Ένα αφιέρωμα του cosmopoliti.com για την πόλη της Λάρισας και τα χωριά της.
Είναι σίγουρο ότι όλοι έχετε βρεθεί κάποια στιγμή στη Θεσσαλία και συγκεκριμένα στη Λάρισα. Ίσως να έχετε περιηγηθεί στους όμορφους πεζόδρομους με τα αξιοθέατά της. Η Λάρισα διαθέτει πλούσια ιστορία και παράδοση και αξίζει να την επισκεφτείτε, ειδικά τις ημέρες του Πάσχα, όπου το τοπίο και τα υπέροχα μέρη της, είναι ιδανικά για όλη την οικογένεια, για εξορμήσεις με την παρέα σας αλλά και για μοναχικούς εξερευνητές. Η πρόσβαση στη Λάρισα είναι εύκολη και είμαι σίγουρος ότι όταν τη ζήσετε και την περπατήσετε, δεν θα θέλετε να φύγετε. Το ίδιο έπαθα κι εγώ σε ένα σύντομο οδοιπορικό στη Θεσσαλία, όπου η Λάρισα ήταν η βάση μου και προσπάθησα να δω όσα περισσότερα μέρη μπορούσα. Υποσχέθηκα στον εαυτό μου ότι θα επιστρέψω σύντομα, για να γνωρίσω όσες ομορφιές δεν πρόλαβα με την πρώτη μου επίσκεψη. Απολαύστε μαζί μου το βιωματικό οδοιπορικό, που δεν είναι τουριστικός οδηγός.
Οι ευχάριστες εκπλήξεις στη Λάρισα, ξεκινούν από το… δρόμο! Ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας Κώστας Αγοραστός επένδυσε πολιτιστικά τους κυκλικούς κόμβους με έργα τέχνης τα οποία που συνδέονται με την περιοχή ή με την ιστορία της. Έτσι οι καλλιτεχνικές δημιουργίες είναι παντού στη Λάρισα. Η ανάπλαση του κέντρου της πόλης και του λόφου του Φρουρίου με την αξιοποίηση στοιχείων της παράδοσης και τις εκτεταμένες πεζοδρομήσεις, αναδεικνύει την ιστορική ταυτότητα της πόλης και την έντονη εμπορική και ψυχαγωγική δραστηριότητα των πολιτών. Οι πλατείες, τα πάρκα και οι πνεύμονες πρασίνου στις συνοικίες, τα αθλητικά κέντρα, καθώς και μια έντονη δραστηριότητα πολεοδομικής ανασυγκρότησης, άρχισαν να δίνουν τα τελευταία χρόνια θετικά αποτελέσματα προσδίδοντας στη Λάρισα μια εικόνα σύγχρονης Ευρωπαϊκής πόλης, που τη διασχίζει ο ποταμός Πηνειός.
Πώς πήρε το όνομά της η Λάρισα
Γύρω από το όνομα Λάρισα, έχουν δημιουργηθεί αρκετοί μύθοι με τους οποίους οι Θεσσαλοί προσπάθησαν να εξηγήσουν την προέλευση της ονομασίας της και να υμνήσουν την πρωτεύουσά τους της οποίας η ίδρυση χάνονταν τόσο πίσω στο χρόνο που μόνον οι εικασίες μπορούσαν να προσεγγίσουν. Κατά την επικρατέστερη εκδοχή η Λάρισα προήλθε από την Πελασγική λέξη λάας που σημαίνει βράχος, απ’ όπου και η λέξη λαός. Σύμφωνα με μία εκδοχή η νύμφη Λάρισα παίζοντας με το τόπι της δίπλα στον Πηνειό, γλίστρησε και πνίγηκε στα νερά του και από τότε πήρε το όνομά της η πόλη. Η Λάρισα, σύμφωνα με το μύθο ήταν σύζυγος του Ποσειδώνα και μητέρα του Αχαιού, του Φθία και του Πελασγού. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, η Λάρισα κτίστηκε από το Λάρισο, γιο του Πελασγού πριν από 4.000 χρόνια περίπου. Το όνομά της είναι πελασγικό και σημαίνει φρούριο ή ακρόπολη.
Ο αρχαιολογικός θησαυρός της Θεσσαλίας
Εντύπωση προκαλεί ο αρχαιολογικός θησαυρός που βρίσκεται στη Λάρισα και συγκεντρώθηκε από το 2015, στο Διαχρονικό Μουσείο, στο λόφο του Μεζούρλου που επιλέχτηκε ως ο πλέον κατάλληλος χώρος για το νέο Μουσείο. Το Μεζούρλο βρίσκεται στις νότιες παρυφές της πόλης, πάνω στην περιφερειακή οδό της Λάρισας. Η έκταση των 54 στρεμμάτων του Μουσείου παραχωρήθηκε σταδιακά από το Δήμο Λάρισας στο Υπουργείο Πολιτισμού. Εδώ στεγάζεται ο αρχαιολογικός θησαυρός της Θεσσαλίας – προϊστορικός, κλασικός και βυζαντινός – που έγινε αντικείμενο μελέτης τον τελευταίο αιώνα από πολλούς Έλληνες και Ευρωπαίους αρχαιολόγους. Περιλαμβάνει εκθεσιακούς χώρους με προϊστορικές, κλασικές, ελληνιστικές, ρωμαϊκές και βυζαντινές αρχαιότητες, αποθήκες και εξειδικευμένα εργαστήρια τοιχογραφιών, ψηφιδωτών, πήλινων και γυάλινων αντικειμένων, μετάλλων, γλυπτών και εικόνων.
Στο Διαχρονικό Μουσείο ξαναζεί η ιστορία της θεσσαλικής πρωτεύουσας μέσα από το σχηματοποιημένο λίθινο γλυπτό (μενχίρ) με παράσταση γυναικείας μορφής προϊστορικής εποχής, τη μαρμάρινη επιτύμβια στήλη από τη Λάρισα με ανάγλυφη παράσταση οπλίτη που σκοτώθηκε στη μάχη της Τανάγρας το 457π.Χ. και πολλά άλλα από τα σημαντικά εκθέματα του μουσείου. Η βασική αφήγηση της έκθεσης είναι ο θεσσαλικός χώρος διαχρονικά, η θεσμική οργάνωση των κοινωνιών και η πορεία που προηγήθηκε προς την οργάνωση αυτή. Η προσέγγιση αυτής της διαδρομής στον χρόνο και τον χώρο γίνεται μέσα από το τρίπτυχο: κράτος, θεσμοί, εξουσίες. Σε ορισμένες ενότητες αναδεικνύονται χαρακτηριστικά για την εποχή θέματα ως διακριτές υποενότητες. Οι επιλογές αυτές καθορίστηκαν από το ίδιο το αρχαιολογικό υλικό.
Μέχρι τέλος Απριλίου, φιλοξενείται στο Διαχρονικό Μουσείο, η περιοδική έκθεση με τίτλο «Η Επιστροφή των Μουσών. Λόγιοι, έμποροι και καλλιτέχνες στη Θεσσαλία τις παραμονές της Επανάστασης του 1821» που αποτελεί αφιέρωμα στα 200 χρόνια από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης και παρουσιάζει την τέχνη στη Θεσσαλία στο τέλος του 18ου και στις αρχές του 19ου αιώνα.
Ο Μύλος του Παππά
Ο Μύλος του Παππά είναι ένας πολυχώρους πολιτισμού και παράλληλα ένα μουσείο πολιτιστικής κληρονομιάς, με σημαντική παρακαταθήκη αναμνήσεων. Οι ιδρυτές του Κωνσταντίνος Παππάς, Κωνσταντίνος Σκαλιώρας και Χρήστος Δημητριάδης αφού αγόρασαν στη συνοικία Ταμπάκικα έκταση 10 στρεμμάτων ίδρυσαν στη συνέχεια εταιρεία και έθεσαν σε λειτουργία τον μύλο στα 1893, την εποχή που η Λάρισα διατηρούσε ακόμα έντονα το χρώμα της τούρκικης πόλης. Σήμερα ο Μύλος φιλοξενεί πολιτιστικές δραστηριότητες. Στεγάζονται και λειτουργούν σχολή χορού, εργαστήρια εικαστικών τεχνών, μικρό θέατρο χωρητικότητας 150 ατόμων, η φιλαρμονική του Δήμου, κινηματογραφική λέσχη, κουκλοθέατρο. Συνεχίζει λοιπόν και σήμερα να προσφέρει στην πόλη διαφορετικά. Η επιβλητική πρόσοψη προκαλεί δέος στον επισκέπτη, ξυπνά μνήμες του παρελθόντος και συνδέει το παρόν με τις παλιότερες εποχές ανάπτυξης.
Το Μουσείο Σιτηρών και Αλεύρων στεγάζεται στο Μύλο του Παππά και αποτελεί ένα σπάνιο δείγμα βιομηχανικού συγκροτήματος στην πόλη. Μέσα από τις ενότητες της μόνιμης έκθεσης, παρουσιάζονται οι φάσεις της τεχνολογικής εξέλιξης του Μύλου και τα στάδια της βιομηχανικής επεξεργασίας των σιτηρών από τη στιγμή που έφταναν σε σακιά μέχρι τη στιγμή που έφευγαν ως άλευρα για το εμπόριο. Ψηφιακά και διαδραστικά εκθέματα εξηγούν τη λειτουργία των βασικών μηχανημάτων και την τεχνολογία πίσω από αυτά. Το Μουσείο σχεδιάζει και εφαρμόζει εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά, ενήλικες και οικογένειες, καθώς και για σχολικές ομάδες. Οργανώνει επίσης ποικίλες επιστημονικές και πολιτιστικές δράσεις, προάγοντας και ενισχύοντας τη διαρκή επικοινωνία της τοπικής κοινωνίας με το Μουσείο.
Περιοδική έκθεση με κοστούμια του Θεσσαλικού Θεάτρου
Μέσα στο χώρο του Μουσείου Σιτηρών και Αλεύρων, θα ενθουσιαστείτε με την περιοδική έκθεση «Διάλογοι: Κοστούμια Θεάτρου στο Μουσείο». Η έκθεση αποτελεί μια συνδιοργάνωση της Αντιδημαρχίας Πολιτισμού και Επιστημών, του Μουσείου Σιτηρών και Αλεύρων και του Θεσσαλικού Θεάτρου. Παρουσιάζονται κοστούμια και μάσκες -στην πλειοψηφία τους από παραστάσεις του Κώστα Τσιάνου- από το βεστιάριο του θεάτρου ως αυτοτελείς δημιουργίες, με έμφαση στην εικαστική και τεχνική τους υπόσταση, όπως αυτή συνυφαίνεται με το μακρύ ταξίδι του Θεσσαλικού Θεάτρου. Μια πολύ ενδιαφέρουσα έκθεση που αναδεικνύει τον πλούσιο πολιτιστικό θησαυρό της Λάρισας.
Επίσης, αξίζει να δείτε την ειδική αίθουσα του Μουσείου που είναι αφιερωμένη στον Λαρισαίο φωτογράφο Τάκη Τλούπα με φωτογραφίες που αφορούν στην προμηχανική καλλιέργεια και τους ανθρώπους του θεσσαλικού κάμπου και θα σας μείνουν χαραγμένες στη μνήμη. Όλα τα παραπάνω, με άψογη ξενάγηση από την υπεύθυνη του Μουσείου, Κωνσταντίνα Κόντσα.
Καφές, φαγητό και ιστορικό κέντρο
Η Λάρισα είναι γνωστή ως η πόλη του καφέ. Κι όχι άδικα, αφού έχει τις περισσότερες καφετέριες από οποιαδήποτε άλλη πόλη της Ελλάδας. Αμέτρητα καφέ, το ένα καλύτερο από το άλλο, με τη δικιά τους ταυτότητα, που θα σας χαλαρώσουν και θα σας κάνουν έστω και για λίγο, κομμάτι της πόλης. Θα τολμούσα να πω, ότι εκτός από πόλη του καφέ, η Λάρισα διεκδικεί και τον τίτλο της πόλης με τις μεγαλύτερες μερίδες φαγητού! Πρώτη φορά άφησα φαγητό, και μάλιστα τόσο νόστιμο! Προτιμήστε τα κεντρικά εστιατόρια “12 ώρες” και “Λούκουλος” που είναι άψογα και σε περιποίηση και σε γεύση.
Οπωσδήποτε να πάτε στο καφέ-wine bar Κλίμαξ, που βρίσκεται στον πεζόδρομο απέναντι από το Α΄ Αρχαίο θέατρο. Το όνομά του προέρχεται από το σημαντικό εκκλησιαστικό σύγγραμμα Κλίμαξ Θείας Ανόδου (Scala Paradisi) του Ιωάννη του Σιναΐτου και το λογότυπο επίσης είναι εμπνευσμένο από βυζαντινή εικονογραφία του ίδιου έργου. H εξυπηρέτηση είναι self service και ο μη καπνιστής αντιμετωπίζεται με σεβασμό. Μέσα σε λίγα χρόνια έγινε δημοφιλές και πολύ αγαπητό, κι όχι άδικα, διότι δεν μοιάζει με κανένα άλλο! Ξεχωρίζει για τη jazz μουσική του, τα προϊόντα του και τις εκδηλώσεις του στην ταράτσα. Ένας ζεστός πολιτιστικός χώρος, που αν αφεθείς στη γοητεία του, δεν θα θες να φύγεις! Οι φωτογραφίες παρακάτω μιλάνε από μόνες τους.
Το ιστορικό κέντρο της Λάρισας, αποτελεί την ψυχή της πόλης. Ένα σύνολο αρχαίων μνημείων και κτιρίων αποτυπώνουν την ιστορία της με ιδιαίτερα ζωντανό και γραφικό τρόπο. Με αφετηρία το Αρχαίο Θέατρο, μπορείς να περιπλανηθείς μέσα στο πεζοδρομημένο ιστορικό κέντρο της πόλης και να δεις απομεινάρια της μακράς ιστορίας της πόλης, το οθωμανικό χαμάμ, την παλαιοχριστιανική βασιλική και την οθωμανική αγορά υφασμάτων, το μπεζεστένι, αλλά και το μητροπολιτικό ναό του Αγίου Αχιλλείου με την υπέροχη θέα στον Όλυμπο και τον Κίσσαβο, αλλά και τον Πηνειό. Από εκεί εύκολα, βρίσκεσαι στο πάρκο Αλκαζάρ, το μεγαλύτερο της πόλης με τις πολλές πλατείες και τα συντριβάνια (Μνημείο εθνικής Αντίστασης- έργο του διάσημου γλύπτη Φιλόλαου Τλούπα). Και φυσικά, τα εξαιρετικά συντριβάνια, γλυπτικά έργα μεγάλης κλίμακας της Λαρισαίας πολυβραβευμένης γλύπτριας Νέλλας Γκόλαντα, στις δύο μεγάλες πλατείες της πόλης, την Κεντρική και την Ταχυδρομείου, το Λαογραφικό Ιστορικό Μουσείο και τη Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας-Μουσείο Κατσίγραπου που αξίζει να μπουν στις επιλογές σας.
Γύρω από τη Λάρισα
Μια επίσκεψή στη Λάρισα δεν ολοκληρώνεται μόνο με τη βόλτα στην πόλη, αλλά με τις εξορμήσεις στους οικισμούς του νομού. Τα γραφικά χωριά με τα παραδοσιακά προϊόντα, θα σας ξετρελάνουν. Η Ραψάνη, η όμορφη κωμόπολη στους πρόποδες του Ολύμπου ιδρύθηκε ενδεχομένως τον 10ο μ.Χ. αιώνα από την ένωση χωριών με το όνομα Ολυμπιάδες. Στα χρόνια της τουρκοκρατίας είχε ανεπτυγμένη βιοτεχνία βαφής και κατασκευής υφασμάτων. Από την εποχή εκείνη σώζονται δυο αρχοντικά που θυμίζουν τον παρελθόντα πλούτο του χωριού. Υπέροχη θέα, θα σας μαγέψει και η γραφική πλατεία με την προτομή του Μ. Καραγάτση.
Ο Πυργετός, κεφαλοχώρι της βορειοανατολικής πλευράς του Νομού Λάρισας, αποτελεί ουσιαστικό εμπορικό και πνευματικό κέντρο της περιοχής. Πρόκειται για ένα όμορφο χωριό αμφιθεατρικά χτισμένο στους πρόποδες του Ολύμπου, που συνδυάζει αρμονικά τη γραφικότητα και το φυσικό πλούτο με τις σύγχρονες υποδομές και τις δημόσιες υπηρεσίες των μικρών αστικών κέντρων.
Στο κέντρο του χωριού βρίσκεται ο ανδριάντας του Μαρίνου Αντύπα που αγωνίστηκε για την αγροτική μεταρρύθμιση και δολοφονήθηκε στον Πυργετό το Μάρτιο του 1907. Αξιόλογη δράση και στη Ραψάνη και στον Πυργετό έχουν οι ομώνυμοι Σύλλογοι Γυναικών.
Ξεχωριστή θέση στο νομό, έχουν τα Αμπελάκια, ένα ιστορικό χωριό, χτισμένο στους πρόποδες του Κισσάβου και ΒΑ της Λάρισας, στην είσοδο της κοιλάδας των Τεμπών. Η ονομασία του προήλθε από τα πολλά μικρής έκτασης αμπέλια που υπήρχαν παλιότερα στην περιοχή. Τα επιβλητικά αρχοντικά των Αμπελακίων θυμίζουν το ιστορικό παρελθόν του. Σήμερα υπάρχουν 17 αρχοντικά, εκ των οποίων τα δύο
αποτελούν περιουσία του Υπουργείου Πολιτισμού. Χτίστηκαν όλα, στα τέλη του 18ου με τις αρχές του 19ου αι. Το χωριό έχει κηρυχθεί διατηρητέο για το σύνολο της αρχιτεκτονικής του κληρονομιάς. Προσφέρεται για περιήγηση, ενώ η θέα της κοιλάδας των Τεμπών και του Θεσσαλικού κάμπου είναι καταπληκτική. Στα Αμπελάκια υπάρχει ακόμη Λαογραφικό Μουσείο και φυσικά ταβέρνες και καφέ στην πλατεία του χωριού, όπως και σε όλα τα προαναφερθέντα χωριά.
Φυσικά θα περάσετε και από τον Τύρναβο με το ξακουστό τσίπουρο και ούζο και θα πάτε και στο Οινοποιείο Τυρνάβου για να δοκιμάσετε τα εκλεκτά κρασιά του, θα κάνετε και μια στάση στην Ελασσόνα να φάτε στο “Σταφύλι”, μέρος για καλοφαγάδες, να δείτε τη βυζαντινή Ιερά Μονή της Παναγίας Ολυμπιώτισσας, το παλιό τοξωτό γεφύρι, τη γραφική συνοικία Βαρούσι, θα πάτε και στην ιστορική ημιορεινή κωμόπολη Τσαριτσάνη, το «μικρό Παρίσι» του 18ου αιώνα, όπου σώζονται παραδοσιακά αρχοντικά, πύργοι και η πλατεία της Σοφίας Βέμπο, θα περάσετε κι από το Λιβάδι με τα αρχοντικά, το Βλαχολίβαδο, τους κτηνοτρόφους με τα μοναδικά γαλακτομικά προϊόντα και τους Συνεταιρισμούς Βοσκός και Γυναικών. Και δεν θα παραλείψετε στα Τέμπη, τον οικισμό Αγιάς και το γραφικό χωριό Μεταξοχώρι με το όμορφο λαογραφικό Πολιτιστικό Κέντρο και το Μεγαλόβρυσο με τη μεγάλη πλατεία και το σχολείο-μουσείο. Η Αγιά είναι αξιόλογος ιστορικός οικισμός, που διατηρεί το παραδοσιακό κέντρο με το Αρχοντικό Αλεξούλη σε κεντρική θέση. Διαθέτει πλούσια ιστορική και θρησκευτική παράδοση, παραδοσιακά καφενεία, γραφικά ταβερνάκια και μεζεδοπωλεία, ενώ έχει και ξενώνες να μείνετε ώστε να την χαρείτε περισσότερο, χωρίς να χρειάζεται να επιστρέψετε στη Λάρισα αυθημερόν.
Η Λάρισα δεν αποτελεί ιδανικό προορισμό μόνο για το Πάσχα αλλά και για το καλοκαίρι. Αυτό όμως, είναι μια άλλη ιστορία…
Πηγή: cosmopoliti.com
