Με τα νεότερα δεδομένα να αποκαλύπτουν ότι ο αγροδιατροφικός τομέας εκπέμπει παγκοσμίως σημαντικά περισσότερα αέρια του θερμοκηπίου από ό,τι είχε εκτιμηθεί προηγουμένως, φτάνοντας τους 16 γιγατόνους ισοδύναμου διοξειδίου του άνθρακα ετησίως και αντιπροσωπεύοντας το 30,8% των παγκόσμιων εκπομπών, η Παγκόσμια Τράπεζα κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, μέσω της έκθεσης «Recipe for a Liveable Planet: Achieving Net Zero Emissions in the Agrifood System».
Σε αυτήν, καταγράφει ότι το τρέχον παγκόσμιο αγροδιατροφικό σύστημα συντελεί σημαντικά στην κλιματική αλλαγή, επιδεινώνοντας την περιβαλλοντική υποβάθμιση και τις κοινωνικές ανισότητες.
Παρά τον ζωτικό ρόλο της αγροδιατροφής στην παροχή θέσεων εργασίας, την επισιτιστική ασφάλεια και την οικονομική ανάπτυξη, οι αυξανόμενες εκπομπές των συστημάτων της απειλούν τον στόχο της Συμφωνίας του Παρισιού για περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη στον 1,5 βαθμό Κελσίου.
Σύμφωνα με την έκθεση, οι βασικές πηγές εκπομπής αερίων είναι η ζωική παραγωγή (25,9%), η αλλαγή στη χρήση της γης (18,4%), τα απόβλητα τροφίμων (10,7%), οι εκπομπές που σχετίζονται με το έδαφος (8,1%), τα πρότυπα οικιακής κατανάλωσης (7,3%), η παραγωγή και η χρήση λιπασμάτων (6,9%), καθώς και η χρήση ενέργειας στην εκμετάλλευση (5,4%).
Οι χώρες με τις περισσότερες εκπομπές
Χωρίς την ύπαρξη σημαντικών αλλαγών, η Παγκόσμια Τράπεζα προβλέπει ότι η αύξηση της παγκόσμιας ζήτησης τροφίμων και η αύξηση του πληθυσμού πιθανότατα θα οδηγήσει σε αύξηση κατά 80% στις εκπομπές που προέρχονται από τα αγροδιατροφικά συστήματα παγκοσμίως έως το 2050.
Ενδιαφέρον έχει το γεγονός, σύμφωνα με την έκθεση, ότι τα αγροδιατροφικά συστήματα των χωρών μεσαίου εισοδήματος εκπέμπουν τα περισσότερα αέρια του θερμοκηπίου (67,8%), σε σύγκριση με το 21,2%, που προέρχεται από τις χώρες υψηλού εισοδήματος και το 11% από χώρες χαμηλού εισοδήματος. Αυτή η ταχεία ανάπτυξη υπογραμμίζει την επιτακτική ανάγκη για στρατηγικές βιώσιμης ανάπτυξης σε αυτές τις χώρες, για την πρόληψη περαιτέρω περιβαλλοντικής υποβάθμισης.
Οι προσπάθειες για τον μετριασμό των εκπομπών από τα αγροδιατροφικά συστήματα πρέπει, σύμφωνα με την έκθεση, να επικεντρωθούν σε βιώσιμες γεωργικές πρακτικές, στη μείωση της αποψίλωσης των δασών και στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας στην παραγωγή και διανομή τροφίμων
Μεταξύ των προαναφερθεισών χωρών μεσαίου εισοδήματος, η Κίνα, η Βραζιλία και η Ινδία οδηγούν τη λίστα των χωρών με τις περισσότερες εκπομπές. Οι ΗΠΑ βρίσκονται στην κορυφή της λίστας μεταξύ των χωρών με υψηλά εισοδήματα, ενώ η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό είναι η μόνη χαμηλού εισοδήματος χώρα στην πρώτη 10άδα.
Μετριασμός των αερίων του θερμοκηπίου
Με βάση τα παραπάνω, στην έκθεση προτείνεται ότι θα μπορούσε να μειωθεί σχεδόν το 1/3 των παγκόσμιων εκπομπών των αγροδιατροφικών συστημάτων μέσω πρακτικών μετριασμού, αλλά και πράσινων και τεχνολογικών μέτρων. Πιο αναλυτικά, οι προσπάθειες για τον μετριασμό των εκπομπών από τα αγροδιατροφικά συστήματα πρέπει, σύμφωνα με την έκθεση, να επικεντρωθούν σε βιώσιμες γεωργικές πρακτικές, στη μείωση της αποψίλωσης των δασών και στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας στην παραγωγή και διανομή τροφίμων.
Η μετάβαση σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, η υιοθέτηση πιο βιώσιμων διαιτών με λιγότερους πόρους και η ελαχιστοποίηση της σπατάλης τροφίμων είναι, επίσης, κρίσιμα βήματα. Επίσης, οι χώρες υψηλού εισοδήματος μπορούν να παρέχουν στήριξη σε εκείνες με χαμηλότερο εισόδημα όχι μόνο μέσω οικονομικής βοήθειας, αλλά και με την προώθηση γεωργικών πρακτικών και τεχνολογιών.
Εκτός των άλλων, στην έκθεση τονίζεται ότι οι οργανισμοί και τα ιδρύματα διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην κινητοποίηση των επενδύσεων, των κινήτρων και της καινοτομίας, ενώ η ένταξη και η ισότητα είναι θεμελιώδεις για τον μετασχηματισμό του αγροδιατροφικού συστήματος.
Λόγω, λοιπόν, του κεντρικού ρόλου που διαδραματίζει ο αγροδιατροφικός τομέας στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής, η Παγκόσμια Τράπεζα καλεί για επείγουσα, συντονισμένη δράση για τον μετασχηματισμό των γεωργικών πρακτικών παγκοσμίως. Οι άμεσες ενέργειες και η αυξημένη οικονομική στήριξη μπορούν να μειώσουν σημαντικά τις εκπομπές, διασφαλίζοντας παράλληλα την παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια και οικονομική σταθερότητα.
Ο ρόλος της καινοτομίας
Η συμβολή της καινοτομίας τόσο στην παραγωγική διαδικασία όσο και στη μεταποίηση τροφίμων για τη μείωση των εκπομπών μπορεί να είναι καθοριστική και να οδηγήσει στη μεταμόρφωση του αγροδιατροφικού συστήματος. Πιο συγκεκριμένα, όπως καταγράφεται από το εργαστήριο του EU CAP Network για τη βελτίωση της κατάστασης στον ευρωπαϊκό αγροτικό τομέα και της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, χρειάζονται νέοι μηχανισμοί για τη στήριξη των αγροτών στη μετάβαση σε πιο βιώσιμες πρακτικές τόσο οικονομικές όσο και εκπαιδευτικές.
Επιπλέον, αναγνωρίζεται όλο και περισσότερο ότι το βάρος για τη μετάβαση σε πιο αναγεννητικά συστήματα τροφίμων θα πρέπει να μοιραστεί σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας των τροφίμων. Για παράδειγμα, οι νεοφυείς επιχειρήσεις μπορούν, επίσης, να διαδραματίσουν βασικό ρόλο στην ενίσχυση της επισιτιστικής ασφάλειας και στη μείωση των επιπτώσεων μιας πιθανής επισιτιστικής κρίσης.
Τέλος, όπως καταγράφηκε από το εργαστήριο, θα μπορούσαν να κινητοποιηθούν μεγάλες επενδύσεις για την ανάπτυξη καινοτόμων φυτικών πρωτεϊνικών προϊόντων. Αυτά θα ήταν δυνατόν, επίσης, να περιλαμβάνουν προϊόντα που παράγονται βιομηχανικά, δεδομένου του υψηλού αποτυπώματος άνθρακα της χερσαίας παραγωγής.
Πηγή: ypaithros
