Του Δημήτρη Γιαννακόπουλου
Ύστερα από δύο εβδομάδες σωματικής και ψυχικής κούρασης, το μυαλό μας ωρίμασε δυστυχώς στο αντίκρισμα των συγκλονιστικών εικόνων από τις πληγείσες περιοχές μετά τη νέα καταστροφή.
Μπορούμε ίσως να δούμε πιο ψύχραιμα αυτό το «μαύρο» κεφάλαιο που εκτυλίχθηκε στις αρχές Σεπτεμβρίου και πλήγωσε ανεπανόρθωτα τη Θεσσαλία, χωριά της Καρδίτσας, το δύσμοιρο Δήμο Παλαμά. Προσπαθούμε έστω και τώρα ανάμεσα στα τραγικά συμβάντα, να βρούμε ένα παρήγορο γεγονός. Ένα αποκούμπι, στο οποίο θα επενδύσουμε την επόμενη ημέρα, όσο δύσκολη κι αν είναι. Ενώ η διαχειριστική ανεπάρκεια του κράτους τείνει να γίνει η σοβαρότερη παθογένεια αυτής της χώρας, έρχεται ο εθελοντισμός, η αυτοοργάνωση των
πολιτών, με περίσσια δόση αλληλεγγύης, να γίνουν βοήθεια για το διπλανό, για εκείνον που μετρά τούτες τις μέρες μόνο απώλειες.
Όλο αυτό το διάστημα η κινητοποίηση του κόσμου ήταν αξιοθαύμαστη, άμεση και μαζική, γεγονός που αποδεικνύει ότι η κοινωνία αντιδρά απέναντι στο κακό, στην τραγωδία, ακόμη και στην αδικία. Παρ’ ότι η νοοτροπία του λαού μας έχει επικριθεί ουκ ολίγες αγορές για τον κυνισμό της, κατανοεί την ύστατη στιγμή ότι προκύπτει ένα ηθικό χρέος για ανιδιοτελή προσφορά. «Όλες τις ημέρες που μετράμε απώλειες του νοικοκυριού μας από τη λάσπη, ουδείς πολιτικός έχει έρθει να μας δει. Μόνο εθελοντές από την Καρδίτσα που ήρθαν από την πρώτη στιγμή και επέδειξαν ενδιαφέρον για την κατάστασή μας», σημείωνε μεταξύ άλλων κάτοικος του Αγναντερού Καρδίτσας. Δίνοντας ένα άξιο μπράβο στην αντίδραση του απλού κόσμου, που απλά χάραξαν δρόμο με το αμάξι τους για τις πληγείσες περιοχές που επλήγησαν από τα νερά του «Ντάνιελ». Με αυτό τον τρόπο λειτούργησαν εξ αρχής οι εθελοντές διασώστες. Φόρτωναν όσα βασικά είδη ανάγκης χωρούσαν σ’ ένα αυτοκίνητο, πληροφορούνταν ποιος και που χρειαζόταν βοήθεια και πήγαιναν από πόρτα σε πόρτα. Αυτοοργάνωση, ταχεία ανταπόκριση από τις πρώτες ώρες μετά την παύση του καιρικού φαινομένου, κάνοντας απανωτά δρομολόγια μέχρι να μη λείψει τίποτα από τους πληγέντες.
Και ερχόμαστε στην απέχθεια που μας προξενεί η κρατική ολιγωρία σχετικά με τις κατευθυντήριες οδηγίες που έπρεπε να δίνονται με σχέδιο προς τα κλιμάκια που ενεργούσαν στο πεδίο. Από τις αιχμές του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας προς αυτό της Πολιτικής Προστασίας έως την απουσία του κράτους στη στήριξη των ομάδων της ΕΜΑΚ, του Στρατού και προς τους ίδιους τους πληγέντες που χρειάζονταν υποστήριξη και σκανδαλωδώς απουσίαζε. Φθάσαμε σε σημείο να μαθαίνουμε ότι ομάδες διάσωσης, κλιμάκια που καθοδηγούνταν από την Πολιτική Προστασία, τις ημέρες που απεγκλώβιζαν κόσμο, δεν είχαν ένα κρεβάτι αργότερα να ξεκουραστούν ως άνθρωποι. Κλειστά γυμναστήρια μετατράπηκαν σε χώρους φιλοξενίας για τους πλημμυροπαθείς, όπου παρά τις ελλείψεις, τουλάχιστον η συμπαράσταση του κόσμου με τη συγκέντρωση βασικών ειδών ήταν η παρηγοριά σε όσα τραγικά είδαν τα μάτια τους. Όλα αυτά τα κακώς κείμενα φανερώνουν πως όταν κάποια καταστροφή έρχεται στο κατώφλι μας, το κράτος αδυνατεί να ενεργοποιήσει αυτονόητες υπηρεσίες όπως όφειλε να πράττει. Όλο το προηγούμενο διάστημα, μέσα στις συζητήσεις περί αιτιών για την πλημμύρα και άστοχες προτάσεις ως λύσεις, ακούστηκε και κάτι εύστοχο, ουσιώδες, που ίσως θα μας απομάκρυνε από το… εμπειρικό μάτι. Η δημιουργία ενός κεντρικού συντονιστικού οργάνου, όπως συζητήθηκε στην κλειστή
σύσκεψη παρουσία Πρωθυπουργού στο Δημαρχείο. Ένα όργανο αποτελούμενο από προσωπικό καταλλήλως εκπαιδευμένο για τη διαχείριση των επιπτώσεων από φυσική καταστροφή, που θα ενεργεί επί τόπου στο Νομό και θα απευθύνονται όλες οι τοπικές δυνάμεις που ρίχνονται στη μάχη.
Γυρνώντας ξανά πίσω στην ενεργοποίηση των πολιτών, άτομα συνειδητοποίησαν πως η ελπίδα αναδύεται όταν ενεργούμε μαζί ως «ένα». Ίσως ο εθελοντισμός, πέρα από το ηθικό μας χρέος για βοήθεια, λειτούργησε ενάντια στην πάγια πεποίθηση πως ένας πολιτικός μεσσίας, ένα πρόσωπο ισχυρό, γιατρεύει μόνος του τις πληγές. Ωστόσο, η μακρά αβεβαιότητα και η μη εμπιστοσύνη στην κρατική (δυσ)λειτουργία, είναι εξίσου άγνωστο που θα μας οδηγήσει. Η προθυμία των πολιτών για βοήθεια ήταν πράγματι υποδειγματική. Και θα τη χρειαστούμε ξανά, να είστε σίγουροι. Όμως, όσο ο περιβόητος κρατικός μηχανισμός δεν είναι αντάξιος των προκλήσεων, όλο και συχνότερα οι πολίτες θα βιώνουν τραγωδίες, ενώ θα λιγοστεύει η λ εμπιστοσύνη προς τους ανθρώπους που παίρνουν το κράτος στα χέρια τους.
