O Ντόναλντ Τραμπ επιστρέφει στο γνώριμο περιβάλλον του Λευκού Οίκου, ωστόσο τίποτε δεν είναι το ίδιο και φυσικά η αναφορά δεν αφορά το διάκοσμο της πρώτης κατοικίας αλλά το ότι η δεύτερη θητεία δεν έχει καμία σχέση με την πρώτη καθώς πολλά είναι τα δεδομένα που έχουν αλλάξει εντός και εκτός ΗΠΑ με τις προκλήσεις να είναι μεγάλες για τον νέο πλανητάρχη.
Με το καλημέρα ο 47ος πρόεδρος θα έχει να αντιμετωπίσει μία σειρά από προκλήσεις, που πολλές φορρές λειτουργούν ως συγκοινωνούντα δοχεία όπως η οικονομία, το μεταναστευτικό, οι δασμοί, οι πόλεμοι σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή και η απειλή της Κίνας.
Το μετέωρο βήμα της αμερικανικής οικονομίας
Η κατάσταση της αμερικανικής οικονομίας έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ, καθώς ο μέσος Αμερικανός αυτό που θέλει είναι ένα καλύτερο αύριο. Παρόλο που ο πληθωρισμός έχει μειωθεί, οι Αμερικανοί εξακολουθούν να ανησυχούν για το υψηλό κόστος ζωής, τις τιμές των κατοικιών και την οικονομική αβεβαιότητα, γεγονός που εκτιμάται ότι έγειρε την πλάστιγγα υπέρ του στις εκλογές του περασμένου Νοεμβρίο.
Ο Τραμπ είναι βέβαιο ότι θα δεχθεί πιέσεις από συντηρητικούς να αντιμετωπίσει το αυξανόμενο ομοσπονδιακό έλλειμμα, ενώ παράλληλα θα υπάρχουν απαιτήσεις για φορολογικές μειώσεις ή αυξήσεις δαπανών.
Με ένα χρέος ύψους 36 τρισεκατομμυρίων δολαρίων που υπερβαίνει το 120% του ΑΕΠ και αυξάνεται με ρυθμό περίπου ενός τρισεκατομμυρίου δολαρίων κάθε 100 ημέρες και με ένα έλλειμμα που είναι διπλάσιο από τον ιστορικό μέσο όρο ως ποσοστό του ΑΕΠ, οι όποιες περικοπές δαπανών θα απαιτήσουν προσεκτική χορογραφία.
Εργαλεία και τακτικές που μπορεί να μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στο παρελθόν πρέπει τώρα να χρησιμοποιηθούν πολύ πιο προσεκτικά.
Τα τεράστια κρατικά ελλείμματα έχουν στηρίξει το ΑΕΠ των ΗΠΑ. Η αντιμετώπιση κάποιων από αυτά θα επιφέρει αμέσως το αντίθετο, μειώνοντας το ΑΕΠ. Έτσι, η ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα πρέπει πρώτα να επιταχυνθεί. Διαφορετικά, αν το ΑΕΠ μειωθεί και υπάρξει ύφεση, οι ΗΠΑ θα δουν χαμηλότερα φορολογικά έσοδα και τότε μπορεί να καταλήξουμε σε μεγαλύτερα ελλείμματα.
Αυτό θα μπορούσε να επηρεάσει και την παγκόσμια οικονομία και τις αγορές. Η επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας θα μπορούσε να επηρεάσει την οικονομία των ΗΠΑ, απαιτώντας προσεκτική διαχείριση της παγκόσμιας αστάθειας.
Ο γρίφος των δασμών
Απόλυτα συνδεδεμένοι με την αμερικανική οικονομία είναι οι δασμοί στα ξένα προϊόντα και υπηρεσίες που έχει δηλώσει ότι θα εφαρμόσει ο Τραμπ αλλά το πόσο δυνατό θα είναι το αμερικανικό δολάριο.
Ενώ ορισμένες από τις προτάσεις μπορεί να είναι απλά μια τεχνική του Τραμπ για να θέσει σε εφαρμογή νέες εμπορικές και οικονομικές συμφωνίες σε παγκόσμιο επίπεδο, άλλοι δασμοί θα μπορούσαν να έχουν ανατριχιαστικές επιπτώσεις στις μικρές επιχειρήσεις και στη συνολική οικονομική ανάπτυξη.
Επιπλέον, οι δασμοί αναμένεται να ενισχύσουν το δολάριο ΗΠΑ. Ωστόσο, από τους πιο άμεσους στόχους της κυβέρνησης είναι η αποδυνάμωση του δολαρίου, προκειμένου να καταστεί πιο ανταγωνιστικό σε παγκόσμιο επίπεδο και να βοηθήσει να υλοποιηθούν πολλές από τις πολιτικές και τους στόχους της κυβέρνησης Τραμπ.
Μάλιστα ο Τραμπ κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του καμπάνιας έκανε λόγο για δασμούς 10 έως 20% σε όλα τα εισαγόμενα στις ΗΠΑ προϊόντα και έως 60% για όσα προέρχονται από την Κίνα. Πιο πρόσφατα, μίλησε για δασμούς 25% για όλα τα προϊόντα από το Μεξικό και τον Καναδά και 10% για τις εισαγωγές από την Κίνα.
Μία τέτοια πολιτική αποτελεί «αγκάθι» για όλες τις εταιρείες που έχουν παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού ενώ θα επηρεάσει και την τσέπη των Αμερικανών πολιτών, δεδομένου ότι το 50% των φρούτων και λαχανικών στις ΗΠΑ προέρχονται από το Μεξικό και εισάγονται εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου αλλά και τόνοι ξυλείας από τον Καναδά.
Αν αυξήσει τους δασμούς σε επίπεδα που παρατηρήθηκαν για τελευταία φορά στη δεκαετία του 1930, αυτό θα αυξήσει τις τιμές στο εσωτερικό, θα αυξήσει το κόστος των κρίσιμων εισροών για τους αμερικανούς κατασκευαστές, θα ενισχύσει το δολάριο, θα αποδυναμώσει τα νομίσματα των αναδυόμενων αγορών και θα προσκαλέσει αντίποινα από τους εμπορικούς εταίρους κάτι που θα κάνει την κατάσταση ακόμη χειρότερη.
Αν όλα αυτά είναι απλώς ο τρόπος του Τραμπ για να πετύχει καλύτερες εμπορικές συμφωνίες, τότε κανένα από τα υποσχόμενα έσοδα από δασμούς ή την εγχώρια κατασκευαστική έκρηξη δεν θα υλοποιηθεί. Και όσο περισσότερο οι μαζικές φοροελαφρύνσεις για τις εταιρείες και τους δισεκατομμυριούχους εκτοξεύουν το έλλειμμα, τόσο υψηλότερα θα πάνε τα αμερικανικά επιτόκια, μειώνοντας τόσο την ανάπτυξη ενισχύοντας το δολάριο και θέτοντας σε μειονεκτική θέση τους αμερικανούς εξαγωγείς.
Το αγκάθι του Μεταναστευτικού
Ο Τραμπ έχει δεσμευτεί να υιοθετήσει αυστηρότερη μεταναστευτική πολιτική η οποία είναι μια διττή πρόκληση καθώς έχει οικονομικό και κοινωνικό πρόσημο. Οι επιστροφές των μεταναστών στις πατρίδες τους θα είναι μια πολυδάπανη επιχείρηση για τις ΗΠΑ ενώ παράλληλα θα πρέπει να ολοκληρωθούν και άλλα κοστοβόρα έργα, όπως η ολοκλήρωση του «Τείχους Τραμπ» στα σύνορα με το Μεξικό. Παράλληλα μεγάλη είναι η ανησυχία ότι αγρότες και κτηνοτρόφοι στις ΗΠΑ θα βρεθούν χωρίς εργατικά χέρια.
Με τις ΗΠΑ να καταγράφουν τον υψηλότερο αριθμό μεταναστών που γεννήθηκε στο εξωτερικό, πάνω από 15% και τα σύνορα θεωρούνται περισσότερο ευάλωτα παρά ασφαλή η στάση του Τραμπ παρουσιάζει ενδιαφέρον.
Προεκλογικά τόσο ο Τραμπ όσο και οι συνεργάτες του περιέγραφαν τους μετανάστες ως «εισβολείς» και τις συνοριακές διελεύσεις ως «εισβολή». Έχει δηλώσει ότι θα χρησιμοποιήσει τον νόμο περί αλλοδαπών εχθρών για να «διώξει από τις ΗΠΑ όλα τα γνωστά ή ύποπτα μέλη συμμοριών, εμπόρους ναρκωτικών ή μέλη των καρτέλ».
Ο νόμος αυτός του 1798, μέχρι στιγμής έχει χρησιμοποιηθεί μόνο σε καιρό πολέμου και η επίκλησή του από τον Τραμπ σίγουρα θα δημιουργήσει νομική πρόκληση. Αλλά το Κέντρο Δικαιοσύνης Μπρέναν έχει προειδοποιήσει ότι η ερμηνεία του νόμου είναι τόσο ευρεία που «ένας πρόεδρος μπορεί να τον χρησιμοποιήσει εν καιρό ειρήνης στο πλαίσιο του ποινικού και του μεταναστευτικού δικαίου».
Ο Τραμπ έχει επίσης δεσμευτεί να χρησιμοποιήσει τον στρατό και τις τοπικές αρχές επιβολής του νόμου εάν χρειαστεί. Υπάρχουν απαγορεύσεις και σε αυτό, αλλά θα μπορούσε ένα συντηρητικό δικαστήριο να επικυρώσει μία τέτοια εντολή.
Στις προθέσεις του Τράμπ είναι να ανατρέψει μια από τις πιο θεμελιώδεις αρχές των ΗΠΑ που λέει «ότι από όπου κι αν προέρχονται οι γονείς σου, αν έχεις γεννηθεί εδώ, είσαι Αμερικανός. Είναι μια αρχή που κατοχυρώνεται ειδικά στη 14η Τροποποίηση».
Κανένας πρόεδρος δεν μπορεί να παρακάμψει το Σύνταγμα με εκτελεστικό διάταγμα. Ο Τραμπ, ωστόσο, θα μπορούσε να δώσει εντολή στην κυβέρνηση να σταματήσει την έκδοση αριθμών κοινωνικής ασφάλισης και διαβατηρίων σε απογόνους γονέων που δεν μπορούν να αποδείξουν το νομικό τους καθεστώς με ό,τι συνέπειες θα έχει μια τέτοια απόφαση.
Ο οικονομικός πόλεμος με το Πεκίνο
Ο Τραμπ είναι έτοιμος να κηρύξει οικονομικό πόλεμο στην Κίνα, αλλά αυτή τη φορά, το Πεκίνο είναι προετοιμασμένο με ένα μεγαλύτερο οπλοστάσιο, το οποίο έχει ήδη προαναγγείλει τους τελευταίους μήνες. Σε απάντηση στις προσπάθειες της κυβέρνησης Μπάιντεν να αποκόψει την ανάπτυξη προηγμένων ημιαγωγών από την Κίνα, το Πεκίνο απαγόρευσε τον Δεκέμβριο την εξαγωγή αρκετών κρίσιμων ορυκτών στις Ηνωμένες Πολιτείες. Και αυτό είναι πιθανότατα μόνο η αρχή. Η εντατικοποίση των αντιποίνων από την Κίνα θα μπορούσαν να επιβαρύνουν την οικονομική ανάπτυξη των ΗΠΑ και να οδηγήσουν σε αύξηση του πληθωρισμού.
Ο Τραμπ έχει επίσης απειλήσει με δασμούς πολλές άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένων φίλων και εταίρων όπως το Μεξικό, ο Καναδάς και η Ινδία.
Οι δασμοί είναι το αγαπημένο εργαλείο του Τραμπ, αλλά από μόνοι τους δεν θα λύσουν όλα τα οικονομικά του προβλήματα με την Κίνα. Θα αντιμετωπίσει μια χώρα που πλησιάζει ταχύτατα τις Ηνωμένες Πολιτείες στην τεχνολογική καινοτομία. Μια πρόσφατη μελέτη διαπίστωσε ότι η Κίνα προηγείται ή βρίσκεται κοντά στην πρωτοπορία παγκοσμίως σε επτά από τις 10 προηγμένες βιομηχανίες. Η πρώτη κυβέρνηση Τραμπ ξεκίνησε την καταστολή της βιομηχανίας τσιπ της Κίνας, αλλά κατά τη διάρκεια της δεύτερης θητείας του, θα χρειαστεί την υποστήριξη των συμμάχων για να προωθήσει τις προσπάθειες του Μπάιντεν να εμποδίσει την ανάπτυξη της Κίνας. Πρόκειται για τους ίδιους συμμάχους που μπορεί επίσης να είναι αποδέκτες των δασμών του Τραμπ με αποτέλεσμα να μην είναι τόσο πρόθυμοι να τον βοηθήσουν.
Ενώ η οικονομική μάχη μεταξύ των δύο χωρών είναι βέβαιο ότι θα συνεχιστεί ελλοχεύει επίσης ο κίνδυνος μιας στρατιωτικής αντιπαράθεσης, είτε στο Στενό της Ταϊβάν είτε στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας. Η Κίνα πραγματοποίησε πρόσφατα τις μεγαλύτερες στρατιωτικές ασκήσεις των τελευταίων δεκαετιών, όπως τις χαρακτήρισαν οι Ταϊβανέζοι αξιωματούχοι. Στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, σχεδόν κάθε εβδομάδα φέρνει ειδήσεις για μια νέα αντιπαράθεση μεταξύ της Κίνας και των Φιλιππίνων, οι οποίες είναι σύμμαχος των ΗΠΑ.
Το σχέδιο του Τραμπ για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων θα επηρεαστεί από την ισορροπία δυνάμεων στο υπουργικό του συμβούλιο. Έχει επιλέξει σε μεγάλο βαθμό πολέμιους της Κίνας για θέσεις-κλειδιά, όπως ο Μάρκο Ρούμπιο για υπουργός Εξωτερικών, την ίδια στιγμή που ο σύμμαχος του Ίλον Μασκ, έχει στενούς δεσμούς με την Κίνα, όπως και ο ίδιος ο Τραμπ.
Ο εκλεγμένος πρόεδρος έχει εκφράσει τη δυσαρέσκειά του για την τρέχουσα σχέση ΗΠΑ – Ταϊβάν και προσκάλεσε τον Κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκστην ορκωμοσία του.
Οι πόλεμοι σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή
Το 2025 βρίσκει τον πλανήτη αντιμέτωπο με δύο μεγάλα πολεμικά μέτωπα: ένα στην Ουκρανία και ένα στη Μέση Ανατολή. Αυτοί οι δύο πόλεμοι έχουν προκαλέσει τεράστιες καταστροφές και ανθρωπιστικές κρίσεις, που απαιτούν δισεκατομμύρια ευρώ για να αντιστραφούν.
Ισραήλ και Χαμάς μπορεί να συμφώνησαν σε εκεχειρία στη Γάζα και επιστροφή των ομήρων, ωστόσο αυτή η συμφωνία μπορεί ανά πάσα στιγμή να καταρρεύσει. Εξάλλου αυτό δεν είναι το μόνο μέτωπο που είναι ανοικτό στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής καθώς υπάρχουν ακόμη ο Λίβανος, η Συρία που γύρισε σελίδα μετά την πτώση του καθεστώτος Άσαντ αλλά και το Ιράν, το οποίο παλεύει να βρει το βηματισμό του μετά τις τελευταίες εξελίξεις.
Ο πόλεμος στη Γάζα έχει τροφοδοτήσει τις εντάσεις σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή, ανοίγοντας το μέτωπο στο Λίβανο μεταξύ του Ισραήλ και της Χεζμπολάχ, οι οποίες συνεχίζουν να ανταλλάσσουν πυρά παρά την επίτευξη συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός στα τέλη Νοεμβρίου. Εν τω μεταξύ, το Ισραήλ έχει επίσης εμπλακεί σε κλιμακούμενες ανταλλαγές πυρών με το Ιράν, όπου οι δύο χώρες ανταλλάσσουν χτυπήματα στο έδαφος του άλλου. Αλλά ο ισραηλινός στρατός έχει προκαλέσει σημαντική ζημιά στην αεράμυνα και το πυραυλικό πρόγραμμα του Ιράν, ενώ έχει πλήξει σημαντικά τις δυνατότητες της Χεζμπολάχ. Προς το παρόν, τουλάχιστον, ούτε το Ιράν ούτε η Χεζμπολάχ φαίνονται πρόθυμοι να εμπλακούν σε κλιμάκωση καθώς προσπαθούν να κλείσουν τις πληγές τους.
Το Ιράν έχασε επίσης έναν σημαντικό σύμμαχο στην περιοχή με την κατάρρευση του καθεστώτος Άσαντ στη Συρία. Η κατάρρευση του Άσαντ αποτελεί πρόκληση αλλά και πιθανή ευκαιρία για τον Τραμπ. Η Συρία βρίσκεται σε επισφαλή πολιτική θέση τώρα που η ομάδα των ανταρτών Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ (HTS), την οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες χώρες θεωρούν τρομοκρατική ομάδα, στην εξουσία. Ο Τραμπ θα πρέπει να αποφασίσει πώς θα συνεργαστεί με την HTS και τον ηγέτη της, τον Αμπού Μοχάμεντ αλ Τζολάνι, ο οποίος προσπαθεί να νομιμοποιηθεί στα μάτια του κόσμου, ενώ παράλληλα κινείται για να ενώσει τη Συρία πίσω από τη νέα κυβέρνηση μετά από χρόνια καταστροφικού πολέμου.
Ο Τραμπ θα αντιμετωπίσει επίσης την πρόκληση του πώς να προσεγγίσει τα ανταγωνιστικά συμφέροντα και τις ενέργειες των συμμάχων των ΗΠΑ, όπως το Ισραήλ και η Τουρκία, στη Συρία τώρα που ο Άσαντ έχει φύγει. Το Ισραήλ έχει χρησιμοποιήσει την εκδίωξη του Άσαντ ως ευκαιρία για να διεξάγει μια μεγάλη εκστρατεία αεροπορικών επιδρομών για να καταστρέψει τα εναπομείναντα στρατιωτικά μέσα του καθεστώτος, ενώ παράλληλα μετακινεί χερσαίες δυνάμεις σε μια νεκρή ζώνη στο εσωτερικό της Συρίας παράλληλα με τα Υψίπεδα του Γκολάν.
Η Τουρκία, ένα μέλος του ΝΑΤΟ που χαράζει πολιτική ανάλογα με τα συμφέροντά της θα μπορούσε επίσης να αποτελέσει πηγή πονοκεφάλων για τον Τραμπ. Η Άγκυρα θεωρεί τις υποστηριζόμενες από τις ΗΠΑ κουρδικές δυνάμεις στη Συρία, οι οποίες διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στην ήττα του χαλιφάτου του Ισλαμικού Κράτους, ως τρομοκράτες. Εάν ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αποφασίσει να προχωρήσει σε στρατιωτική εισβολή σε εδάφη που κατέχουν οι Κούρδοι, θα μπορούσε να φέρει τον Τραμπ σε δύσκολη θέση. Ο Τραμπ έχει ήδη επισημάνει τον μεγάλο ρόλο που πρόκειται να διαδραματίσει η Τουρκία στη Συρία ως βασικός υποστηρικτής της HTS. Ο χρόνος θα δείξει αν ο εκλεγμένος πρόεδρος θα καθίσει με σταυρωμένα τα χέρια και θα αφήσει τον Ερντογάν να κάνει κουμάντο ή αν θα αισθανθεί υποχρεωμένος να ακολουθήσει μια πιο άλλη προσέγγιση.
Ένα σημαντικό ερώτημα είναι ποιες θα είναι οι επόμενες κινήσεις του Ντόναλντ Τραμπ στο μέτωπο στην Ουκρανία. Ο ίδιος είχε δηλώσει προεκλογικά ότι μπορεί να τελειώσει τον πόλεμο σε 24 ώρες.
Τώρα σύμβουλοι του λένε ότι θα χρειαστούν μήνες ή και περισσότερο για να τερματιστεί ο πόλεμος στην Ουκρανία σύμφωνα με το Reuters. Οι ίδιοι χαρακτήρισαν μάλιστα τις προηγούμενες δηλώσεις του προέδρου περί λύσης ήδη από την πρώτη ημέρα της ορκωμοσίας του έναν συνδυασμό προεκλογικών υποσχέσεων και έλλειψης κατανόησης της δυσκολίας της σύγκρουσης και του χρόνου που θα χρειαστεί για να συσταθεί η νέα κυβέρνηση.
Το μόνο βέβαιο ότι τόσο η Μόσχα, όσο και το Κίεβο τηρούν στάση αναμονής έχοντας τις δικές τους κόκκινες γραμμές. Η Μόσχα, ενδυναμωμένη από την πορεία των μαχών φέρεται έτοιμη να ζητήσει από τον Τραμπ μερικό αφοπλισμό, ουδετερότητα και δραστική μείωση των στρατιωτικών δεσμών της Ουκρανίας με το ΝΑΤΟ
Από την άλλη το Κίεβο δεν είναι καθόλου θετικό απέναντι στις σκληρές απαιτήσεις της Μόσχας, εκτιμώντας από την πλευρά του πως τα ρωσικά κέρδη στην ανατολική Ουκρανία, είχαν βαρύ κόστος, εξέλιξη που δίνει περιθώρια ελιγμών στην ουκρανική πλευρά.
Πηγή: cnn.gr
