαμε, ανατρέξαμε στις αιτίες της κακοδαιμονίας, είδαμε την κλιματική κρίση να μας απειλεί να ανατρέπει βεβαιότητες… Και όπως εύστοχα παρατηρεί και ο Ζήσης Αργυρόπουλος: “Αυτή η περιπέτεια μας διδάσκει ακόμα ότι αυτό που λέμε εμπιστοσύνη στη γνώση, ασφάλεια, βεβαιότητα πρόβλεψης είναι κάτι πολύ πιο πάνω απ’ τις στατιστικές και τα μοντέλα των Εργαστηρίων. Είναι μια πολυσύνθετη λειτουργία, προπάντων κοινωνική, τόσο ζωτική όσο και το οξυγόνο μας, τόσο καθοριστική όσο κι οι κύκλοι της ζωής κι οι ιδιορυθμοί της.

Γιατί, αν μια κοινωνία δεν είναι σε θέση να φιλτράρει την ουσία, μέσα απ’ τον ορυμαγδό πληροφοριών και συμβάντων, είναι μια κοινωνία ευάλωτη, τόσο στις ακρότητες και τις φοβίες της καθημερινότητάς της όσο και στου μέλλοντος τις ακραίες εκφάνσεις είτε αυτές θα έχουν να κάνουν με τον καιρό, είτε την υγεία, είτε με τη διατροφή, είτε κυρίως με την κοινωνική συνοχή και αλληλεγγύη σε επίπεδο κοινότητας, χώρας ή και Οικουμένης.

Γιατί, όπως τονίζει ο Ούλριχ Μπεκ, οι διακινδυνεύσεις της εποχής μας έχουν διαχυθεί παγκόσμια, εμείς επιτρέψαμε ή και συμβάλλαμε σ’ αυτή τη χωρική και χρονική διάχυση, ώστε το «αλλού» να είναι «εδώ» κι αντίστροφα.

Δε μάθαμε, κι αυτό μας αποκαλύπτει αυτή η πανδημία, ότι σε πείσμα των καιρών και των γεγονότων που κατακλύζουν την παγκόσμια σκηνή, να φεύγουμε από το μίζερο περίγυρό μας και να προβάλλουμε τις σκέψεις μας και τις συνέπειες των πράξεών μας στον παγκόσμιο χάρτη. Ο αυτοεγκλεισμός μας στον προσωπικό ή έστω κοινοτικό μας περίγυρο είναι μια πράξη που ίσως μας φορτίζει συγκινησιακά, μας παρέχει μια ψευδεπίγραφη σιγουριά, για να ζήσουμε στο δικό μας μυστικό παράδεισο! Δε μας απαλλάσσει, όμως, ούτε μας προφυλάσσει απ’ τα οικουμενικά συμβάντα, που ελάχιστα διαμορφώνονται από μας, πλην όμως μοιραζόμαστε εξ ίσου ή πιο δυσμενώς τις συνέπειές τους.”

Γιάννης Κολλάτος