Του Δημήτρη Γιαννακόπουλου
Η θαρραλέα στάση των νέων, εκφράζοντας την οργή τους μέσα από τις πρόσφατες συμπαραστάσεις διαμαρτυρίας για τα θύματα των Τεμπών, αποτελεί το φρέσκο αποκούμπι των πολιτών. Ιδίως από τις παλαιότερες γενιές, η εύλογη αφύπνιση μαθητών και φοιτητών εκφράζεται ως ευκαιρία για τη διαμόρφωση νέων δεδομένων στην κοινωνία. Για να εναποθέσουμε όμως τις ελπίδες μας στους νέους, πρέπει να τους κληροδοτηθεί ένα κοινωνικό κράτος με αξιοκρατικό πρόσωπο.
Γεγονός που δεν υφίστατο τα τελευταία χρόνια, και ελλοχεύει ο κίνδυνος να ακουμπήσουμε μελλοντικά ασήκωτα βάρη στις πλάτες τους.
Μετά την τραγωδία των Τεμπών, κάθε γονέας, αλλά και παιδί είδαν κατά κάποιον τρόπο τον εαυτό τους στη θέση των αδικοχαμένων θυμάτων. Σε ένα δρομολόγιο ρουτίνας, σε μία θεωρητικά απλή και κλασική διαδρομή τρένου, που όπως απεδείχθη το αυτονόητο στη χώρα μας δυστυχώς δεν είναι αυτονόητο. Πέρα από την τραγωδία των Τεμπών που δικαίως αποκαλείται έγκλημα λόγω διαπιστωμένων και ασυγχώρητων παραλείψεων στην ασφάλεια των επιβατών, η οργή των νέων έρχεται και με άλλες προεκτάσεις. Συγκεκριμένα, προκύπτει μια κρυφή δυσφορία που μεγεθυνόταν τόσο καιρό και υπέμενε σιωπηρά τη μία αναποδιά μετά την άλλη.
Η κραυγή της νέας γενιάς στις κινητοποιήσεις δεν ήλθε έπειτα από κάποια ιδεολογική αποκλειστικά επιρροή, αλλά εξαιτίας της συνολικής ματαίωσης που διαρκώς βιώνει. Ματαίωση των ονείρων λοιπόν, καθώς οι νέοι αποδεχόμενοι τη ζωή τους στην Ελλάδα, αναγκάζονται να τα στερηθούν από πολύ νωρίς. Στην Καρδίτσα, παρατηρήσαμε τη βαθιά θέληση των μαθητών να τιμηθεί η μνήμη των θυμάτων, και να μην αφεθεί στις τύχες του ένα τέτοιο τραγικό συμβάν. Είναι άλλωστε επιβεβλημένη η δράση των αρμόδιων, τώρα που τραβάμε την κουρτίνα αποκαλύπτοντας ένα σταθερά εφιαλτικό τοπίο και στα δρώμενα του σιδηροδρομικού δικτύου.
Στις πρόσφατες κινητοποιήσεις παρατηρήσαμε την αγωνία των παιδιών, στην ιδέα ότι το ωραιότερο μεταφορικό μέσο -το τρένο- που εξυπηρετεί τους πάντες, δεν λειτουργεί με γνώμονα την ασφάλεια της ζωής. Κυριαρχεί πλέον η ευαλωτότητα, το αίσθημα του φόβου ότι «από τύχη» ή «την κακιά την ώρα» δε συνέβη το τραγικό συμβάν όταν θα επέβαιναν οι ίδιοι στο μέλλον. Διότι με τη σκανδαλώδη λειτουργία του σιδηροδρό μου, το κακό κάποια στιγμή δυστυχώς θα ερχόταν. Επίσης, στα μάτια των νέων στις πορείες, αντικρίσαμε το άγχος για τη συνέχιση του βίου τους, σε μια Ελλάδα που σήμερα ακροβατεί σε τεντωμένο σχοινί. Οι χαμηλοί μισθοί, η ανάγκη εξασφάλισης όσο το δυνατόν περισσότερων πτυχίων για να ανταμειφθούν με δυσανάλογους όρους εργασίας, είναι ζητήματα που ακολουθούσαν προ πολλού τη σκέψη τους.
Κι όλα αυτά συγκεντρωμένα στο νου τους, ζώντας στα εφηβικά τους ακόμη δωμάτια, παίρναν μορφή διαμαρτυρίας που αναδύθηκε έπειτα από την τραγωδία των Τεμπών.
Αφήνοντας όμως, την εικόνα αφύπνισης των νέων, αναμετριόμαστε τούτο το διάστημα με τον παραλογισμό. Ατυχείς δηλώσεις πολιτικών δίχως πρέπον πνεύμα απέναντι στο δράμα. «Έτοιμες» απαντήσεις σε ομιλίες υπουργών που φέρνουν σε ομοιότητα εκείνες των βιβλίων αυτοβελτίωσης ή κάποιων σεμιναρίων που αφορούν τον τομέα διαφήμισης. Αλήθεια, είμαστε έτοιμοι συναισθηματικά να αντέξουμε άλλες αστοχίες; Σε μία χρονική συγκυρία μάλιστα που επιβάλλεται αξιοπρέπεια και αυτοσυγκράτηση;
Την τρέχουσα εβδομάδα γίναμε μάρτυρες αδιανόητων δηλώσεων από ανθρώπους της επικοινωνίας, που κατέχουν το δικαίωμα δημόσιου λόγου μα όχι αυτό της σπίλωσης των θυμάτων των Τεμπών. Κυνικά λόγια, που μούδιαζαν τον τηλεθεατή, ο οποίος βρήκε στήριγμα σε αυτονόητες απόψεις κάποιων άλλων ατόμων της δημόσιας ζωής, που κατανοούν την τρέχουσα τραυματική κατάσταση και συμπάσχουν στον βουβό πόνο.
Ακούσαμε επίσης, για «επικοινωνιακή διαχείριση» από πλευράς της κυβέρνησης, ενώ δεν έλειψαν νέες δημοσκοπήσεις λίγες ημέρες αφότου θρηνήσαμε 57 άτομα στα Τέμπη.
Την ίδια ώρα που οι παραλείψεις είναι αποδεδειγμένα ασυγχώρητες, για τις οποίες όλοι μας αισθανόμαστε μέσα μας ένοχοι, η χώρα αδυνατεί να συστρατευθεί με την ιδέα ότι οι αλλαγές πρέπει να είναι ραγδαίες και από κοινού αποδεκτές. Επίσης, αδυνατούν ορισμένα άτομα να προχωρήσουν πιο πέρα από τις (ιδεολογικές ή μη) προτιμήσεις τους και να αναζητήσουν όλες τις αιτίες γύρω από το ένοχο δίκτυο των τρένων. Ακόμη και τώρα που παραδεχθήκαμε τη δυναμική των νέων, η δράση μας αναβάλλεται και μεταφέρεται επιπόλαια στα χέρια τους, παραγνωρίζοντας ότι η ζωή τους έχει ήδη επιβαρυνθεί από προκλήσεις.
